देवघर

||श्री स्वामी समर्थ ||

काही दिवसांपूर्वी एका कुटुंबाला भेटण्याचा योग आला.. घरातील देवघराकडे सहज लक्ष्य गेले. मनात असंख्य विचार आले ते तुमच्यासमोर मांडत आहे ...

आपल्या वास्तूत देवघराला अनन्यसाधारण महत्व आहे... घराचे क्षेत्रफळ कसेही असो परंतु घरात देवघर नसेल तर त्या वास्तूत खऱ्या अर्थाने मांगल्य असणार नाही. देवघराचा आकार तसेच ते लाकडाचे कि संगमरवराचे हा प्रत्येकाचा वैयक्तिक प्रश्न आहे....पण त्यातील देवाचे स्थान हाच आजचा आपला विषय आहे.

मी ज्या घरी गेले होते तिथे मला अनेक देवांच्या मूर्ती त्यांचे फोटो देवघरात दिसले. अनेक वेळा आपण तीर्थक्षेत्री गेलो कि तिकडची आठवण म्हणून किंवा हौस, आवड म्हणून किंवा त्या देवतेवरील श्रद्धा काहीही म्हणा तेथील मूर्ती ,फोटो घेऊन येतो आणि घरी आल्यावर ती देवघरात ठेवतो. कधी कुणी आपल्याला श्री गणेशाची मूर्ती, देवीची फ्रेम, चांदीचे देवांचे चित्र असलेले नाणे देतात आणि आपण ते सरळ देवघरात ठेवतो. अश्या प्रकारे मग एकाच देवघरात एकाच देवतेचे अनेक फोटो, मूर्ती होतात...एकाच घरातील चार व्यक्ती वेगवेगळ्या गुरूंची आराधना करत असतील तर त्या सर्व गुरुंचेही फोटो ,मूर्ती ह्यांचाही समावेश देवघरात असतो ...अश्या देवघराकडे पाहून असे वाटते कि खरच येथील देवांना तेथे मोकळा श्वास तरी घेता येत असेल का? त्यात पुन्हा अनेक देवांच्या मूर्ती एकतर प्रचंड मोठ्या असतात कि मागचे देवच दिसत नाहीत किंवा इतक्या लहान असतात कि अगदी microscope  घेवूनच बघायला लागेल.

बरेचदा विधिपूर्वक प्रतिष्ठापना न करता देवघरात देव ठेवले जातात .घरात भिंतींवर इतरत्रही सद्गुरूंचे किंवा इतर देवांचे फोटो असतात. कधीकधी त्या देवांच्या फ्रेम , आरसे दुभंगलेले असतात...देवघरातील देवांची कित्येक ठिकाणी रोज पूजाही होत नाही आणि झालीच तर देव गुदमरतील आणि त्यांचे मुखही दिसणार नाही इतकी भारंभार फुले त्यांना वाहिलेली असतात. त्या देवतेला ना कधी नेवैद्य दाखवला जात ना कधी त्यांच्या नावाचा जप केला जातो. कित्येक वेळा आपल्या सद्गुरुंची जयंती, पुण्यतिथीहि माहित नसते, हि खेदाची बाब आहे.
आपण स्वतः दिवसभरात निदान एकदा तरी अंघोळ करतोच पण हल्ली बरेच ठिकाणी वेळेअभावी दिवसेंदिवस देवघरातील देवांना पाणी हि लागत नाही. “अहो कुठे वेळ असतो हे सोपस्कार करायला आम्ही आमच्या कामातच परमेश्वर बघतो..”हि उत्तरे ऐकायला मिळतात ...पण मग तसे असेल तर मग घरात देवघर तरी कश्याला हवे ? सांगायचे तात्पर्य जर पूजा व्यवस्थित होत नसेल तर इतके देव देवघरात ठेवण्याचा अट्टाहास कश्याला आणि वंशपरंपरागत असलेले देव देवघरात असतील तर social media वरचा थोडा वेळ कमी करून देवपूजा जरूर करावी त्याने आपलेच आयुष्य सुसह्य आणि सुखकर होईल ह्यात तीळमात्रहि शंका नाही .

 हल्ली अनेक घरात देवांच्या so called antic मूर्ती पाहायला मिळतात आणि निरांजनाच्या ऐवजी zero चा bulb लावलेला असतो. निरांजनाचे कार्य zero चा bulb खरच करेल का? मुलाचे लग्न झाले कि मुलगी सासरी येताना अन्नपूर्णा ,श्री गणेशाची मूर्ती घेवून येते म्हणजे पुन्हा देवघरातील देवांच्या संखेत वाढ ..आजच्या आधुनिक काळात आपली विचारसरणी आणि life style सुद्धा modest झाली आहे ,तेव्हा मुलीने सासरी येताना माहेरून देवांच्या ऐवजी उत्तम संस्कार आणावेत ज्यामुळे तिचाच संसार सुखाचा होईल असे मला वाटते.

पूर्वीच्या काळी “देवघरासाठी” अगदी वेगळी खोलीच असे. तिथे सोवळे पाळले जात असे, पूर्वीचा काळ वेगळाच होता . आताच्या modern युगात सगळ्याच संकल्पना बदलत चालल्या आहेत. कुठलीही जागा घेताना किबहुना ती निश्चित झाल्यावर सर्वसाधारण व्यक्ती on a priority  Interior Designer  ला बोलावते. अर्थातच महिला वर्ग पुढाकार घेवून मग स्वयपाकघर व अन्य खोल्यातील Furniture ची रचना करण्यात गुतून जाते. सर्व सुशोभीकरण झाले कि मग उरलेल्या जागेत निर्विकारपणे एकदाचे त्या परमेश्वराला स्थान मिळते हुश्श.....पण मंडळी ,ज्या विधात्यामुळे आपल्याला ह्या वस्तूचा लाभ होतो आहे त्याचे स्थान वास्तुत सर्वप्रथम निश्चित करणे हे आपले सर्वप्रथम कर्तव्य आहे, पण आपण त्याबाबतीत उदासीन आहोत..एवढ्यावरच भागत नाही तर त्यात आपल्या अज्ञानाचीही (जे आपल्याला प्रगल्भ ज्ञान वाटते ) भर असते ....बहुतेक वेळी पूर्व पश्चिम किंवा उत्तरदक्षिण देवघर ठेवले जाते .

मंडळी, ईशान्य दिशा हि देवांची दिशा मानली आहे म्हणून वास्तुशास्त्राप्रमाणे घरातील देवघराचे योग्य स्थान इशान्य दिशेस असावे जेणेकरून आपण नमस्कार करताना आपले तोंड ईशान्य दिशेस येयील. परंतु तसे शक्य नसेल तर देवघर हे उत्तरेपासून पुर्वेपर्यंत कुठेही असले तरी चालते. कुठेतरी स्वयंपाकघराच्या कोपऱ्यात अडगळीत देवघर ठेवू नये . ज्या परमेश्वराने ह्या सृष्टीची निर्मिती केली आहे त्याची दृष्टी अमृततुल्य आहे तेव्हा त्याची दृष्टी कुठे आहे ह्याची काळजी न करता आपली दृष्टी कुठे असणार आहे हे पाहणे महत्वाचे आहे.

परमेश्वराचे अस्तित्व अणुरेणूत आहे...जसा भाव तसा प्रत्यय..देवाला आपल्यासारखा संवाद साधता येत नसेल तरी आपल्या चुकांची जाणीव तो आपल्याला करून देतोच देतो. अनेक जाणकारांशी ह्यावर चर्चा करताना  “ चुकीच्या जागेवर असणारे देवघर “ हेच घरातील अनेक समस्यांचे मूळ असल्याचे सांगितले.

आपल्या घरातील देवघर बसवताना त्याचे शास्त्र नीट समजून घ्या. त्यासाठी आपल्या घरातील गुरुजी किंवा जाणकार मंडळींचे मार्गदर्शन घ्या. देवघरात हिंदूंचे आराध्य दैवत ज्याच्या पूजेनेच आपण सर्व गोष्टींचा श्री गणेशा करतो तो श्री गणेश , आपली कुलस्वामिनी , कुलदैवत ,अन्नपूर्णा , गोपालकृष्ण आणि आपले इष्ट दैवत याचा समावेश असावा. देवांच्या मुर्तीही सुबक असाव्यात ,शक्यतो मूर्ती ह्या पंचधातूच्या असाव्यात (त्यात शिसे आणि लोखंड नसावे कारण ते प्रेताचे प्रतिक मानले जाते) परंतु त्याला अमुक एक नियम नाही चांदीच्याही ठेवू शकता पण त्या अगदी लहान किंवा अगदी मोठ्या नसाव्यात. देवघरात देवांच्या मूर्तीची जागा सारखी बदलू नये तसेच देव आसनावर ठेवावेत.

आजकालच्या धकाधकीच्या जीवनात रोज साग्रसंगीत पूजा करायला सगळ्यांनाच वेळ मिळत नाही पण निदान रोज देवांवर हळद कुंकू आणि एखादे फुल धूप दीप उदबत्ती ,घंटानाद आणि एका लहानश्या वाटीत साखर ठेवली ,नित्याची प्रार्थना ,नामस्मरण केले तर देवघराचे मांगल्य तर वाढतेच पण घरात प्रसन्न वातावरण निर्माण होते. रोजच्या TV वरील तासंतास चालणाऱ्या मालिका साठी जितका वेळ आपण देतो किबहुना त्यापेक्षा कितीतरी कमी वेळ पुजेस लागतो. रोजच्या व्यवहारात आपण घरी येताना ब्रेड –बटर, भाजी , maggi न विसरता आणतो ना तितकाच किबहुना त्याहूनही कमी वेळ पुले आणायला लागतो..

देवांची पूजा शक्यतो प्रातःकाळी मन प्रसन्न ठेवून करावी. आपण देवळात दर्शनाला जातो तेव्हा तेथील देवांची पूजा झालेलीच असते ,नाही का?? तसेच घरातील देवांचेही आहे ..आरामात उठून पेपर वाचन चहा नाश्ता टीव्ही वरील सर्व कार्यक्रम (जे नंतरही पाहता येतात )पाहून त्यानंतर देवांचीं पूजा ,मग ती अगदी साग्रसंगीत का असेना,  केली तर अश्या घरात कालांतराने काय परिस्थिती निर्माण होत असावी याचा विचार न केलेलाच बरा. देवघरातील देवांच्या मूर्तींमध्ये ती देवता आपल्या पूजेने, नामस्मरणाने प्रत्यक्ष वास करू लागते आणि घराला मांगल्य प्राप्त होते...आपण पूजा करत असलेल्या देवतेवर आपली निस्सीम श्रद्धा हवी.

दिवसभरात अनेक जप न करता ठरलेला एकच जप एकाग्रतेने भक्तीने करणे हाच सुखी जीवनाचा मूलमंत्र आहे. काही लोकांची एकापेक्षा अधिक घरे आहेत त्यांनी ज्या वस्तुत आपण राहत नाही तिथे देवाची मूर्ती न ठेवता शक्यतो फोटो ठेवावा.

