आमरण वारी घडो..

॥ श्री स्वामी समर्थ॥

 

 आमरण वारी घडो....

“ज्ञानोबा माउली तुकाराम....हा गजर आसमंतात दुमदुमतो तेव्हा जणू प्रत्यक्ष माऊलीच प्रत्यक्ष वारीसोबत असल्याचा भास होतो.

मंडळी , अगदी बरोबर ओळखलत..आजचा आपला विषय आहे  “वारी....आषाढी एकादशीची “ आणि त्याचे याची देही याची डोळा कथन करण्यासाठी आज आपल्यासोबत आहेत पंढरपूर वारीच्या “ग्रंथ भांडाराचे प्रमुख “श्री. श्रीधर यशवंत जोशी”.

जोशी काकांनी त्यांच्या वयाची ७२ वर्षे पूर्ण केली असून महिंद्र & महिंद्र ह्या कंपनीत Accounts Department  मध्ये कार्यरत होते. त्यांनी पंढरीच्या २९ वाऱ्या केल्या असून गेली २५ वर्षे ते ह्या ग्रंथ भांडाराचे प्रमुख म्हणून काम पाहत आहेत.

जोशी काकांच्या सासूबाई ,श्रीमती सुधाताई दत्तात्रय दिघे ह्या शिक्षिका होत्या आणि १९८५ सालात त्यांनी पहिली वारी केली. त्या वारीचे सुधाताईनी केलेले वर्णन ऐकून जोशीकाका अत्यंत सद्गदित झाले आणि आपणही ह्या वारीचा आनंद प्रत्यक्ष घ्यावा ह्या विचाराने भारावून त्यांनी १९८६ साली पहिली पंढरपूरची वारी केली ...माऊलींची अखंड कृपा लाभलेल्या जोशी काकांनी त्यानंतर अविरत वारीचा जणू ध्यास घेतला आणि आज आपल्याला त्यातील काही अनुभव ते कथन करत आहेत.

विठूराया मुळात कर्नाटकातील दैवत आणि त्यामुळे कर्नाटकातील भाविकांचा ह्या वारीत विशेष सहभाग असतो...ह्या वारीचे कुठल्याही स्वरूपाचे कुठलेही आमंत्रण नसूनही तनामनावर राज्य करणाऱ्या माउलींच्या भेटीसाठी आसुसलेला वारकरी तसेच बहुतांश शेतकरी वर्ग मोठ्या संखेने वारीत सामील होतो.

          वारीत अनेक दिंड्या सामील असतात ,परंतु सलग ५ वर्षे एखादी दिंडी वारीला येत असेल तर त्याची अधिकृत नोंदणी आळंदी संस्थानात केली जाते. अश्या आजवर २७० दिंड्यांची अधिकृत नोंदणी संस्थानात झाली आहे. कर्नाटकातील शितोळे सरकार , हैबत बाबा ज्यांना मालक म्हणूनही संबोधले जाते आणि आळंदी संस्थानातील ट्रस्ट एकत्रित पणे संपूर्ण वारीचे नियोजन पाहतात. हैबत बाबा ,शितोळे सरकार यांचे वैशज यांची आजही मोठ्या संखेने वारीत उपस्थिती असते.

          एकूण १८ दिवस चालणाऱ्या ह्या वारीत दिंडीमधील २ लाख तर इतर एक लाख लोक हजेरी लावतात. योगिनी एकादशीच्या २ दिवस आधी माऊलींचे आळंदीहून प्रस्थान होते आणि आळंदीतील गांधीवाडा जे माउलींचे आजोळ आहे तिथे त्यांचा मुक्काम होतो. टाळ मृदुंगाच्या गजरात आळंदीहून माउलींची पालखी निघताना मंदिराचा कळस हलतो अशी आख्यायिका आहे. जणू प्रत्यक्ष माउलीच आनंदाने डोलत वारीला “Go Head “ देत असावी. गांधी वाड्यातील मुक्कामानंतर दुसर्या दिवशी पुण्याला प्रस्थान होते जिथे २ रात्री भवानीपेठ ,पुणे येथे माऊलींचा मुक्काम असतो. तिसर्या दिवशी सकाळी म्हणजेच योगिनी एकादशीला “ज्ञानेश्वर माऊली “ आणि “संत तुकाराम महाराज” ह्यांच्या पालख्या लाखो वारकर्यांनी विठ्ठलाच्या केलेल्या नामघोषात निघतात आणि पुढे हडपसर येथे त्या वेगळ्या होतात . सासवड मार्गे माऊलींची तर बारामती मार्गे तुकाराम महाराजांची पालखी मार्गस्थ होते. सकाळी ६ ते सायंकाळी ७ पर्यंत चालणाऱ्या वारीत वारकरी रोज १२ ते १५ km चालतात .सुरवातीचे २ दिवस म्हणजे आळंदी ते पुणे २२ km आणि पुणे ते सासवड ३२ km चालावे लागते. वारकऱ्यांच्यासाठी आपत्कालीन सेवा म्हणून संस्थानाची वैद्यकीय सेवा असलेली Mobile Van हि सोबत असते .

दिंडीतील रिंगणाच्या खेळात सामील होणारे २ अश्व, ज्यातील एक माऊलींचा तर दुसरा त्यांचे गुरु “निवृत्तीनाथ” यांचा ,हे हुबळीहून येतात.

जोशी काका वारीबद्दल बोलताना सद्गदित होवून म्हणाले ,माझे साडू श्री सुधाकर वामन जोशी,उत्कर्ष प्रकाशन,पुणे यांचे मालक तेव्हा आळंदी वारकरी ट्रस्ट मध्ये काम पाहत होते . जोशीकाकांचा सेवाभाव आणि प्रामाणिकपणा त्यांनी जोखला आणि त्यांची नियुक्ती “ग्रंथ भांडाराचे प्रमुख “ म्हणून करण्यात आली. जोशीकाका व त्यांचे ४ सहकारी सांभाळत असलेल्या ग्रंथभांडाराचे काम जोखमीचे आहे. ग्रंथ भांडारात , अर्थाची आणि पारायणाची म्हणजेच ओव्यांची अश्या २ प्रकरच्या ज्ञानेश्वरी तसेच संतांचे हरिपाठ, तुकाराम गाथा इ चा समावेश असतो. अंदाजे रुपये २०-२५ पासून ३०० रुपया पर्यंत ग्रंथ ,पुस्तके उपलब्ध असतात .एकंदरीत दीड ते २ लाखांची विक्री होते पण शेवटच्या २ -३ दिवसात त्याचे प्रमाण अधिक असते.

प्रातःसमयी माऊलींच्या ,चांदीच्या पादुकांची पूजा हि चांदीच्या चौरंगावर होते .पुजेस सर्व चांदीचीच उपकरणे वापरली जातात. त्यावेळी वारकरी भोवती फेर धरून नित्यापाठाचे अभंग म्हणतात त्यात जोशीकाकाही कित्येक वेळा सामील होतात.

१८ दिवस चालणाऱ्या ह्या वारीची सांगता चंद्रभागेतीरी असलेल्या पंढरपुरात आषाढी एकादशीला पांडुरंगाच्या चरणी होते. गेले १८ दिवस आपल्या लाडक्या विठ्ठलाच्या दर्शनासाठी आसुसलेल्या आणि डोळ्यात पंचप्राण आणून विठ्ठल दर्शनाचा आभिलासी असलेल्या भक्तांचा पांडुरंग चरणी बांध फुटतो .माऊली आणि विठुनामाचा गजर ,टाळमृदुंग चंद्रभागेतीरी उपस्थित भाविकांना जणू आसमंत ठेंगणे होते. जोशीकाकाना त्यांचा पांडुरंगाच्या दर्शनाचा अनुभव विचारता ते म्हणतात “ हा अनुभव शब्दांकित करणे केवळ कठीण...डोळ्यातील अश्रू थांबत नाहीत....पांडुरंगा काय मागू तुझ्याकडे ??..आमरण वारी घडो आणि सदैव तुझेच चिंतन राहो.....”

खरच , आज जोशीकाकांकडून वारीचा वृतांत ऐकताना माझ्यासारखेच तुम्हालाही एकदातरी आयुष्यात वारीला जावे असे वाटले नाही तरच नवल. आज एकादशीच्या दिवशी हा लेख तुमच्यापर्यंत पोहोचवताना मनास विशेष आनंद होत आहे.

जोशीकाकांकडून उत्तरोत्तर अशीच माऊलींची सेवा घडो अशी प्रार्थना करून हा लेख मी आज चैत्र एकादशीस माउलींच्या चरणी अर्पण करते....

वाचकांचे अभिप्राय

              अस्मिता , तू का थांबलीस लिहायला असच मी म्हणेन ,तू या लेखाच्या शनी साडेसाती खाली लिहिलं आहेस न आता थांबा किंवा का थांबलात याला धरून बोलते आहे.

               खूप सोप्या भाषेत सहज सुंदर पद्धतीने शनी ,साडेसाती या बद्दल मनातली भीती दूर केली आहेस. अतिशय अभ्यासपूर्ण लेखन ही तर तुझी खासियत आहे आणि या लेखात पण तुझा तो लौकिक तू सार्थपणे सिद्ध केला आहेस.

               भले भले घाबरतात शनी महाराजाच नाव ऐकताच पण तू ज्या पद्धती हा विषय मांडला आहेस त्यावरून नक्कीच सांगता येईल की मनातली भीती दूर होऊन शनी महाराजांकडे बघण्याची दृष्टी बदलेल सगळ्यांची आणि आपले कर्तव्य पार पाडताना तू सांगितलेले उपाय नक्कीच लक्षात ठेवतील

तुझ्या कडून अशाच वेगवेगळ्या विषयांवर वाचायला भरपूर मिळो हीच मनापासून इच्छा,तुझ्या पुढील वाटचालीस मनापासून खूप खूप शुभेच्छा...

सौ. मृणाल कर्डिले , पुणे.

साडेसाती ..धसका ? कि दिलासा ?

॥ श्री स्वामी समर्थ॥

शनीची साडेसाती... धसका ? कि दिलासा ?

आपल्या संपूर्ण आयुष्यात कुणाला घाबरत असेल तर “शनी महाराजांना” .शनीची साडेसाती आली आता माझे काही खरे नाही...अश्या प्रकारची विधाने आपण ऐकत असतो. पण खरच त्यात घाबरण्यासारखे काही आहे का ? चला आज ह्या समज गैरसमजापलीकडे असलेल्या ह्या ग्रहाची खरी ओळख करून घेवूया आणि त्यांच्यापुढे नतमस्तकही होवूया . शनी म्हणजे त्रास , वेदना , मानसिक यातना ,क्लेश याची जणू शृंखलाच अशीच आपली समजूत आहे. अमुक एका माणसाचे साडेसातीत हे हे असे झाले म्हणजे माझेही तसेच होणार हा समज सगळ्यात आधी डोक्यातून काढून टाका. 