तसेच कुठल्याही कारणामुळे घरातील देवांची पूजा व्यवस्थित होत नसेल तर यथाशक्ती त्यांचे विसर्जन करावे .. ज्या देवांचे विसर्जन करायचे आहे त्या मूर्ती ,फोटो पाटावर ठेवून त्यांची धूप दीप नेवैद्य( दही भाताचा) ठेवून पूजा करावी, विसर्जनाचे कारण देवास सांगावे आणि सन्मानाने नेवैद्या सकट वाहत्या पाण्यात (कुठल्यातरी नाल्यात ,माहीमच्या खाडीत नाही) यथाशक्ती विसर्जन करावे.

वर्षातून एकदा आपल्या कुलदेवता व कुलदेवी यांच्या दर्शनास अवश्य जावे व कुळाचार पाळावेत. जेणेकरून आपल्या पुढील पिढीलाही आपले कुलदैवत ,कुलस्वामिनी,गोत्र ह्याची ओळख होईल. घरातील देवपूजा म्हणजे घरातील फक्त वृद्ध माणसांची जबाबदारी नाही आणि ते वेळ घालवण्याचे साधनही त्याहूनही नाही. ”बाबा आता काय तुम्ही retire झाला आहात तेव्हा देवपूजेत वेळ जाईल तुमचा .” ..असे न म्हणता खरतर आजकालच्या तरुण पिढीनेच ती करावी म्हणजे मन शांत एकाग्र राहील आणि दिवसभरातील Stress कधीही Stress वाटणारच नाही. करून तर पहा..रोजची देवपूजा हेच आपले मोठे Fixed Deposite आहे जे अखेरी उपयोगाला येणार आहे .

खरतर , आपण so called option ला टाकलेली देवपूजाच आयुष्याच्या अखेरी आपल्याला तारणार आहे आणि त्याने दिलेले हे दोन हात शेवटी त्याच्याच समोर जोडून नतमस्तक व्हायचे आहे हे विसरू नका. शेवटी काय तर काळ कितीही बदलला तरी पूर्वापार चालत आलेल्या काही संकल्पना ,जसे घरातील देवघर व देवपूजा, ह्याशिवाय आपली वास्तू आणि पर्यायाने आपले आयुष्य हि अपूर्णच राहणार कारण देव आहेत , देव होते आणि देव राहणारच...शुभं भवतु.


अस्मिता

लेख आवडल्यास खालील लिंक वर  Click करून अभिप्राय नक्की द्या.

antarnad18@gmail.com

लेखाच्या शेजारी आपला Email द्या तसेच  Follow वर Click करायला विसरू नका.

पौष्टिक पोळीचा लाडू

||श्री स्वामी समर्थ ||

लहानपणीचा खाऊच्या डब्यातील सर्वश्रुत पदार्थ म्हणजे  "पोळीचा लाडू ". रात्रीच्या शिळ्या पोळ्या उरल्या तर आई ती पोळी कुस्करून त्यात गुळ ,तूप घालून मस्त पोळीचे लाडू करत असे . पंचपक्वान्नापेक्षाही जास्ती चव असे त्याला.
पूर्वीचा काळच वेगळा होता .शाळेतून आल्यावर खूप भूक लागलेली असायची आणि मग तेव्हा हा पोळीचा लाडू समोर आला कि आम्ही भावंड तो क्षणात फस्त करत असू. हे लाडू पौष्टिक तर असतातच पण अन्न फेकून दिले जात नाही हे सर्वात महत्वाचे.

आजकाल सारखे तेव्हा Maggi, सामोसे ,कुरकुरे , वेफर्स ,असे Pack Food अजिबात नव्हते .बाहेर जावून किंवा बाहेरील जिन्नस विकत आणून खाणे असे प्रकार तेव्हा प्रचलित नव्हते . जे काय खायचे ते घरी करून खायचे असा शिरस्ता असायचा .

आज कालच्या पोळ्या उरल्या आणि पोळीचा लाडू केला  तेव्हा  मन भूतकाळात फेरफटका मारून आले. लहानपणच्या सगळ्या आठवणी डोळ्यासमोरून तरळून गेल्या.

असे हे लहान क्षणच आपल्या बालपणच्या आठवणींचे साक्षीदार करतात . ह्या क्षणांनी आपल्याला समृद्ध केले असते. ह्या लाडूत गुळापेक्षाही आईच्या हातचा गोडवा अधिक असायचा आणि म्हणूनच हे "पोळीचे लाडू " अगदी अजरामर झाले. आजच्या इंटरनेट च्या युगातील मुलांना कदाचित हे माहित सुद्धा  नसतील ,पण असे हे घरगुती पदार्थ खातखातच आम्ही लहानाचे मोठे झालो .

फास्टफूड च्या modern युगात  "पोळीचे लाडू ,फोडणीची पोळी " ह्या संज्ञा विरून गेल्या आहेत .
पण अधून मधून असे पदार्थ करून, ह्या आठवणीना उजाळा देऊन, त्या जतन करून ठेवल्या पाहिजेत . काय वाटते ?

अस्मिता

लेख आवडल्यास  खालील लिंक वरती अभिप्राय जरूर कळवा .

antarnad18@gmail.com

#antarnad #laddu #wheat grain #tasty food #healthy laddu #sweet #diet #Jaggery #receipe

#अंतर्नाद #पोळीचा लाडू #सणवार #मिष्टान्न # आई # चवदार #साजूक तूप #गुळाचा पदार्थ # आधुनिक काळ #शिळी पोळी  #आहार #आरोग्य  #गुळाची स्वादिष्ट पाककृती

मेडिटेशन( Meditation)

||श्री स्वामी समर्थ ||

तुमच्यासोबत असं कधी झालयं, की तीव्रपणे एखाद्याची आठवण काढावी आणि तो समोर प्रत्यक्ष हजर… किंवा बोलता बोलता एखादी कल्पना डोक्यात यावी, आणि न सांगताच ती अगदी तशीच्या तशी समोरच्याला एकदम सुचावी..

कधी नुसताचं एखाद्या गोष्टीचा सतत विचार करावा आणि कालांतराने अशक्य वाटणारी ती घटना प्रत्यक्षात यावी, मग राहुन राहुन त्याबद्दल आश्चर्य वाटतं.

असं का होतं माहितीय. आपलं डोकं एका रेडिओ सारखं आहे, ते नेहमी संदेशांचं आणि सिग्नलचं आदानप्रदान करत असतं, म्हणुन कधी आपलं मन एकदम आनंदी, प्रफुल्ल्लीत असतं, तरी कधी चिडचिड व्हायला लागते, आणि आपण उदास होतो. जर तुम्हाला नेहमीच आनंदी राहावं असं वाटत असेल तर हे वाचाच.

मनाचे दोन भाग आहेत, चेतन मन (जागं असलेलं मन) आणि अवचेतन मन (सुप्त मन). तसचं प्रत्येक मानवी मनाच्या चार अवस्था, म्हणजे चार फ्रिक्वेन्सी आहेत.

बीटा अवस्था – हे आहे आपले चेतन मन, म्हणजे आपली म्हणजे सकाळी उठल्यापासुन रात्री झोपण्यापर्यंत ची जागृत अवस्था. ह्याची फ्रिक्वेन्सी आहे – १४ ते ३० हर्ट्झ.
अल्फा स्टेट – ह्यात चेतन मन आणि अवचेतन मन दोघेही झोपलेले असतात. ह्याला ध्यान अवस्था किंवा मेडिटेशन स्टेट असेही म्हणतात. फ्रिक्वेन्सी – ७ ते १३ हर्ट्झ
थीटा अवस्था – आपली झोपेची स्थिती, चेतन मन झोपलेले, अवचेतन मनाचे खेळ सुरुच.. फ्रिक्वेन्सी – ३.५ ते ७ हर्ट्झ

डेल्टा अवस्था – गाढ निद्रेची स्थिती. फ्रिक्वेन्सी – ०.५ ते ३.५ हर्ट्झ
फक्त माणुसच नाही तर ह्या ब्रम्हांडातील प्रत्येक गोष्ट एक फ्रिक्वेन्सी सोडत्येत. आपल्या आजुबाजुला वातावरणाचा एक थर आहे, त्याला म्हणतात आयनमंडल. विचारांचे आदानप्रदान करणारं हे माध्यम आहे. याची फ्रिक्वेन्सी आहे ६.८ हर्ट्झ.

आता वरच्या सर्व फ्रिक्वेन्सीचे आकडे पडताळुन पहा. वातावरणाची आणि मनाच्या अल्फा स्टेटची फ्रिक्वेन्सी एकच आहे. म्हणजे जर आपण आपल्या मनाला अल्फा स्टेटला नेलं, तर वातावरणच्या माध्यमाचा वापर करुन आपण आपल्याला हवं ते घडवु शकतो……अल्फा स्टेट म्हणजेच ध्यानाची अवस्था…

प्रत्येकानं जितकं आपलं वय आहे तितकी मिनीटे रोज ध्यान करायलाचं हवं, काही क्षणासाठी तरी सर्व विचार दुर सारुन स्वतः मध्ये डुंबुन जायला हवं. मन चंचल आहे, पण रोजच्या सरावाने ते हळुहळु शांत-शांत व्हायला लागतं. मग एका वेगळ्याच आनंदाची अनुभुती यायला लागते. ध्यान संपवताना ज्या गोष्टी आपल्याला हव्या आहेत त्यावर लक्ष्य केंद्रित करायचं, म्हणजे त्या आपल्याला ऑलरेडी मिळालेल्या आहेत असं फिल करायचं.

आयुष्यात घडणाऱ्या चांगल्या गोष्टींबद्दल देवाला मनापासुन ‘थॅंक यु’ म्हणायचं….. आणि जोमाने रोजच्या कामाला लागायचं…. बस!………निर्धास्त रहा, विश्वास ठेवा!…

आता ब्रह्मांड तुमच्या स्वप्नातल्या साऱ्या गोष्टी तुम्हाला मिळवुन देण्यासाठी आकाशपाताळ एक करेल………

अशा ध्यानाचा इफेक्ट म्हणजे याने स्मरणशक्ती प्रचंड वाढते. मन चिंतामुक्त होतं. मनात साचलेली जळमटं आणि कचरा स्वच्छ होतो, ताजतवानं वाटतं, नवनव्या कल्पनांची कारंजी मनात उसळी मारायला लागतात.

कामाचा आवाका वाढतो, आत्मविश्वास वाढतो. काम करण्यात आनंद मिळतो, मोठीमोठी इतरांना अवघड वाटणारी कामं आपल्याकडुन चुटकीसरशी होतात आणि आपलं मन आनंदाने नाचत बागडत गाणं गायला लागतं.

संग्रहित

अस्मिता

लेख आवडल्यास खालील लिंक वर  Click करून अभिप्राय नक्की द्या.

antarnad18@gmail.com

लेखाच्या शेजारी आपला Email द्या तसेच  Follow वर Click करायला विसरू नका.