प्रत्येकाच आयुष्य वेगळ आहे आणि प्रत्येकाच्या पत्रिकेतील शनीची स्थितीही वेगळीच असणार आहे. शनीचा धसका घेण्याऐवजी जर त्याला निट समजून घेतलत तर त्याबद्दल असणारे गैरसमज तर दूर होतीलच उलट तुमची साडेसाती सुखकर होण्यास मदतच होईल. मला सांगा आयुष्यात काय फक्त साडेसातीच्या काळातच वाईट घटना घडतात का ? नाही इतरही वेळी घडतात. खर तर साडेसाती हि मानूच नका. शनी हा तुमचा शत्रू नाही तर तो तुमचा मित्र आहे. शनी ज्याला कळला त्याला सगळेच सोपे होवून जाईल. अहो आपला एक संपूर्ण दिवस सुद्धा चांगल्या वाईट घटनांनी भरलेला असतो मग संपूर्ण साडेसात वर्ष वाईटच जातील हे असे का समजायचे , विचार करा..

शनीची साडेसाती हि साडेसात वर्षाची असते हे आपण सर्वांनाच माहित आहे. एखाद्याची रास “सिंह “ असेल तर शनी कर्क राशीत प्रवेश करेल तेव्हा ह्या सिंह राशीला साडेसाती सुरु झाली असे समजावे आणि जेव्हा शनी तुला राशीत प्रवेश करेल तेव्हा सिंह राशीची साडेसाती संपली असे समजायचे . याचाच अर्थ कर्केत २|| वर्षे ,सिंहेत २|| वर्षे आणि कन्येत २|| वर्षे असा साडेसात वर्षाचा काळ म्हणजे सिंहराशीची साडेसाती . आपली जी कुठली रास असेल त्या राशीच्या आधीच्या राशीच शनी आला कि आपल्याला साडेसाती सुरु आणि आपल्या पुढील राशीतून शनी जेव्हा पुढे जाईल तेव्हा आपली साडेसाती संपली अस समजायचे. सध्या  वृश्चिक ,धनु आणि मकर राशिना साडेसाती चालू आहे.

शनी हा वैराग्याचा , उदासीनतेचा कारक आहे. आळशी ,अप्रामाणिक लोक शनीला अजिबात नाही आवडत. कष्ट करणारा समाज शनीला आवडतो. असेल हरी तर देयील खाटल्यावरी म्हणणार्यांना शनी झोडपून काढेल. शनीला सर्वात न आवडणारा गुण म्हणजे अहंकार , मिजास ज्या माणसाना अतिशय मिजास आहे तसेच जी माणसे अत्यंत माजोरीपणाने ,अहंकाराने मी म्हणजे कोण ? अश्या थाटात वागत असतात त्यांना शनीची साडेसाती कशी गेली विचारा.

साडेसातीत माणसाची सगळी मिजास उतरते, मी असा आणि मी तसा म्हणणाऱ्यांची शनी झोप उडवतो. शनी साडेसातीत मनुष्याला सगळ्या मोहापासून दूर करतो, अंतर्मुख होण्यास शिकवतो. साडेसाती मध्ये लग्न होणे, घर होणे , परदेशगमन , चांगली नोकरी , प्रमोशन मिळणे अश्या चांगल्या घटनाही घडतात. साडेसाती दर ३० वर्षांनी येते कारण एका राशीत शनी २|| वर्षे वास्तव्य करतो  त्यामुळे पूर्ण आयुष्यात साडेसाती कमीतकमी २ वेळा तरी येते असे म्हणायला हरकत नाही. चांगल्या घटनांचे श्रेय शनी महाराजांना न देता फक्त विपरीत घटनांचे खापर मात्र शनी महाराजांवर फोडणे हा मनुष्य स्वभावाच आहे. परंतु हि पळवाट योग्य नाही. साडेसातीत आपली वाईट कर्मे एकामागून एक आपल्या समोर हात जोडून उभी राहतात आणि त्याबद्दल शासन ठोठावण्याचे काम शनी महाराज निरपेक्षपणे करत असतात इतकच. तुमच्या चांगल्या कार्माचही फळ ते नक्कीच देतात .

इतर कुठल्याही देवाची पूजा करत नसलात तरी शनी महाराजांचे नित्य स्मरण तुमचे जीवन आनंदी करेल यात शंकाच नाही.

साडेसातीत खोटे आरोप येणे, तुरुंगवास, अप्तेष्टांबरोबर कलह , कुटुंबात मोठ्या प्रमाणात वाद निर्माण होणे, घरातील इस्टेट जमिनी वरून वाद , व्यवसायाची हानी होणे , अपकीर्ती , दीर्घ आजारपण, आपत्ती, धननाश होणे, अपमानास्पद घटना घडणे , मनस्ताप , आपल्याबद्दल समाजात गैरसमज पसरणे यासारख्या गोष्टी घडून येतात .

कुटुंबात एकाच वेळी एकापेक्षा जास्ती व्यक्तींना साडेसाती येणे हे चांगले नाही. ज्यांच्या पत्रिकेत चंद्र ६/८/१२ या स्थानात असतो त्यांना तसेच ज्यांना शनी किंवा राहूची महादशा, अंतरदशा चालू आहे अश्या लोकांना साडेसाती संघर्षमय जावू शकेल. चंद्र-शनी युती हि पत्रिकेत चांगली नाहीच.

साडेसातीत काय करावे ?

सगळ्यात उत्तम उपाय हा कि गप्प बसावे. आवश्यक तेव्हडे आणि कमीतकमी बोलावे, कुणाची निंदा नालस्ती करू नये. कुणाही बद्दल वाईट बोलू नये. कुठल्याही व्यसनाच्या आहारी न जाता आळस झटकून कामाला लागावे. घरातील वडीलधाऱ्यांचा मान ठेवावा ,शनी हा वृद्ध ग्रह आहे त्यामुळे वृद्ध माणसांची सेवा करावी. कुणालाही गृहीत धरू नये , कुणाला जामीन राहू नये, सगळ्यात महत्वाचे म्हणजे अहंकारास तिलांजली द्यावी , असत्य भाषण करू नये. कुणाकडूनही पैसे उधार घेवू नयेत .आपण मेहनत करावी आणि त्याचे शनी महाराज योग्य ते फळ दिल्याशिवाय राहणार नाहीत हे पक्के ध्यानात ठेवावे.

बुधवारी आणि शनिवारी मारुतीच्या मंदिरात जावून दर्शन घ्यावे. शनी किंवा मारुती मंदिरातून घरी यावे आणि मग पुन्हा पुढील कामास जावे. मंदिरात दर्शन घेवून तसेच पुढे बाजारात किंवा तसेच पुढे  सिनेमाला जावू नये. जमल्यास या काळात शनिशिंगणापूर इथे जावून शनी महाराजांचे दर्शन घेवून तैलाभिषेक करावा. एक लक्ष्यात ठेवा आपण करत असलेली कुठलीही साधना किंवा उपाय याचा उहापोह किंवा त्याची कुठेही चर्चा करू नये. कारण त्याचे फळ कमी होते, मी १००००  जप केला हे सांगणे म्हणजेही एक प्रकारचा अहंकाराच आहे. हनुमान वडवानल स्तोत्र तसेच शनिवारी शनीमहात्म् हा पवित्र ग्रंथ वाचवा. वाचण्यापूर्वी त्याची पूजा करावी. साडेसातीचा फारच त्रास होत असेल तर एका मातीच्या भांड्यात गोडेतेल घ्यावे व त्यात आपला चेहरा निट न्याहाळावा व ते तेल मारुतीच्या मंदिरातील समई मध्ये नेवून ओतावे. लक्ष्यात असुदे कि हे तेल जळले पाहिजे  हे तेल चुकूनही मारुतीच्या मूर्तीवर वाहवयाचे नाही आहे. हा उपाय घरातील पुरुषांनी करावा. असे ३ शनिवार करावे म्हणजे आपल्याला जर कुणाची पीडा असेल तर ती जाईल . सर्वात महत्वाचे म्हणजे माजोरीपणा , अहंकार जर सोडला तर ५० % काम फत्ते तिथेच झाले असे समजावे कारण शनीला अहंकाराचा तिटकारा आहे. सर्वात महत्वाचे म्हणजे शानि महाराजांवर नितांत श्रद्धा ठेवा.

शनी आपल्या आयुष्याचा वाटाड्या आहे हे विसरू नका.

नीलांजन समाभासं रविपुत्रं यमाग्रजम | छायामार्तंड संभूतं तं नमामि शनैश्चरम || हा शनीचा जपही जमेल तितका करावा...हे सर्व करताना मन शांत ठेवावे. आपले काही भोग असतात आणि ते भोगूनच संपवायचे असतात हे लक्ष्यात ठेवा. आता साडेसाती आली आता आपली  आयुष्यातील ७|| वर्ष वजा करा असा मुर्खा सारखा विचार अजिबात करू नये. शनी हा न्यायी ग्रह आहे हे आधीच सांगितले आहे. 

आपल्या कष्टाना तो न्याय दिल्याशिवाय राहत नाही. खर सांगू का संपूर्णपणे शरणागती पत्करून नतमस्तक व्हावे यासारखा उत्तम उपाय नाही . शनी ज्याला कळला तो त्याला शत्रू नाही मित्र मानेल आणि आयुष्यभर त्याची पूजा आराधना करेल. खरच शनी हा आपला मित्र आहे साडेसातीचा घसका न घेता त्याचे आनंदाने स्वागत करा , शनी महाराजाना अनन्य भावे शरण जावून आपल्या झालेल्या चुकांचे प्रयश्चीत्त घ्या आणि मग बघा शनी महाराज तुमचे जीवन कसे आनंदाने फुलवून टाकतील. साडेसातीत मनुष्य घडतो हे लक्ष्यात ठेवा. जीवनाचा खरा अर्थ त्याला साडेसातीतच समजतो. 

चला तर मग आज शनी बद्दलचे सगळे समाज गैरसमज दूर झाले का ? मनातील मरगळ झटकून नवीन उत्चाहाने कामाला लागूयात.  आपणा सर्वांवर शनिदेवांची सदैव कृपादृष्टी राहो तसेच तुम्हा सर्वांचे जीवन आनंदाने उजळून निघुदेतहीच शनी महाराजांच्या चरणी प्रार्थना.

अजून खूप काही लिहिण्यासारखे आहे. पण “ कधी थांबणार  “ ह्यापेक्षा “ का थांबलात “ हा प्रश्न मला जास्ती आवडेल. तेव्हा इथेच पूर्णविराम देते.

अभिप्रायासाठी संपर्क :
https://www.facebook.com/%E0%A4%85%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%A6-350841195427839

antarnad18@gmail.com

शनी महाराज

॥ श्री स्वामी समर्थ॥

ॐ शं शनैश्चराय नमः

सूर्यमालेतील ग्रहांमध्ये सूर्यापासून ६ व्या स्थानावर असलेल्या शनी महाराजांबद्दल जाणून घेवूया... 