#antarnad #dhyan #meditation #meditation effect #happiness #bita mode #worries #memory
#अंतर्नाद #ध्यानधारणा #सत्संग #आनंद #फ्रिक्वेन्सी #बीटा अवस्था #ब्रम्हांड #स्मरणशक्ती #चिंतामुक्त #आत्मविश्वास #चंचल मन 

सूर्योपासना

||श्री स्वामी समर्थ ||

नवग्रहांतील महत्वाचा ग्रह “ रवी ”. रवी तारा असला तरी त्याला ज्योतिष शास्त्रात ग्रह म्हणूनच संबोधले आहे. हिंदू संस्कृतीमध्ये रविला म्हणजेच सूर्याला अनन्यसाधारण महत्व आहे. पत्रिकेत रवी शुभस्थितीत असेल तर सरकारी नोकरीचे योग येतात तसेच राजमान्यता प्राप्त होते. राजकारणातील व्यक्तींच्या पत्रिकेत प्रामुख्याने रवी सुस्थितीत आढळतो . स्त्रियांच्या पत्रिकेत शुक्र , मंगळासोबत रवी चांगला असेल तर पती चांगला मिळून वैवाहिक सौख्य चांगले मिळते .रवी हा आत्मा आहे तसेच त्याला पित्याचाही कारक  मानला आहे.

आपल्या शरीरातील आत्मा जितका महत्वाचा तितकाच रवी आपल्या आयुष्यातहि महत्वाचा. शरीरातील प्रतिकार शक्ती तसेच आपल्या शरीराचे तेज रविवरून ज्ञात होते .रवी एका राशीत अंदाजे महिनाभर भ्रमण असतो.
आपली संपूर्ण जीवसृष्टी रवीवर म्हणजेच सूर्यावर अवलंबून आहे. विचार करा एकदिवस सूर्य उगवलाच नाही तर काय होईल ? ह्यावरूनच सूर्याचे आपल्या जीवनातील अनन्यसाधारण महत्व समजते.

पूर्वीच्या काळी घरातील स्त्रिया सूर्योदयापूर्वी उठून सोवळ्याने सडासंमार्जन करत असत. दारात सुशोभित रांगोळी काढून तुळशीचे पूजन केले जात असे. घरातील पुरुषमंडळी आणि मुले सूर्यनमस्कार घालत असत.

सूर्योपासना करून आपण सामर्थ्यवान होवू शकतो. आपल्या पत्रिकेत रवी क्षीण असेल तर ह्या उपासनेने त्याचे बळ वाढू शकते .अर्थात ह्यात सातत्य हवे. रवी महादशा असेल त्यांनी तर हे अवश्य करावे.

सूर्याची १२ नावे घेऊन सूर्यनमस्कार घालून सूर्योपासना करता येते. सूर्यनमस्कार हे सर्वांगीण आसन आहे. 

आजकाल सूर्यनमस्कार घालणाऱ्या लोकांचे समूह आढळतात जे नियमाने रोज सूर्यनमस्कार घालतात .
नियमितपणे गायत्री मंत्र म्हणणे हि सुद्धा एक साधनाच आहे. ह्यामळे शरीर निरोगी होऊन सुर्यासारखे तेज प्राप्त होते. तसेच सूर्याला जल (Arghya) देणे ही सुद्धा एक उपासना आहे. नित्याने केल्यास त्याचे असंख्य फायदे आहेत . सूर्यास जल दिल्याने आत्मविश्वास वाढतो , शरीर तेजपुंज होते.

सूर्य नारायणाला जल(Arghya) देतो तेंव्हा त्याची सप्तरंगीं किरणे आपल्या डोक्यापासून पायापर्यंत पडून सर्व अवयवाना प्रभावित करतात. दृष्टीदोष जाऊन निर्णयशक्ती,  आत्मविश्वास तर वाढतो. शरीरातील पचनेन्द्रीये सुधारतात आणि जीवनशक्ती मिळून आरोग्याच्या तक्रारी दूर होतात .सूर्य किरणे शरीरातील प्रतिकारशक्ती वाढवतात. अर्ध्य दिल्याने शरीरातील 7 चक्रे उत्तेजित होतात. बुद्धी कुशाग्र होऊन सकारात्मकता वाढते .चैतन्य लहरी शरीरात प्रवाहित होतात .

सूर्याला जल(Arghya) कसे द्यावे.

एक फुलपात्र किंवा तांब्याचे भांडे पाणी भरून घ्यावे . त्यात लाल फुल किंवा कुंकू घालावे.काहीच नसेल तर नुसते पाणी घ्यावे . सूर्याला जल देताना भांड्यातील पाण्याची धार आणि आपण ह्यातून आपल्याला सूर्यदर्शन होयील इतपत भांडे वरती घ्यावे आणि सूर्यास सूर्याचा मंत्र किंवा गायत्री मंत्र म्हणत अर्ध्य द्यावे म्हणजे आपण आणि सूर्य ह्यामध्ये बरोबर पाण्याची धार असली पाहिजे . सूर्यास जल(Arghya) सावकाश घालावे जेणेकरून १२ वेळा सूर्यमंत्र म्हंटला जायील. मनोभावे नमस्कार करावा. सूर्योपासना नक्कीच फलदायी आहे.

लहान मुलांना सूर्यनमस्कार,गायत्री मंत्र  आणि सूर्यास जल देणे हे लहानपणापासूनच शिकवावे जेणेकरून त्यांचे आयुष्य अधिक सक्षम ,तेजोमय होयील आणि आत्मविश्वास वाढून बुद्धी तल्लख होयील. जीवनातील चढ उतारांवर ते डगमगणार नाहीत .काही मुले सारखी जरा ऋतू बदलला तरी आजार पडतात ,नाजूक प्रकृतीची असतात . अश्यांना निरोगी आयुष्य प्राप्त होण्यासाठी हि उपासना उत्तम आहे.

आपल्या आयुष्यातील अंधकार दूर करून आपले आयुष्य सतत प्रकाशमान करणारा हा तेजस्वी तारा म्हणजे सूर्य .चला तर मग सूर्योपासना करून आपण आपले जीवन अधिक तेजोमय , प्रकाशमय आणि उर्जामय करुया.

केल्याने होत आहे आधी केलेची पाहिजे ह्या उक्तीला धरून चला सुरु करुया “ सूर्योपासना ”.

अस्मिता

लेख आवडल्यास आपले अभिप्राय खालील लिंकवर किंवा कॉमेंट बॉक्स मध्ये नक्की लिहा .

Antarnad18@gmail.com

#antarnad #sun #water #copper vessel #kunku #immunity #positive thinking #confidence #brillient
#अंतर्नाद #सूर्य #उपासना #अर्घ्य #तांब्याची भांडी #कुंकू #जीवनशक्ती #सकारात्मक #आत्मविश्वास #तेजोमय

वाचकांचे अभिप्राय

||श्री स्वामी समर्थ ||

 अभिप्रायाबद्दल मनापासून आभार.

अमित जाधव

श्री स्वामी समर्थ।
आपण पाठवलेला लेख आवडला। माझ्याकडून पण स्वामी महाराज नित्यसेवा करून घ्यायचे। सेवेत एकाग्रता असणे खूप महत्वाचे असते हे समजयलाच खूप वेळ लागला। आजून सुध्दा प्रयत्न चालू आहेत। शेवटी काय करता आणि करविता तूच एक स्वामींनाथा माझिया ठायी वार्ता मी पणाची नसेची।
धन्यवाद आपल्या मार्गदर्शनपर लेखाबद्दल.

उमेश सांगवीकर

प्रारब्ध शुध्दीचे प्रयत्न व परिणाम निरपेक्षतेच्या निकषावर खरे उतरल्यानंतर त्याचे होणारे सुंदर चित्रण किती मनोहर असतं हे चिंतनाने समजले. दान, चिंतन,प्रारब्धशुध्दी, संचित, कर्मानुसारिणी बुध्दी काय परिणाम करते त्यामुळे जीवनसरितेत विहार करताना कोणती शाश्वत शीड आपण पकडावी त्याचा प्रत्यय्य पुन्हा येऊन समाधान वाटले. 

स्मिता ताम्हणकर

लेख सुंदर.आजी ची ,आई ची आठवण आली.माझी आई मुंबईत असून छोट्या जात्यावर मेतकूट, कुळीथ पीठ दळत असे.पाट्यावर चटणी वाटत असे.खलबत्यात कुटलेले दाण्यांचे कुट,लसणीचे तिखट, आंबे डाळ यांची चव अजूनही जिभेवर रेंगाळत आहे.


अस्मिता

अभिप्रायासाठी खालील लिंक वरती click करा.

antarnad18@gmail.com

गळा गाता झाला ...

||श्री स्वामी समर्थ ||

एक अविस्मरणीय अनुभव आज कथन करावासा वाटत आहे. २०१७ ला हिंदुजा मध्ये माझे Thyaroid चे ऑपरेशन झाले. आदल्या दिवशी अनेक फोर्म वरती सह्या करून घेतल्या. डॉक्टर उत्तम होते पण तरीही त्यांनी प्राथमिक सूचना म्हणून खुलासा केला कि तुमचा आवाज बदलू शकतो कारण तिथेच स्वरकोश, श्वसननलिका आहे. एक क्षणभर मनात विचार आला आपला आवाजच गेला तर ? काहीही होवू शकते.

लगेच जागेपणीच स्वप्नरंजन चालू झाले. मी वाण्याच्या दुकानात गेली आहे पण बोलता येत नाही म्हणून पाटीवर लिहून देते आहे “ एक किलो तुरडाळ ,तांदूळ द्या “.डोळ्यातून घळाघळा पाणी येवू लागले. आता पुढे काय वाढून ठेवले आहे. मनातून खूप घाबरले होते .रात्रभर तळमळत होते अर्थात सकाळी ऑपरेशन असल्यामुळे झोप न लागणे हे नैसर्गिकच होते. सकाळ झाली आणि का कोण जाणे फक्त एक क्षणभर स्वामिना डोळ्यासमोर आणले आणि होती नव्हती ती सगळी भीती पळून गेली. तारक मंत्रातील “ कितीदा दिला बोल त्यांनीच हात ”..आठवले आणि एकदम सगळी कात टाकल्यासारखी उठून बसले . 

स्वामी इतके मला सांभाळत असतानाही माझ्या मनात इतके चुकीचे विचार आलेच कसे ? माझी मलाच लाज वाटली . महाराजांना हात जोडले आणि मनापासून माफी मागितली ,त्यांच्या असण्यावरच मी शंका घेतली होती. त्यांनी मला माफ केलेच असणार कारण मी सामान्य माणूस आहे पण सर्व निष्ठा त्यांच्या चरणाशी अर्पण केल्या आहेत हे ते जाणतात . ऑपरेशन ला जायच्या आधी फक्त महाराजांना सांगितले..” माझा आवाज परत येऊदे. माझ्या मुखात फक्त स्वामी नाम असेल तेही अखेरच्या श्वासापर्यंत . ऑपरेशन अत्यंत यशस्वी झाले. मुलगा म्हणाला “अग तुझे ऑपरेशन करायला प्रत्यक्ष स्वामीच आले होते ,तुला कसे काय होवू देतील ते ?”. कितीही निरागस भक्ती हि त्याची जी मला जमली नाही .

काही दिवस माझा आवाज बदलला होता, खूप घोगरा झाला होता ,Speech Thearapy घ्या असे डॉक्टरांनी सुचवले होते पण त्याची कश्याचीही गरज लागली नाही . हॉस्पिटल मधून ३ र्या दिवशी घरी येवून सगळा स्वयपाक पण केला आणि पुन्हा एकदा माझ्या छोट्याश्या विश्वात रमून गेले.

आज माझा आवाज पुन्हा पहिल्यासारखा झाला आहे. आता मी तारक मंत्र ,गाणी सर्व काही पाहिल्यासारखे म्हणू शकते . कधीकधी वाटते स्वामी आपल्या इतके जवळ असूनही आपल्याला ते उमगत नाहीत खरच कुठे कमी पडतो आपण ?

पण माझी गाणे म्हणायची म्हणजे गुणगुणायची आवड महाराजांनी न मागताही पूर्ण केली आणि गळा गाता झाला.

अस्मिता

लेख आवडल्यास खालील लिंक वरती Click करून अभिप्राय जरूर द्या.

antarnad18@gmail.com

#antarnad # sound #voice #Thyaroid #operation # positivity #Sadguru #Faith #Trust #Speach Thearapy #Life #lifetime experience

#अंतर्नाद # आवाज #थायरोईड #ऑपरेशन # सकारात्मक #सद्गुरू स्वामी समर्थ # विश्वास #संभाषण कला #आयुष्य #गाणी #आयुष्यातील महत्वाचा क्षण 

Ego less....

||श्री स्वामी समर्थ ||

आयुष्य हे अनेक चढ उतारांचे, नागमोडी वळणांचे आहे.. जन्मापासून ते आपल्या अखेरच्या क्षणापासून ते कसे घडवायचे ते अर्थात प्रत्येकाच्या हाती. आपले संचित ,क्रीयामाण आणि प्रारब्ध हे आपले सखे सोबतीच आहेत .आपल्या आयुष्यातील अनेक अनेक गोष्टीं किबहुना सगळ्याच गोष्टी आपल्या कर्मावर अवलंबून असतात .

लावणी सम्राद्नी श्रीमती सुलोचना चव्हाण यांनी त्यांच्या एका मुलाखतीत सांगितले होते माणसाने नेहमी लव्हाळ्या सारखे असावे ,ताठ असू नये ,कारण जेव्हा वादळ येते तेव्हा ताठ असलेली माडाची झाडे उन्मळून पडतात पण लव्हाळी नाही. ती तग धरून असतात . आपल्यातील अहंकार हे आपल्या बहुतांश गोष्टींचे मूळ आहे ...मी ..माझे .मला हे शब्द आपली पाठ सोडताच नाहीत .मी ज्योतिष शास्त्राचा अभ्यास करताना आपल्या आयुष्याला मेडिकल क्षेत्रातील "Cardiogram " चीच उपमा देईल.

आपले आयुष्य महादशांत विभागले गेलेय ...सर्व परिचित आणि जरा दशहत असणारी राहू महादशा येते तेव्हा काय होते ते ज्यांची राहू दशा चालू आहे किंवा संपली आहे त्यांना विचारा.सगळ संपलच असे वाटते ना वाटते तोच गुरु दशा येते आणि मग पुन्हा आशेची किरणे दिसू लागतात .

 गुरु दशेत माणसाचे स्वतःचे आणि समाजातील वजनही वाढते . मनासारख्या गोष्टी घडू लागतात .सकारात्मकता वाढीस लागते ,लाभ होतात ,मार्ग दिसू लागतो,धनप्राप्ती होते.शुभकार्य होतात .कदाचित ह्या सर्वांमुळे मनुष्याचा अहंकारही कळत नकळत वाढीस लागतो आणि म्हणूनच गुरु नंतरची दशा हि असते न्यायाधीशाची शनी महाराजांची. आपल्या सर्व बऱ्या वाईट कर्मांची फळे द्यायला शनी देव येतात. म्हणूनच वाटते आयुष्य हे "Cardiogram "सारखे आहे.आपले आहेत हेच दिवस कायम राहतील असे कधीही गृहीत धरू नये. ह्या तीनही दशा भोगलेली माणसे मी पहिली आणि त्यांचे आयुष्य जवळून पाहताना ह्याच गोष्टी प्रकर्षाने आढळल्या

राहुने झोडपून काढल्यावर आयुष्य सावरायला गुरु महाराज येतात पण जरा कुठे चांगले झाले कि आपल्याला आपल्या राहू दशेत काय काय भोगले आहे ह्याचा विसर पडतो आणि आपण उन्मत(सर्व नाही पण काही महाभाग आहेत ) ,माझ्यासारखा कुणी नाही असे वागू लागतो आणि मग अहंकाराची परिसीमा झाली कि परमेश्वराने नेमणूक केलेले शनिदेव आहेतच... म्हणूनच माणसाने आपले कर्म करत राहावे ,परिस्थिती नेहमीच बदलत असते आणि बदलत राहणार ,इथे काहीच शाश्वात नाही ऋतूही ,निसर्गही बदलतो ,आपले स्वतःचे अस्तित्वही अशाश्वत आहे तेव्हा अहंकाराचा वाराही लागू देवू नये.

उत्तम कर्म करावे आणि प्रभूचरणी ठेवावे ..उपासना ,अध्यात्म,उत्तम कर्म,कुळाचार ह्याने आयुष्य समृद्ध होतेच पण घरातील मोठ्यांचा मानसन्मान ,सर्वांचे उत्तम आदरातिथ्य ह्याने आयुष्याला चार चांद लागतात .प्रगती करताना त्याला अहंकाराची झालर नको लागायला....शानिदशेत आणि साडेसातीमध्ये सुद्धा शनिदेव काय दंड देतात ह्या साठी शनिमहात्म जरूर वाचावे.

सकारात्मकता आणि egoless आयुष्य आपल्याला आनंदाच्या मार्गावर नेते ह्यात दुमत नसावे.

अस्मिता


लेख आवडल्यास खालील लिंक वर  Click करून अभिप्राय नक्की द्या.
antarnad18@gmail.com

लेखाच्या शेजारी आपला Email द्या तसेच  Follow वर Click करायला विसरू नका.

#antarnad #Ego # Rahu # Saturn # Jupitor #Life #Karma # Positive vibes #Cardiaogram
#अंतर्नाद #अहंकार # राहू दशा # गुरु महादशा #आयुष्य #कर्मा #सकारात्मक न #आनंद

मैतर जीवाचा

|| श्री स्वामी समर्थ ||

आयुष्यात मैत्री टिकणे ,चांगली माणसे भेटणे ह्याचेही काहीतरी ग्रहमान असेलच कि . खरच अशी  कुठली ग्रहस्थिती असेल कि आयुष्यात माणसेच टिकत नाहीत ?

तसे पाहता मैत्री हि दोन्ही कडून तितक्याच ओढीने ,मनापासून असेल तर ती मैत्री ..ओढून ताणून एकतर्फी मैत्री खरच मैत्री असते का? शाळेत बेरीज वजाबाकी शिकवलेली आहेच आपल्याला , त्याचा प्रत्यक्ष आयुष्यात उपयोग करता आला पाहिजे...सगळ्यांनाच सगळे आवडले पाहिजेत असे काही नाही सारख्याशी मिळे सारखा.. ह्या युक्तीला धरून आपल्या स्वभावासारखी ,माणसे आपल्याला भेटतच जातातच कि..आणि पुढेही भेटणार आहेत...तेव्हा आपल्याला टाळणार्या व्यक्तींविषयी दुक्ख न करता ..आलात तर माझ्यासोबत नाहीतर तुम्हाला सोडून मी पुढे जाणार ..असा बाणा अंगी बाळगला पाहिजे ..उगीच हा बोलत नाही ती फोन करत नाही ..हवीत कश्याला हि विकतची दुखणी ..ते आपल्याशिवाय जगू शकतात तर आपणही त्यांच्याशिवाय जगू शकतो ...आणि तेही उत्तम.....अश्यांना आयुष्यातून आणि मनातूनही कायमचा वजा करा आणि मस्त आपल्याच धुंदीत तब्येतीत जगा ...मनात झालेली रिती जागा घ्यायला काही, अगदी तुमची असणारी माणसे वाट पाहत आहेत ...त्यांचे स्वागत करा आणि आनंदाने आयुष्य पुढे नेत राहा....

शेवटी इथेच सर्व सोडून जायचं...एकलाची चाले मी.....

अस्मिता

खालील लिंक वरती अभिप्राय नोंदवा 

antarnad18@gmail.com

#antarnad #friendship #bonding #people #stars #relations #love #humanity #gratitude

#अंतर्नाद #मैत्री #ग्रहयोग #नाती #माणुसकी #कृतज्ञता 

सौ. नीना अल्पे काकडे ह्यांचा अभिप्राय

|| श्री स्वामी स्मार्थ ||

सौ. नीना अल्पे काकडे 

अस्मिता , 
      खूप सुंदर...काळजाला खोलवर जाऊन भिडणारं.... माझ्या नशिबानं मी सासर आणि माहेर दोन्ही कडेही एकत्र कुटुंब पद्धती मध्ये वावरले... काळाच्या ओघात माहेरी नोकरी व्यवसायानिमित्त सगळे दूर गेले पण माझं सासर आजही आठ जणांच आहे..... लहानपण खेड्यात गेल्यामुळे चुल....सारवणं...शेणसडा....या जिव्हाळ्याच्या गोष्टी होत्या..... खूप खूप धन्यवाद तुला ..... तू माझं सोनेरी लहानपण पुन्हा जिवंत केलंस.

निनाताई मी आपली मनापासून आभारी आहे.आपल्यासारख्या वाचकांची दाद मला प्रोत्चाहन देते.

धन्यवाद

अस्मिता

antarnad18@gmail.com

अभिप्राय

||श्री स्वामी समर्थ ||

श्री . दिलीप तांबोळकर ,पुणे ह्यांचा "अनुबंध स्वयंपाकघराचे " ह्या लेखावरील अभिप्राय

खरं तर स्वयंपाक घरात घरातील गृहिणीची सत्ता आणि त्या अनुषंगाने तिच्या सत्तेत कुणी घूसखोरी केलेली तिला चालतही नाही आणि कुणी करु पण नये. कारण त्या ठिकाणी त्या गृहिणीचे मन, हितगूज तिचं विश्व दडलेलं असतं. आणि त्यासाठी ती तन मन लावून दिवसभर सगळ्यांच्या जेवणाच्या वेळा आणि मन सांभाळत असते अगदी न कुरकुरता. हे घरातील तमाम सभासदांना माहीत असते. सणासुदीला तर घरातील गृहिणीची खरंच लगभग असते. भल्या पहाटे उठून तयारीला सुरुवात होते. घरात होणारे धार्मिक सण आणि हे कुलाचार त्यातली भक्ती आणि ती सात्विकता त्या अन्नात उतरते हे ज्यांनी प्रत्यक्ष अनुभवलं आहे तेच ह्याचा आनंद जाणो,...