“शनी “ म्हटला कि जनसामान्या मध्ये एक अनामिक भीती दिसून येते. कुठल्याही जातीधर्माचा माणूस असो, श्रीमंत असो अथवा गरीब,  राजा किंवा रंक , शक्तिमान असो वा काडी पहिलवान ,शनी महाराजांची  सर्वांनाच भीती वाटते. बुधाची किंवा मंगळाची साडेसाती सुरु झाली असे आपण कधीच नाही ऐकत. पण शनीची साडेसाती म्हटली कि भल्याभल्यांचे धाबे दणाणते.

शनी हा कठोर न्यायाधीश आहे. शनीची कृपा झाली तर अन्न ,निवारा आणि वस्त्र यांची भ्रांत राहणार नाही. शनी महाराजांजवळ प्रेमळ कृपादृष्टी आहे. शनी पापपुण्याचे मोजमाप करणारा अत्यंत न्यायी ग्रह आहे. त्याच्याजवळ कुठलाही वशिला चालत नाही. पाप केलेत तर शिक्षेवाचून सुटका नाहीच, कधीही नाही.

आज कलीयुगात आपल्याला अनेक लोक खूप वाईट वागताना दिसतात पण तरीही त्यांचे अतिशय उत्तम चाललेले असते ,मग मनात प्रश्न निर्माण होतो कि जगात देव आहे कि नाही ? आम्ही इतक चांगले वागूनही आम्हाला मात्र लगेच शासन होते आणि ह्यांना पहा ...ह्यांची मजा आहे...पण तस काहीच नसत. 

आपण स्त्रिया दळण घेवून गिरणीत जातो तेव्हा काय पाहतो ? गहू जर दळायला लागले असतील तर मग तो भय्या सांगतो कि ज्वारी ,बाजरी यानंतरच मिळेल . कारण सगळ्यांचे गहू दळून संपले कि मग तो दुसर धान्य दळायला घेणार असतो. आपल्याही आयुष्याच तसच आहे. आपण पूर्व जन्मी केलेली पुण्ये असतात न त्याची फळे भोगण्या आधीच आपला तो जन्म संपलेला असतो त्यामुळे  जेव्हा आपण नवीन जन्म घेतो तेव्हा मागील जन्मीची पुण्याची फळे आपणस या जन्मापासूनच चाखावयास मिळतात. पण ह्या मधल्या काळात कदाचित आपण काही पापे किंवा चुकीची कर्महि करत असतो .पण मागील जन्माचे पुण्याचे फळ भोगून संपले (म्हणजे गहू) संपले कि मगच आपला ह्या जन्मीच्या पापाचा धडा (ज्वारी) आपल्यास मिळतो. अशा प्रकारे हा जन्म आणि मृत्यूचा फेरा तसाच चालू राहतो.

पण पापाची शिक्षाही आहेच आहे. विषयांतर झाले थोडेसे पण हे आवश्यकही होतेच.  तात्पर्य असे कि शनी महाराज हि न्यायाची देवता आहे. त्यांच्यासमोर सगळेच सारखे. तसेही देवासमोर आवडता नावडता कुणीही नाही. २००५ ला जेव्हा मुंबईत पाणी आले तेव्हा ते गरीब, श्रीमंत सगळ्यांच्याच घरात घुसले. देवाने कुणालाच नाही सोडले.  आपण पाप ,दुष्कर्म करताना आपल्याला कुणाचीही आठवण येत नाही मात्र जेव्हा त्याची शिक्षा भोगण्याची वेळ येते तेव्हा मात्र ३३ कोटी देव आठवतात आणि मन धास्तावते ,खर ना ? शनीने प्रत्यक्ष गुरुंनाही सोडले नाही ज्याचे वर्णन शानि महात्म्यात आहे. तेव्हा सामान्य माणसाचे काय घेवून बसलात ?

चंद्र हा सर्वात शीघ गतीने जाणारा ग्रह आहे. तो एका राशीत २| दिवस असतो. पण त्याउलट शनी हा अत्यंत धीम्या गतीने चालणारा मंद ग्रह आहे त्यामुळे तो एका राशीत २|| वर्षे वास्तव्य करतो. शनीची स्वतःची राशी मकर आणि कुंभ असून शनी हा तुळा राशीत उच्चीचा असतो तर मेष हि त्याची निचीची राशी आहे. रवी , चंद्र ,मंगळ हे शनीचे शत्रू  मानले आहेत. तसेच राहू,केतू , शुक्र, बुध हे मित्र ग्रह आहेत.

शनी जरा एकलकोंडा , नैराश्यवादी, आळशी , अतिचीकीत्सक, कुठल्याही कामात वेळ लावणारा, खो घालणारा असा आहे. अत्यंत किचकट आणि शोध लावण्याचे काम करणारे विषय शनीला आवडतात 

म्हणूनच इंजिनियरिंग , तत्वज्ञान , तर्कशास्त्र . भूमिती, जमाखर्च, न्याय  हे विषय शनीच्या अमलाखाली येतात .शनीच्या प्रभावाखालील लोक जास्ती बोलत नाहीत, अघळ पघळ तर नाहीच नाही. त्यांचे रोजचे बोलणे हेही अगदी न्यायलयात बोलले जाणारे अगदी वकिली थाटातील असते.  शनीकडे दृढनिश्चय , काटकसरीपणा ,कष्ट , अपमान सहन करून काम करण्याची शक्ती ,संशोधक वृत्ती ,वक्तशीरपणा आहे.