तसं बघितलं तर रोजचाच कुकर,तेच डाळ तांदूळ,आणि करणारे हात पण तेच पण चव परत रोज ठरवली तरी अशी होत नाही,...

*सात्विक मनाने केलेला स्वयंपाक किती माणसं आले तरी कमी पडत नाही*

आणि हे सगळे मी लहानपणापासून घरात बघत आलो आहे. सुरुवातीला आजी आणि आई.. नंतर आई आणि ताई.. ताई सासरी गेली कि आई आणि सौभाग्यावती.. आता तर आई नाही व सौ पण नाही.. पण बाहेरच अन्न आणून खाण्याच्याऐवजी जसा येईल तसा स्वयंपाक करुन त्या अन्नपूर्णेचा वास घरात टिकून राहण्यासाठी मी पण कंबर कसून तयार होऊ लागलो. नाॅन प्लेईंग कॅप्टन सारखा.. 


मी आपल्या अभिप्रायाबद्दल मनापासून आभार मानते.

अस्मिता

antarnad18@gmail.com

प्रारब्ध शुद्धी

||श्री स्वामी समर्थ ||

आध्यात्मात प्रगती करायची असेल, तर प्रथम प्रारब्धशुद्धी करावी लागते. प्रारब्ध शुद्ध केल्याशिवाय आध्यात्मात कधीही प्रगती होत नाही. प्रारब्धाचे मुख्य तीन मुख्य भेद आहेत.

||संचित||

मानवाच्या चित्तामध्ये पूर्वीच्या हजारो जन्मांचे संस्कार साठलेले असतात. त्याचप्रमाणे पूर्वीच्या हजारो जन्मांतील कर्माचे व वासनांचे गाठोडे या चित्तामध्ये साठलेले असते. या गाठोडयाला 'संचित' असे म्हणतात.

||प्रारब्ध||

संचितामधून या जन्मी जे काही मानवाने भोगायचे आहे त्याला 'प्रारब्ध' असे म्हणतात. या प्रारब्धानुसारच माणसाला बुद्धी होत असते. म्हणून बुद्धिकर्मानुसारिणी म्हंटले जाते.

||क्रियामाण||

या जन्मी मनुष्य जे काही कर्म करतो त्या कर्मास 'क्रियामाण' कर्म म्हणतात. अर्थात, हे क्रियामाण कर्म पुन्हा संचितात जमा होत असते. व संचिताचे गाठोडे वाढतच असते. म्हणून प्रत्येक कर्म करतांना नीट विचार करून कर्म करावे व आपल्याला पाप लागणार नाही याची दक्षता घ्यावी.संचित, प्रारब्ध, आणि क्रियामाण यांचे कार्य कसे चालते ते पुढील उदाहरणावरुन लक्षात येईल.समजा, एखाद्या मनुष्याने त्याला आपण डॉक्टर व्हावे असे वाटू लागते. याला म्हणतात प्रारब्ध. हे प्रारब्धच त्याला डॉक्टर होण्याची प्रेरणा देत राहते व मला डॉक्टर व्हायचे आहे अशी तीव्र इच्छा त्याच्या मनात निर्माण करते. डॉक्टर होण्यासाठी त्याचे प्रयत्न सुरु होतात. तो खुप मन लावून अभ्यास करु लागतो व एक दिवस डॉक्टर बनतो. याला म्हणतात 'क्रियामाण'.
आजही भारतात असे ज्योतिषी आहेत की, जे कुंडली पाहताच डॉक्टर होणार की, वकील होणार, इंजिनिअर होणार की, आचारी होणार, हे अचूक सांगतात. मानवी जीवनातील सर्व गोष्टी या प्रारब्धाधीन आहेत व आध्यात्मात प्रगती जर हवी असेल, तर मुळावर घाव घालणे अतिशय आवश्यक असते. ही प्रारब्धशुद्धी कशी करायची हे आता पाहूयात.दररोज किमान दोन तास जप किंवा एखाद्या स्तोत्राचे पाठ करायला हवेत. (एक तास सकाळी व एक तास संध्याकाळी.) या साधनेने हळूहळू प्रारब्धशुद्धी व्हायला सुरवात होते.

||दान||

आपल्या उत्पन्नातील किमान २० टक्के रक्कम दानधर्मात खर्च करायला हवी. याने प्रारब्धाची शुद्धी होते व लक्ष्मी स्थिर होते. दानाने धनाची वृद्धी होते व केलेल्या कार्यात यश प्राप्त होते. वेद शास्त्रे व अठरा पुराणे या सर्वांमध्ये दानाचा महिमा वर्णन केलेला आहे. सर्वसाधारण ईश्वरी महिमा असा आहे की, एखाद्या घराण्यामध्ये लक्ष्मी जास्तीत जास्त ६० वर्षे राहते. घराण्यातील पूर्वज जर जास्तच पुण्यवान असतील, तर लक्ष्मी ७५ वर्षांपर्यंतसुद्धा राहते. या कालावधीत पुण्याईचा क्षय होत असतो. घराण्यामध्ये कोर्ट-कचेऱ्या, भांडणे, कलह, पिशाच्च शक्तींचा उपद्रव, अशा प्रकारचे त्रास सुरु होतात. शेवटच्या १०-२० वर्षात सर्व संपूण जाते. दारिद्र्य, अहंकार, अज्ञान व मूढता यांच्या खाईत ते घराणे लोटले जाते. लक्ष्मी निघून जाते व अहंकार, दारिद्र्य व दुर्गुण घराण्यात शिल्लक राहतात. धन, यश, किर्ती, ऐश्वर्य, विद्या, सत्ता, सौंदर्य, सामर्थ्य या सर्व गोष्टी पूर्वपुण्याइने प्राप्त होत असतात व पूर्वपुण्याई ही दैनंदिन मानवी जीवणामध्ये रोजच खर्च होत असते. याकरिता पुण्याई सतत वाढवीत राहणे आवश्यक असते. ईश्वरचिंतन व दान याने पुण्याई वाढत राहते. म्हणून सतत ईश्वरचिंतन व दान करत राहायला हवे. धनवानांनो ! या चंचल लक्ष्मीवर कधीही विश्वास ठेवू नका. अहंकार, घमेंड, स्वार्थ व लोभ अशा अनेक दुर्गुणांना बरोबर घेऊन ही लक्ष्मी आपल्या घरी येते. व ती जेव्हा जाते तेव्हा अनेक दुर्गुणांना आपल्या घराण्यात सोडून जाते, असे विद्वान लोकांचे म्हणणे आहे; परंतु खरी गोष्ट अशी आहे की, अपुऱ्या पुण्याईमुळे धन आल्यानंतर माणसाला अहंकार होतो व अहंकार सर्व दुर्गुणांना जन्म देतो. भरपूर पुण्याई असेल, तर खऱ्या अर्थाने लक्ष्मी प्रसन्न होते व लक्ष्मी प्रसन्न झाली असता ऐहिक, पारमार्थिक उन्नती होते.

||निरपेक्षता||

अपेक्षा हे सर्व दुःखांचे मूळ आहे. कोणाकडून कसलीही अपेक्षा करु नये. अगदी परमेश्वराकडून कसलीही अपेक्षा करु नये. आध्यात्मात प्रगती होण्यासाठी निरपेक्षता या गुणाची जोपासना करणे अत्यंत आवश्यक असते. निःस्वार्थ बुद्धी जेव्हा परिपक्व होते. तेव्हा तिला निरपेक्षता म्हणतात. निरपेक्षतेने अखंड समाधान प्राप्त होते. अन्तःकरण इतके विशाल होते की, प्रत्यक्ष परमेश्वर ह्रदयात येऊन राहतो. अशा विशाल हृदयाच्या भक्तांविषयी श्री ज्ञानेश्वर माऊली म्हणतात.....

ययापरी पार्था | माझिया भजनी आस्था || तरी तया ते मी माथा | मुकुट करी ||अथवा देखे साधक निघोनी जावे | मागा पाउलांची ओळ राहे || तेथे ठायी ठायी होये | आणिमादिक ||

संग्रहित

अस्मिता


लेख आवडल्यास खालील लिंक वर  Click करून अभिप्राय नक्की द्या.

antarnad18@gmail.com

लेखाच्या शेजारी आपला Email द्या तसेच  Follow वर Click करायला विसरू नका.

#antarnad #destiny #spiritual life #expectations #selfless #origin #meditation #donate
#अंतर्नाद #प्रारब्ध #अध्यात्मिक #अपेक्षा #अपेक्षाविरहित #दुखःचे मूळ # ध्यान # साधना #दानधर्म

अनुबंध स्वयंपाकघराचे

||श्री स्वामी समर्थ ||  

समस्त स्त्रीवर्गाचा अत्यंत जिव्हाळ्याचा विषय म्हणजे घरातील “ स्वयपाकघर ”. आपली नाळ स्वयंपाकघराशी जोडलेली असते .आपला बायकांचा सगळ्यात जास्ती वेळ स्वयंपाकघरात जातो. येथील प्रत्येक गोष्टीत आपला जीव अडकलेला असतो. येथील वस्तू कितीही जुन्या झाल्या तरी त्याची रवानगी अडगळीच्या खोलीत किंवा माळ्यावर होते पण त्या टाकून देणे आपल्यासाठी केवळ अशक्य.

पूर्वी घरे मोठी होती आणि एकत्र कुटुंबे होती त्यामुळे स्वयपाकघरात अनेक पिढ्यातील स्त्रीवर्गाचा वावर असे आणि त्यांचे संसार असत . घरातील प्रत्येक पिढीतील सुना त्यांच्या माहेरूनही काहीना काही भांडी ,घेवून येतातच घरातील स्त्रियाही जितक्या एकोप्याने नांदत नसतील इतक्या स्वयपाकघरातील वस्तू पिढ्यानपिढ्या नांदत. प्रत्येक वस्तूची जागा ठरलेली आणि त्या त्या जागी त्या अगदी मानाने राहत असत. जसे मोठी भांडी , हंडे , कळश्या ,पाटे ,जाती ,विळी, रोळी, खलबत्ता ई.

आधुनुकीकरणामुळे विभक्त कुटुंबे जन्माला आली आणि घरातील सामानसुमानही विभागले गेले. स्वयपाक घराचेही विभाजन झाले. बदलत्या काळाबरोबर मनात नसतानाही काही गोष्टी स्वीकाराव्या लागतात त्यातलीच हि अपरिहार्य गोष्ट.

पूर्वीच्या काळी कुटुंबे एकत्र नांदत , पहिली पंगत घरातील पुरुष मंडळी आणि लहान मुलांची असे. त्यानंतर स्त्रीवर्ग आणि शेवटी गडीमाणसे. परसात केळी असत त्यामुळे केळीच्या पानावर जेवण वाढले जायचे. लेकीसुना सर्व वाढायला लागायच्या. वदनिकवळ घेता नाम घ्या श्रीहरीचे....म्हणून सुरवात व्हायची. पानात काहीही ठेवायचे नाही हा शिरस्ता असायचा. आग्रहाने वाढणेही व्हायचे आणि चवीने खाणेही .सणासुदीला ह्या पंक्तीना वेगळेच स्वरूप यायचे . केळीची पाने , त्याभोवती रांगोळी , उदबत्यांचा घमघमाट आणि  जिलब्या , मोदक , लाडू , खीरपुरी , पुरणपोळीचा खास बेत असायचा. मोठ्या सुनेच्या हातची खास डाळिंबी उसळ, काकुच्या हातची चवदार कढी, कुणाच्या हातची गरम भाकरी , चटणी अशी प्रत्येकाची खासियत असायची. स्वयपाकघरात कामे विभागली जायची आणि पंगत ठरलेल्या वेळीच व्हायची. त्यावेळी सोवळे खूप असायचे .प्रथम देवांना नेवैद्य मग पंक्तीभोजन होत असे.. प्रातःसमयी अंघोळी करून चूल आणि भोवतालची जमीन सारवणे हा नेम असे. पूर्वीच्या काळी आजकालच्या सारख्या मिक्सर , ओव्हन . अश्या आधुनिक सोयी नसत. जात्यावर धान्य दळणे , पाट्यावर चटण्या , मोठाल्या खलात मसाले कुटणे  ह्या कष्टाच्या कामामुळे स्त्रियांना आपोआपच खूप व्यायाम मिळत असे.  स्वयंपाकघर मोठे असे आणि तिथे घरातील स्त्रियांची आणि कधीतरी घरातील गडी माणसांची मागील दारातून जाये असे. मागील परसातील अळू वगैरे लावलेल्या भाज्या , पुजेची फुले काढून दे, चुलीसाठी लाकडे , झाडावरील नारळ उतरवून सोलून दे अशी सर्व कामे अगदी यंत्रवत होत असत .घरातील स्त्रीला घरातील भांड्याकुंड्यांची व्यवस्थित मोजदात असे. शेजारून काही पदार्थ आला तर त्यात काहीतरी पदार्थ घालूनच ते परत दिले जाई.

तेव्हा Gas च्या शेगड्या नसत. स्वयपाक चुलीवर होत असे आणि त्या चुलीवरच्या स्वयपाकाची चव खास असायची. अंघोळीच्या पाण्यासाठीही बंब असत .विरजण लावलेले ताक घुसळायला मोठे हंडे आणि फडताळाचे कपाट म्हणजे स्वयंपाकघराची खासियत असे. तांब्या पितळ्याची भांडी स्वयपाकघरात असत .आजकाल आपल्याला त्याचे महत्व समजू लागले आहे.  त्याकाळी फ्रीज नव्हते त्यामुळे दुध दुभत्याचे पदार्थ ह्या फडताळात सुरक्षित असायचे. पोतीपोती धान्य येवून धान्याच्या खोलीत पडायचे . धान्य ,भाज्या निवडणे , वर्षाची बेगमीची कामे ,मसाले कुटणे , जात्यावर दळण दळणे अशी कामे करताना घरातील स्त्रिया ओव्या , श्लोक म्हणत असत त्यामुळे घरातील सकारात्मक उर्जा वाढून नको त्या चर्चांना तिलांजली मिळत असे.
घरात अनेक पिढ्या एकत्र नांदत असल्याने अनेक वयोगटाची माणसे असत तरीही एकोपा होता . पूर्वीचा काळच वेगळा होता.
काळाबरोबर संकल्पना बदलल्या , शहरीकरण झाले आणि एकत्र कुटुंबे संपूर्ण नाही पण बर्याच प्रमाणत नामशेष झाली . स्वयंपाक घराचा चेहरा मोहरा बदलला. चुलींची जागा अत्याधुनिक cooking range ने घेतली, पाटे-वरवंटे ,खलबत्ते जावून मिक्सर आले तसेच दळणाची जातीही नामशेष झाली.

स्वयंपाकघर कात टाकून नव्याने सजले .कांदे बटाटे ,लसून ठेवण्यासाठी रंगीबेरंगी छान टोपल्या आल्या तर भांड्यांची रवानगी ट्रोली मध्ये झाली. स्वयपाक घरांच्या भिंती आकर्षक रंग लेऊन दिमाखात उभ्या राहिल्या . सगळ कसे चकाचक झाले. आधुनिकी करणाची छाप प्रत्येक कानाकोपर्यात दिसू लागली. स्त्रीवर्गाचे काम सोप्पे झाले , स्वयंपाक घरे आटोपशीर झाली .
स्वयंपाक घरातील गृहिणीचा वावर हा सर्वाधिक असल्याने तिथे मोकळेपणा आणि सुटसुटीत पणा पाहिजे. प्रत्येक स्वयपाकघरात त्या घरातील गृहिणीचे राज्य असते म्हंटले तर वावगे ठरू नये. तेथील अगदी चहासाखरेचे डबे ठेवण्याची ठिकाणेही ठरलेली असतात. आधुनिक स्वयंपाकघरांना  फ्रीज, ओवन,कुकिंग रेंज,मिक्सर ह्यासारख्या अत्याधुनिक गोष्टींचा साज चढला. ह्या सर्वांमुळे आज स्त्रीवर्गाचे कष्ट आणि वेळ वाचत आहे. जाती , पाटा ,उखळ ,ह्या गोष्टी आता नामशेष झाल्या .पूर्वीसारखे कष्ट ,उठबस कमी झाली आणि त्यामुळे पूर्वीच्या स्त्रियांचा दळणकांडण करताना नैसर्गिक आपोआपच व्यायाम व्हायचा तो आता होत नाही.

नवीन काळात पंक्तीभोजन , भारतीय बैठक घालून यथेछ्य ताव मारणे ह्या गोष्टी आता लोप पावत गेल्या. भारतीय बैठकीची जागा आता टेबलखुर्चीने घेतली. पूर्वी जेवताना म्हटले जाणारे “ वदनीकवळ घेता नाम घ्या श्रीहरीचे.”हे श्लोक आताच्या पिढ्यांना (काही अपवाद वगळता) माहीतसुद्धा नसतील. आता TV बघत जेवणे हेच बर्याचदा पाहायला मिळते. शहरात कार्यालयातून घरी येण्याच्या वेळाही बदलत्या असल्याने सहभोजन सुद्धा नावापुरतेच राहिले.पूर्वी घरचे जेवण ह्याला पर्याय नसे पण आता हॉटेल मध्ये जाऊन जेवले नाही तर आपण “out dated किंवा orthodox” ह्या कॅटेगरीत जाऊन बसतो. चुलीवरची बासुंदी ,भाजी भाकरी हे आता फक्त आठवणीत राहिले. पूर्वीच्या काळी स्त्रिया प्रथम चुलीची पूजा करून चूल पेटवत .अश्या कित्येक गोष्टी आता फक्त गावातच काही ठिकाणी पाहायला मिळतात .

पूर्वी स्त्रिया नोकरी करत नसत त्यामुळे हि सर्व कामे त्यांना दिवसभर पुरत ,पण आता स्त्रीचा बरासचा वेळ बाहेर जात असल्याने मनात असूनही अनेक गोष्टी शक्य होत नाहीत.
खरे सांगायचे तर “ स्वयंपाक घर ” आता “ Modular किचन ” झाले आहे . स्वयंपाकघराची संकल्पना जरी काळानुसार बदलली असली तरी स्त्रियांच्या मानसिकतेत फरक पडलेला नाही. 50 -100 वर्षापूर्वीची स्त्रीही स्वयपाकघरात राबत होती आणि आजचीही तेच करते. स्वयंपाक घर हा आपल्या आयुष्यातील अविभाज्य घटक आहे. घरातील मंडळींच्या मनात शिरण्याचा मार्ग हा पोटातून असतो असे म्हंटले जाते ते उगीच नाही. घरातील स्त्री आनंदी असेल आणि तिने आनंदाने जीव ओतून स्वयंपाकघराची आणि स्वयंपाकाचीही धुरा व्यवस्थित सांभाळली तर घरात सकारात्मक , संतुलित उर्जा प्रवाहित होते, जी घराचे वेगळेपण , सौख्य जपते .अश्या  घराला कधीही कमी पडत नाही. दिवसभर दमून आलेल्या घरातील मंडळी दोन घास खाऊन तृप्त होतात तेव्हा त्यांच्या चेहऱ्यावरील समाधान हि घरातील स्त्रीसाठी मोठी पावतीच असते.

स्वयपाकघर जुन्या पद्धतीचे असो अथवा नव्या ,गृह्लक्ष्मीचा तेथील वावर तिथे प्रेमाचे शिंपण करते. स्वयपाकघरातील अगदी लहानसहान गोष्टींशी स्त्रीचे अनुबंध असतात , येथील प्रत्येक गोष्टीत ती अनेक नाती पाहत असते आणि त्यांच्या आठवणीत रमतहि असते .अमुकअमुक गोष्ट माझ्या आईने , काकूने दिली हे सांगताना तिचे डोळे कधी पाणावतात ,तिचे तिलाही उमगत नाही. कितीही आधुनिकीकरण झाले तरी स्वयंपाक घरात वावरणारी स्त्री आजही तितक्याच प्रेमाने सर्वांची उठबस करतेय  .घरातल्या सर्वाना ,आल्या गेलेल्यांना प्रेमाने खाऊ घालणारी गृह्लक्ष्मीच ह्या स्वयंपाक घराला मूर्त स्वरूप देते.

तर असे हे अनेक नाती जपणारे ,”अन्न हे पूर्णब्रम्ह ” म्हणत खाद्य संस्कृतीचा वारसा जपणारे आणि पिढ्यानपिढ्या जपलेल्या आपल्या पूर्वजांच्या आठवणी ,वारसा ह्जयाना उजाळा देणारे असे हे आपले “ शाही स्वयंपाकघर ” आजही तुमच्या आमच्या मनावर अधिराज्य गाजवत आहे.

अस्मिता 

antarnad18@gmail.com

लेख आवडल्यास अभिप्राय द्यायला विसरू नका.