शनीचे रोग हे जुने व चिकट असतात ,ते दीर्घकाळ टिकणारे असतात . कुबड येणे, थंडीताप ,दात किडणे, फुफुसाचे विकार ,क्षय , त्वचेचे विकार, पक्षाघात हे रोग शनीच्या अमलाखाली येतात .

शनी आयुष्यातील अंतिम स्थितीच दर्शवतो. अंतिम स्थिती म्हणजे मृत्यू .शनी कुठल्याही गोष्टीला विलंब लावतो.शनी पत्रिकेत ज्या घरात असेल त्या घराचे म्हणजेच त्या स्थानाने दर्शवलेल्या गोष्टींचे फळ उशीराच मिळते. शनी वैराग्याचाहि कारक आहे.  त्याउलट चंद्र हा प्रेमळ, मायेचा कारक आहे. शनीला माया आवडत नाही ,त्यामुळेच हे फसवे मायाजाल दूर करण्यासाठीच चंद्राला साडेसाती लागते.  अहो शेवटी काय घेवून जाणार आहोत आपण जाताना येथून? काहीच नाही. येतानाही काही बरोबर आणले नाही आणि जातानाही काहीही बरोबर घेवून जाणार नाही. कापडालक्त्ता , दागदागिने, मौल्यवान वस्तू , जमीन जुमला , ऐश्वर्या अहो हे सगळे इथेच ठेवून जायचे आहे आपल्याला. परलोकी काहीच न्यायला परवानगी नाही. इतकच काय तर आपला हा देह हि कुठे शाश्वत आहे. अंतिम स्थितीत आपल्या देहाची चिमुटभर राख होणार आहे  आणि याची जाणीव आपल्याला होण्यासाठीच जणू आपल्याला शनीची साडेसाती येते. मनुष्याने  कुठल्याच मोहजालात अडकू नये यासाठी शनी महाराज त्याला साडेसातीत अंतर्मुख करतात . ह्या ७ वर्षातच आपल्याला आपले आणि परके ह्यांची ओळख होते. मी आहे तुझ्याबरोबर असे म्हणणारे सर्वच आपल्याला सोडून गेलेले असतात आणि त्यालाच सोप्या शब्दात म्हणतात साडेसाती.

दुर्बिणीतून पाहिलात तर शनी शंकराच्या पिंडीसारखा दिसेल. त्याभोवती कडी आहेत. म्हणजेच शनी महाराज बंधनात आहेत . शनीला बंधन योगाचा कारक मानले आहे. शनिवार बर्फ आहे ह्याचा शोध आता लागलं पण पूर्वी आपल्या कड्या तपश्चर्येने ऋषी मुनींनी ते ओळखले होते आणि म्हणूनच शीतपेये ,थंड पदार्थ याचे कारकत्व शनीकडे आहे. शरीरातील हाडे, दात, कान , त्वचा याचेही  कारकत्व शनीकडे आहे. शनीचा रंग काळा आहे. सांधेदुखी, केस गळणे , दात दुखी , वातविकार , अस्थमा, क्षय, उदासीनतेमुळे येणारे आजार ,गुढघे दुखी हे शानिच्या  अमलाखाली येतात.

लोखंड ,जस्त , चामड्याच्या वस्तू बनवणारे, तेलाचा व्यापार किंवा तेलाच्या खाणीत काम करणारे लोक शनीच्या अमलाखाली येतात . जुन्या वस्तू विकणारे, भंगार विकणारे, संशोधन करणारे, सिनेमात खलनायकाच्या भूमिका करणारे , जेलर , राजकारणी लोक शनीच्या अधिपत्याखाली येतात .

शनीचे रत्न “नीलम “ हे आहे. शनी बद्दल जितके लिहावे तितके कमीच आहे तूर्तास इथेच थांबते.

अभिप्रायासाठी संपर्क :
https://www.facebook.com/%E0%A4%85%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%A6-350841195427839

antarnad18@gmail.com

 

 

अभिप्राय

मंडळी ,

         " संवाद " ह्या माझ्या लेखावर श्री. अभिजित भाटलेकर यांनी त्यांचा अभिप्राय दिलाय आपल्यासाठी इथे पोस्ट करत आहे.  श्री. अभिजित यांनी मला अभिप्राय तर दिलाच पण लेखनासाठीही प्रोत्चाहन दिले त्याबद्दल त्यांचे मनापासून आभार.

लेख आवडला... संवाद हे टॉनिक आहे हे एकदम मान्य. पण आज मी जिथे तिथे बघतो की भोवतालचे अनेकजण / जणी तोंडाला येईल ते बोलताना दिसतात. त्यांच्याशी गप्पा मारताना, किंवा नुसतं त्यांचं ऐकतानाही, अक्षरशः जागोजाग ठेचा लागल्याचा अनुभव येतो. लागलीच कळतं की ह्या लोकांनी आजवर पुरेसं ऐकलेलं नाही. नुसते बोलताहेत.  (माझा अपवाद आहे, अनेक वर्षांपासून मी खूप सांभाळून बोलतो... जवळपास अनावश्यक होईल इतके सांभाळून बोलतो..ज्याचा मला काहीसा त्रासही होतो) अविचाराने वापरलेला शब्द हे जगातले सर्वात घातक शस्त्र आहे व विचारपूर्वक वापरलेला मोजका शब्द हे अत्यंत गुणकारी औषधही आहे. शब्द चुकीचा वापरल्याने जगात रक्तपात झालेले आहेत, मानवाचं पराकोटीचं नुकसान झालेलं आहे. 