#antarnad #Modular kitchen Decor #women #diet Food #positive vibes  #relations #traditions
#अंतर्नाद #स्वयंपाकघर #घरगुती पदार्थ #स्त्री #सुगरण #स्वयंपाकघराची दिशा #सकारात्मक उर्जा
#बंध #नातीगोती #अन्न हे पूर्णब्रम्ह #परंपरा 

वाचकांचे अभिप्राय

||श्री स्वामी समर्थ ||

सुनील भालेराव

अस्मिता मॅडम आपण पाठविलेला ध्यान साधना या वरल लेख अतिशय सुंदर आहे


सुहास पायगुडे

खूप छान माहिती मिळाली. आयुष्य सुंदर जगण्यासाठी लागणारी एक शिदोरीच मिळाली असे वाटते आहे. मनापासून धन्यवाद.


अभय कोल्हटकर

"श्रावण सोहळा" हा तुझा ब्लाॅग वाचला..

ह्या लेखात तू श्रावण महिन्यातील सर्व धार्मिक, सामाजिक व सांस्कृतिक सोहळ्यांचे खूप सुंदर व सर्व बारीक सारीक गोष्टींचे, संदर्भांचे वर्णन केले आहेस.. त्या वर्णनामुळे श्रावण महिन्यातील सर्व सण प्रत्यक्ष साजरे करत असल्याचा भास झाला.. तसेच माझं बालपण सुद्धा डोळ्यासमोर आले.. श्रावण महिन्यातील शनिवारी लहानपणी बटु म्हणून आमंत्रण असायचं ..त्या वेळी शनिवारी सकाळी स्नानापासून दुपारच्या पक्वान्नांवर ताव मारेपर्यंत सर्व प्रसंग आठवले.. तसेच श्रावण महिन्यातील प्रत्येक सोमवारी वाईच्या परिसरातील विविध महादेवाच्या मंदिरात पहाटे उठून जात असू तसेच सरत्या/शेवटच्या सोमवारी भरणारी जत्रा व त्या मध्ये लहानपणी केलेली धमाल पण आठवली.. माझ्या घरातील माझ्या आठवणीतील मंगळागौरीची पूजा पण आठवते...त्या निमित्ताने घरातील सवाष्ण स्रीयांची (आई, काकू, बहिणी) लगबग, धावपळ पण अनुभवायला मिळाली. खरंच श्रावण महिन्यातील या सर्व सणावारांने आपणामध्ये चैतन्य व उर्जा निर्माण होते व त्यावर आपण पुढील कार्यकाळ व्यतित करतो.. ह्या लेखासाठी तुझे आभार, अभिनंदन 💐 व धन्यवाद...


रघुनाथ  पाटील

आपला लेख आवडला, मी हॅपी थॉट्स केले आहे, त्यामुळे आम्ही दररोज साधना करतो


हेमा गायकवाड

खुपच सुंदर आहे लेख.आपल्यामुळे इतकी सुंदर माहिती मिळाली.धन्यवाद .


श्रीकांत खाडिलकर

साधना का व कशी करावी----- पदमासनाचा अट्टाहास नसावा,ज्या आसनात सुख वाटेल तेच आसनात बसून साधना करणे जास्त योग्य वाटते,पातंजली ऋषींनी सुद्धा " स्थिरम सुखमासानं " असेच म्हटले आहे. आपल्याला प्रतिक्रिया अपेक्षित आहे म्हणुन मी माझे वैयक्तिक मत दिले आहे .


सुलभा पाटील

I always read your articles on the group n like them..but article about dhan sadhana.. really great n helpful to those who really wants to do sadhana. I always wanted to do dhan sadhana,but due my knee operation I am not able to fold my legs n also can't sit on the floor. You have given a very nice n correct way to do dhan sadhana.but I request you please guide me in my case..how to do dhan sadhana proper way..

अंजली आलेकर

अतिशय साध्या व सोप्या भाषेत ध्यान कसे करावे आणि त्याचे आपल्या धकाधकीच्या जीवनातले त्याचे  महत्व स्पष्ट केले आहे.  ध्यान म्हणजे काय , त्याचे फायदे काय ,  कसे करायचे, ह्यात एकेक स्टेप कसे पुढ जायचे हे अतिशय योग्य आणि सोप्या पद्धतीने सांगितलं आहे . लेखकाची वाचकाबरोबर कनेक्ट होण्याची शैली खूप छान आहे. 


कविता नेहेते 

Khup chan lihile aahe sadhna kashi karavi.maze man nehmich ashant aste, tya sathi me medha vatu ghete. Pan aata tumhi sopya ritine sangitaleli sadhna me karaycha praytna karnar. Khup Dhanyavad, 

रेखा जोशी

प्रत्येकाने अनुकरण करावे असा बोधपूर्ण लेख. नियमित उपासना व साधनेने समस्या आपोआप सुटतात, मार्ग मिळतो हा माझा अनुभव. 

अश्विनी लोणकर 

खूप छान साधनेवर माहिती दिली मला साधना करायची आहे पण कशी करावी समजत नव्हते ,तुमचा पूर्ण लेख प्रेरणादायी आहे.अजून माहिती मिळाली तर खूप छान.

कृष्णा पाठक

"केल्याने होत आहे रे आधी केलेच पाहिजे"...क्या बात है!!!साधना कशी आणि का करावी? साधना केल्याने आपल्या अंतर्मनात कसे सकारात्मक बदल घडून येतात?आजच्या या धकाधकीच्या जीवनात साधना किती आवश्यक आहे? या लेखात आपण खूपच सुंदर आणि सोप्या शब्दात समजावून सांगण्याचा प्रामाणिक प्रयत्न केला आहे.अप्रतिम! अप्रतिम!! अप्रतिम!!!

सदगुरुंचा अनुग्रह कोणाला होतो ?

||श्री स्वामी समर्थ ||

आपल्या आजूबाजूला खूप घटना घडत असतात , चांगल्या, वाईट.आपला थेट संबंध नसला तरी घटना आपल्याला काही शिकवत असतात, फक्त गरज असते ती आपण “जागे” असायची.आपण खरेच “जागे” अथवा “जागृत” असतो का ?
किंवा बघून तरी “जागे” होतो का ? कोणी तरी “जागे” करावे लागते , संत देखील आपल्याला “जागे” करायचा प्रयत्न करीत असतात.

सदगुरुंचा अनुग्रह होणे हि खऱ्या अर्थाने आलेली “जाग” होय.ते साधना सांगतात पण शिष्याने साधना मात्र स्वतःच करायची असते.प्रत्येक जीवाच्या कल्याणाची तळमळ सदगुरुना असते, पण अनुग्रह सगळ्यांना होत नाही. असे का ?

सदगुरू कोणावर अनुग्रह करतात , तर ज्याला इच्छा असते त्यावर.ज्याला आपण “आजारी” आहोत आणि आपल्याला औषधाची गरज आहे हे कळते तो स्वतःहून “डॉक्टरकडे” जातो, “डॉक्टर” स्वतःहून त्याच्या कडे येतो का ? किंवा “डॉक्टर” जरी “आजरी” माणसा कडे आला आणि त्याची औषध घ्यायची तयारी नसेल तर ?
म्हणूनच जो जागा होतो,शरणागत होतो , ज्याची तळमळ वाढते त्यालाच सदगुरुंचा “अनुग्रह” लाभतो.

अनुग्रह हा व्हायला लागतो दिला जात नाही.जेव्हा शिष्य अत्यंत नम्रपणे, कृतज्ञतापूर्वक सदगुरूंकडून लाभणारे हे दान ग्रहण करतो तेव्हाच खऱ्या अर्थाने “कृपा” “अनुग्रह” हे पाप्त होऊ शकते.आणि त्याचा “आनंद” जीवनात दिसून येतो. अनुग्रह हा शब्दातून, स्पर्शातून,कृपादृष्टीने होऊ शकतो.

हे दान एवढे मोठे आहे त्याचे वर्णन करणे अशक्य आहे.त्याची उतराई त्यांची किती हि जन्म सेवा केली तरी हि होऊ शकत नाही. कृपेचा “आनंद” काय असतो हे अनुभवल्या शिवाय कळत नाही.ज्याने हा “आनंद” मिळवला आहे तो भाग्यवान , त्याचे जिवन सफल झाले.

सदगुरू हे दिसायला जरी एक देह असले तरी ते देहातीत असतात,”गुरु” हे तत्व आहे कोणी व्यक्ती नाही.आपल्याला देहा पलीकडे जाऊन त्या तत्वा पर्यंत पोहोचायचे आहे.आणि तिथे जाण्यासाठीचा मार्ग,किंवा त्याला आपल्याशी जोडणारा पूल म्हणजे “सदगुरू” आहेत.

अर्थात पूल असला तरी चालायचे आपल्याला आहे.महाभारत युद्धात सुद्धा “कृष्ण” हा सारथी होता , त्याला एकट्याला कौरवांचा नाश करणे शक्य होते पण त्याने अर्जुनाला सांगितले लढायचे तूच आहेस , मी तुझे सारथ्य करतो,म्हणजेच दिशा दाखवितो.

अर्थात सदगुरुनी सांगितलेली साधना त्यांच्या चरणाशी राहून करीत राहणे हे केले तर ते सारथ्य करायला तयार असतातच, नव्हे ते सारथ्य करतातच आणि इष्ट स्थळापर्यंत नेतात.

संग्रहित

अस्मिता


लेख आवडल्यास खालील लिंक वर  Click करून अभिप्राय नक्की द्या.

antarnad18@gmail.com

#antarnad #sadhana #spiritual life #yoga #happiness #sadhguru #krishna #saint #anugrah

#अंतर्नाद #साधना #अध्यात्म #अध्यात्मिक प्रगती #आनंद #सद्गुरू #उपासना  #कृष्ण #सत्संग #अनुग्रह

 
लेखाच्या शेजारी आपला Email द्या तसेच  Follow वर Click करायला विसरू नका.

श्रावण सोहळा

|| श्री स्वामी समर्थ ||

आषाढ अमावस्या झाली कि श्रावण सुरु होतो. श्रावण महिना हा हिंदू धर्मात अतिशय पवित्र मानला आहे. बाहेर रिमझिम पाऊस पडत असतो आणि हवेत सुखद गारवा असतो. झाडे झुडपे हिरवीगार होवून आपल्याच नादात डोलत असतात . आसमंत आणि संपूर्ण जनजीवन चैतन्यमय होवून जाते. हि उर्जा अध्यात्मिक दृष्टीने अत्यंत महत्वाची असते आणि म्हणूनच ह्या महिन्यात व्रत वैकल्यांची जणू रेलचेल असते. हा श्रावण आबालवृद्ध सर्वांनाच भुरळ पडतो. मातीचा सुगंध ,पानांवरील दव आणि हवेतील सुखद गारवा, मरगळलेल्या मनास उभारी देतो . सृष्टी कात टाकून पुन्हा नव्याने उल्हसित होताना पाहून , कवी मनांना कविता लिहिण्याचे स्फुरण चढले नाही तरच नवल.
श्रावणी सोमवार ,शनिवार विशेष मानले जातात. नवविवाहित मुलींना मंगळागौरी निम्मित्त माहेरी यायची ओढ लागते. पशु पक्षीच काय तर संपूर्ण निसर्ग आनंदाने डोलू लागतो. सृष्टीचा हा अप्रतिम नजरा डोळे भरून पाहणे हे सुख काही औरच असते.