गेल्या पंचवीस वर्षांत मला अशी काही मोजकी माणसं भेटली, की ज्यांचं कुठलंही बोलणं नीट ऐकावं. रघुराम राजन, अजित रानडे, सुकुमार रंगनाथन (माझे माजी संपादक), अंबरीश मिश्रा, जेरी पिंटो , ज्यो मॅकनॅली, डेव्हिड बर्नेट, सेबॅस्टिओ सालगाडो . यांचं ऐकून मला त्यांचे विषय तारा कळलेच पण हेही कळलं की "कसं" बोलावं. थ्री इडियट्स मधला फरहानायट्रेट  आणि प्रीरॅज्यूलायझेशन हा प्रसंग आठवतोय..? त्याच्या शेवटी रँचो सरांना सांगतो, मैं आपको इंजिनिअरिंग नहीं पढा रहा था, मैं आपको ये पढा राहा था कि "पढाते कैसे है". "शिकणं" शिकवणारा , ऐकणं शिकवणारा क्लास कुठेही नाहीये, तो आपला आपल्यालाच घ्यावा लागतो. म्हणूनच मला हे वाटतं की आधी गप्प राहून ऐकणं महत्वाचं आहे. मध्यंतरी वाचलं होतं,  वी हॅव वन माऊथ अँड टू इयर्स , यूज देम इन दॅट प्रपोर्शन.

 

चैत्र गुढी पाडवा

     

                       सर्व वाचकांना नवीन वर्षाच्या मनापासून शुभेच्छया. हे वर्ष आपल्या सर्वाना सुखाचे,उत्तम आरोग्याचे , आनंदाचे तसेच तुमच्या मनातील इच्छित संकल्प पूर्णत्वाला नेणारे असुदे हीच श्री स्वामी चरणी प्रार्थना.

संवाद

  ॥ श्री स्वामी समर्थ॥

 

                                                      
३ अक्षराचा हा छोटासा शब्द आपल्या संपूर्ण आयुष्यात खूप महत्वाचा असतो. अगदी जन्मापासूनच. लहान मुलाला आई बोलायला शिकवते म्हणजे थोडक्यात त्याच्याशी शब्द ह्या माध्यमातून संवादच
साधायचा प्रयत्न करत असते. कुठेतरी वाचलंय "Communication units people and silence divides" हे तंतोतंत खरय. दोन माणसांमध्ये संवाद होणे हे

त्यांच्या शारीरिक आणि मानसिकतेसाठी खूप गरजेचे असते .संवाद नसेल तिथे कदाचित मग " वाद " निर्माण होत असावेत. मानसोपचार तज्ञ्यही सांगतात मोकळेपणाने बोला ,मनात घुसमटत राहू नका.
प्रत्येक नात्यांमध्ये संवाद गरजेचा असतो तसाच तो प्रत्येक वयाच्या टप्प्यावरही. काही माणसांशी आपण उत्कृष्ठ संवाद साधू शकतो आणि काही माणसांशी आपल्याला तितकीशी जवळीक नाही साधता येत. संवादाचे हि विविध पैलू आहेत .काही माणसे अबोल असतात पण त्यांना बोलते केले तर ती नक्कीच बोलू शकतात हा माझा अनुभव आहे .
"संवाद " हि एक कला आहे . अहो फार दूर कश्याला जायचे , अगदी अर्ध्या तासाच्या प्रवासात सुद्धा आपण शेजारच्या प्रवाश्याशी थोडेफार बोलतोच ज्यांच्या बरोबर आपल्याला खूप मोठा प्रवास करायचा असतो, त्यांच्याशी तर संवाद साधल्याने चांगलेच सूर जुळतात प्रवास सुखकर होतो  आणि प्रवासाच्या शेवटच्या टप्प्यावर तर अगदी पिढ्यान पिढ्या ओळख असल्यासारखा फिल घेऊनच आपण घरी परतत असतो. संवाद नसेल तिथे गैरसमज ,अबोला वाढीस लागतो. मनात खूप काही असते पण पहिले मी नाही बोलणार ह्या खोट्या हट्टापाईही, so called Ego मुळे आपण चांगल्या माणसांपासून दुरावतो.
आयुष्याच्या प्रत्येक टप्प्यावर संवाद पाहिजेच ,आपण ती कला आत्मसात केली पाहिजे .मनातल्या मनात घुसमटत राहुन अनेक मानसिक आणि त्या अनुषंगाने येणारे शारीरिक आजारही आपण स्वतःच ओढवून घेत असतो. अगदी सकाळी उठल्यावर चहाचा पहिला घोट घेताना आपल्या सह्चारीणीस "अग चहा अप्रतिम झालाय " असे नुसते म्हटले तरी तिथे तत्क्षणी संवाद सुरु होतो नुसताच संवाद नाही तर त्या दिवसाची सुरवातही आनंददायी होते, पहा बर करून.
​"संवाद "आयुष्याचा अविभाज्य भाग आहे . कित्येक घरात आई किंवा वडील कदाचित दोघेही फारच शिस्तीचे किंवा कडक असल्याने मुलांशी त्यांचा पाहिजे तसा संवाद होत नाही. माझा मुलगा ह्यांना घाबरतो आमच्याशी धड बोलत नाही ..ह्या अश्या वाक्यांना आपणच जबाबदार असतो. मग कित्येक वेळा counsellor ची गरज लागते. तुम्हीच का नाही होत त्यांचे counsellor ?  शाळेतल्या साध्या ट्रीप ला मला जायचं आहे हेही मुल पालकांना मोकळेपणाने सांगू शकत नाही. मुलांशी संवाद साधल्याने त्यांच्याशी जवळीक तर साधली जातेच पण त्यांच्या आणि आपल्या नात्यामध्ये आत्मविश्वास वाढीस लागतो. पालक आणि मुलांमध्ये मैत्रीचे नाते निर्माण होते.अशी मुले आयुष्यात त्यांच्या व्यक्तिगत जीवनात आणि career मधेही उंच भरारी घेताना दिसतात. आजकालच्या तरुण पिढीशी घरातील पालकांचा तसेच समवयस्क भाऊ , काका , मामा यांचा उत्तम संवाद असणे महत्वाचे आहे. बाह्य विश्वात अनेक प्रश्नांना सामोरी जाणारी हि पिढी प्रगल्भ तर आहेच पण विचारीही आहे. खरतर आपल्यालाच त्यांच्याकडून शिकण्यासारखे खूप असते पण " ह्याला काय कळतंय" किंवा " आता तुमच्याकडूनच अक्कल शिकायची राहिलीय " अश्या विचारांनी आपणच त्यांच्याशी संवाद टाळत असतो.पर्यायाने त्यांना दुरावतो.
आज धकाधकीच्या स्पर्धात्मक जीवनात ​प्रत्येकाची आयुष्य जगताना पुरती दमछाक होते. दिवसभरच्या दिनचर्येनंतर घरी आल्यावर कसेतरी दोन घास खावून आपण वेळ घालवतो ते Laptop or Mobile मध्ये . घरातील  प्रत्येक जण whatsapp वरच जास्ती गुंग झालेला आढळतो. घरातील आपल्या रक्ताच्या कुटुंबाला वेळ न देता आपण गुरफटत चाललो आहोत ते ह्या आभासी जगात . हल्ली तर काय whatsapp वरतीच सगळे ग्रुप असतात नातेवाईकांचा माहेरचे सासरचे शाळेतील मित्र भिशीच्या मैत्रिणी एक ना दोन.पण त्यामुळे आपण घरातील माणसांशी दुरावतो अस नाही का वाटत ? खरतर facebook आणि whatsapp वर शेकडो likes घेणारे ५००० ची मित्र यादी असणारे आपण बरेच वेळा बोलायचे म्हणते तर कुणाशी ह्या प्रश्नावर थांबतो. रात्रीच जेवण एकत्रच झाले पाहिजे आणि त्यात प्रत्येकाने दिवसभरातील गोष्टींचा उल्लेख केला तरी पुष्कळ.  आपल्या  मुलांनी त्यांच्या आयुष्याचा जोडीदार निवडला तर ते  आईवडिलांच्या आधी  बाहेरील व्यक्तीस माहित असते. आपल्या मुलांमध्ये आणि आपल्या कुटुंबातील प्रत्येक व्यक्तीमध्ये आज एक सशक्त नाते निर्माण होण्याची गरज आहे आणि त्यासाठी "संवाद" हि कला उत्तमपणे जोपासण्याचाही तितकाच प्रामाणिक प्रयत्न झाला पाहिजे. आई मला हि मुलगी आवडते किंवा मला ह्याच course ला जायचे आहे हे जेव्हा मुले मोकळेपणाने घरी सांगतात तेव्हा त्या नात्यात एक अनोखा विश्वास आणि उत्तम संवाद निर्माण झालाय असे समजायला हरकत नाही.
आपल्या आयुष्यातील कुठल्याही चांगली वाईट गोष्टी आपल्या जवळच्या लोकांशी share करून तर बघा किती मोकळ वाटेल ....आपले प्रश्न तर सुटतील पण संवादाने जवळीक वाढेल.एकमेकांबद्दल बोलायच्या ऐवजी एकमेकांशी बोला अस म्हणीन हवे तर. संवाद नसेल तिथे माणसे एकाकी होत जातात. चला तर मग आजपासून ठरवूया मी एक उत्तम संवादी होईन .स्वताःशीही बोलीन आणि इतरांनाही बोलते करीन. नात्यातील मग ते कुटुंबातील असो व मैत्रीतील अनेक पैलू  जे तुम्ही आधी कधीच अनुभवले नसतील ते अनुभवायला मिळतील...वृद्धाश्रमात किंवा आपल्या घरातही वयस्कर माणसाना त्यांच्या आयुष्याच्या सायंकाळी काहीच नको असते . त्यांना कुणीतरी त्यांच्या जवळ बसून बोलायला हवे असते ....पटतंय ना? चला तर मग आज अश्या एका आपल्या जवळच्या व्यक्तीस मित्रास कुणीही असो ज्यांच्याशी खूप दिवसात मोकळ्या गप्पा झाल्या नाहीत त्यांच्याशी मनसोक्त गप्पांचा आनंद लुटुया . मित्रानो संवाद हे आपले आनंदी जीवनाचे Tonic आहे त्याचा पुरेपूर उपयोग करून जीवन  अधिकाधिक आनंदी करुया.अव्यक्त राहण्यापेक्षा व्यक्त होवून त्याची लज्जत चाखूया.

अस्मिता.

अभिप्रायासाठी संपर्क :
https://www.facebook.com/%E0%A4%85%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%A6-350841195427839

antarnad18@gmail.com