श्रावणातील रिमझिम पाऊस धरणीलाच नव्हे तर मनालाही ओलेचिंब करतो.  थोडक्यात काय तर एक वेगळीच उर्जा घेवून आलेल्या ह्या श्रावण मासाचे सर्वत्र मोठ्या दिमाखात स्वागत होते. मंगलागौरी पूजन , नाग पंचमी , नारळी पौर्णिमा , रक्षाबंधन ,श्रावणी सोमवारची शिवामूठ ,श्रीकृष्ण जयंती , गोपाळकाला ह्या सणांची हजेरी लागते.
महिला वर्गही सणांच्या स्वागतास सज्ज होतो. श्रावणात अनेक व्रते आणि सणांमुळे घरात विविध पक्वान्ने केली जातात आणि त्यामुळे बालगोपाळ मंडळीही खुश असतात . जिभेचे चोचले पुरवणारया  ह्या श्रावणाची सर्वच  आतुरतेने वाट पाहत असतात. श्रावण लहानथोर सर्वांचाच आहे. घरातील वडिलमंडळी व्रते वैकल्यात मग्न होतात तर बच्चे कंपनी गोपाळकाला येणार म्हणून खुश असतात. शेतकरी वर्ग नागाची पूजा करून नागपंचमी साजरी करतो आणि पाऊस चांगला झाला म्हणून सुखावतोही.
आपल्या हिंदू धर्मात सणांची रेलचेल आहे आणि प्रत्येक सणाला होणारे पदार्थही वेगळे आहेत. आज गतिमान झालेल्या जगाने कुटुंबे विभक्त केली आहेत . घड्याळ्याच्या काट्यासोबत बांधलेल्या जीवनात वेळे अभावी  आणि  इच्छा असूनही अनेक गोष्टींचे पालन होवू शकत नाही .काळानुसार अनेक गोष्टी बदलत गेल्या. पूर्वी एकत्र कुटुंबे होती . स्वयपाक घर जावा , नणंदा, सासू,  ,लेकीसुनांच्या हसण्याने आणि बांगड्यांच्या किणकीणीने भरून गेलेले असायचे .

 माहेरवाशिणींचे कोडकौतुक व्हायचे पण आता एकत्र कुटुंबपद्धती नामशेष होत चालली आहेत. त्यामुळे पूर्वीसारखे एकत्र पंक्तीभोजन , पुरणपोळी वर ताव मारणे काळाच्या पडद्याआड गेले आहे .काही घराण्यात  सवाष्णीस गोडधोडाचे  भोजन करून तिची ओटी भरण्याची प्रथा आहे.
श्रावणाची खरी मजा लुटायची तर ती कोकणात.  हिरवागार शेला नेसलेल्या डोंगरदर्या, पाटातून वाहणारे झुळूझुळू पाणी, आल्हाददायक निसर्ग , हवेतील गारवा , सारवलेली जमीन आणि मातीचा सुगंध मन मोहून टाकतो. पाटाच्या पाण्यात कागदी बोटी सोडून आनंद घेणे खरच नशिबी असावे लागते . झाडाच्या
पारंब्याना झोका बांधून गाणी म्हणत  उंचच उंच झोका खेळताना मुलीना आकाश जणू ठेंगणे होते. असा हा श्रावणाचा गंध अनुभवणे आणि त्यात हरवून जाणे ह्याची मजा  ज्याची त्यांनीच अनुभवायची ,हे सर्व शब्दांकित करणे केवळ अशक्य.  गावातील आणि शहरातील जीवनशैली भिन्न असल्याने हि मजा शहरात पाहायला मिळणे विरळाच. केळीच्या पानावरील गरम वरणभात , सुक्या बटाट्याची भाजी, नुकतेच घातलेले कैरीचे लोणचे ,लिंबाची फोड आणि त्यावर साजूक तुपाची धार ,जोडीस कुरडया ,पापड , खीर पुरण आणि आलेमीठ लावलेले ताक हे जेवण म्हणजे खरोखरच स्वर्गसुख. मंगळागौरी पूजन आणि फुगड्या घालत रात्र जागवण्याची मजाही खासच .नागपंचमीला दिंड षष्ठीला पातोळे केले जातात .शिळा सप्तमीला सांदणी ह्या गोड पदार्थासोबत अळूची भाजीही केली जाते.गोकुळाष्टमीला दही, पोहे ,लाह्या एकत्र करून गोपाळकाला केला जातो तर नारळी पौर्णिमेला नारळी bhat , करंज्यांचा खास असा मेनू असतो .श्रावण अमावास्येला म्हणजेच पिठोरीला खीर पुरी केली जाते.अनेक घरातून जिवतीपूजनही केले जाते.आजकाल मुलांना पारंपारिक पदार्थांची नावे सुद्धा माहित नसतात त्यामुळे न्ह्या निम्मित्ताने त्यांचीही तोंड ओळख होते.

ह्या सर्व सणांच्या निम्मित्ताने अनेक पिढ्यातील लोक एकत्र येतात,घरातील स्त्रीवर्गाची दागदागिने घालून मिरवण्याची हौस फिटते , एकमेकांच्या हातचे पदार्थ खायला मिळतात आणि कुटुंबातील एकोपा वाढतो. पुढील पिढीस आपल्या रीतीरिवाजांची ओळख होते , कुटुंबातील नात्यातील वीण घट्ट होते आणि प्रेम वृद्धिंगत होते.
सर्वार्थाने आपल्याला समृद्ध करणारा साजिरा श्रावण आपल्या दरवाज्यावर दस्तक देत आहे.

चलातर मग श्रावणसरी अंगावर घेवून त्याचे स्वागत करुया आणि श्रावणाचा खरा आनंद लुटुया.

अस्मिता

लेख आवडल्यास खालील लिंक वर अभिप्राय जरूर द्या.

Antarnad18@gmail.com

लेखाच्या शेजारी आपला Email द्या तसेच Follow वरती Click करायला विसरू नका.

#antarnad #shravan #rain #generations @nagpanchami  #festivals #krishnjanm #family

#अंतर्नाद  #श्रावण #पाऊस #पिढ्या #नापंचमी #रूढी #सणवार #श्रीकृष्णजन्म #कुटुंब #नारळाची वडी

साधना / ध्यान कसे करावे ?

|| श्री स्वामी समर्थ ||

“ श्रावणमासी हर्ष मानसी ” ह्याचा प्रत्यय देणारा श्रावण महिना खरोखरच नेत्रसुखद , सकारात्मक उर्जेने भरलेला असतो. पावसाळी वातावरण, बहरलेली सृष्टी ,पहाटेच्या निरव शांततेतील पक्षांची किलबिल आणि ओल्या मातीचा सुगंध अध्यात्मिक प्रगतीस अत्यंत पोषक असतो. हिंदू संस्कृतीमध्ये श्रावण महिना हा अत्यंत पवित्र मानला जातो. श्रावणात अनेक व्रत वैकल्ये , उपासना केल्या जातात . नामस्मरण , अनेक धार्मिक ग्रंथांचे वाचन सामूहिकरीत्या केले जाते.

साधना /ध्यानधारणा कशी करावी ह्या संबंधी हा लेख स्वानुभवातून आपल्यासाठी प्रस्तुत करत आहे.

साधना करण्यापूर्वी काही दिवस श्वासावर लक्ष्य केंद्रित करण्याचा सराव करावा. एकदम साधनेस सुरवात करू नये. आपल्या शरीरास आणि मनासही एका जागी स्थानबद्ध होण्यासाठी थोडा वेळ देणे गरजेचे आहे .पद्मासन घालून ध्यानमुद्रा ,गुरुमुद्रा करावी आणि हळूहळू श्वास सोडणे आणि घेणे ह्यावर म्हणजेच श्वासावर संपूर्ण लक्ष्य केंद्रित करावे.

साधना अनेक प्रकारे केली जाते.  ओमकार साधना , त्राटक अश्या अनेक प्रकारे साधना केली जाते. लहान मुलांची एकाग्रता वाढावी आणि मन स्थिर व्हावे तसेच आयुष्यात विचारपूर्वक निर्णय घ्यायची सवय लागावी म्हणून त्यांना लहानपणापासूनच साधना शिकवणे आत्यंतिक गरजेचे आहे. आजकाल शाळा महाविद्यालयातून योग शिक्षणाचे धडे दिले जातात जे त्यांच्यासाठी उपयुक्त ठरत आहेत. “आमची मुले एका जागी स्थिर बसत नाहीत ” अशी तक्रार पालक नेहमीच करत असतात . अश्या मुलांसाठी साधना हि संजीवनीच आहे.

साधना कशी , कधी , किती वेळ आणि कुठे करावी ते आता पाहूया. खरतर ह्यावर अनेक ग्रंथ , पुस्तके आहेत पण स्वतःचे अनुभव आपल्या सोबत शेअर करायला मला नक्कीच आवडेल आणि म्हणून हा सर्व खटाटोप.
आज आपली जीवनशैली अत्यंत व्यस्त आहे.प्रत्येक ठिकाणी जीवघेणी स्पर्धा. अनेक प्रकारची माणसे त्यांचे स्वभाव , इर्षा सगळ्यांना तोंड देत आपला इवलासा जीव थकून जातो आणि मग कधीतरी मनाचाही समतोल ढळतो . ह्या स्पर्धात्मक युगात तरायचे असेल तर आपले मन संतुलित असणे गरजेचे आहे आणि तिथेच आपल्याला ध्यानाची साधनेची महती कळते.

आपले शरीर यंत्रवत काम करत असते तसेच आपले मनही . विचारांनी सैरभैर झालेल्या आपल्या मनाला एका जागी शांत बसवणे म्हणजेच साधना किंवा ध्यान.

पहाटे ब्रम्ह मुहूर्तावर म्हणजे 3.20 ते 3.40 साधनेसाठी सर्वोत्तम काळ समजला जातो . पण तो जमत नसेल तर निदान पहाटे ५ वाजताची वेळ योग्य आहे. मुंबई पुण्यासारख्या ठिकाणी घरी यायची वेळ निश्चित नसते अश्यावेळी सकाळी जमेल तशी साधना करावी. मुख्य म्हणजे साधना अंतर्मनापासून करावी.साधना उरकून टाकू नये, त्यासाठी आधीच वेळ राखून ठेवावा.

साधना करताना आपल्या कुलस्वामिनी , इष्ट गुरू ह्यांना नमस्कार करून पद्मासनात बसावे. गायत्री मंत्र म्हणून सुरवात करावी . त्यानंतर ओमकाराचा जप करावा . त्यामध्ये तोंडाने “आ” चा उच्चार लांबवावा ,मग ओठाचा चंबू करावा आपोआपच “ ओ” चा उच्चार होयील आणि मग ओठ मिटून तोच आवाज “म” मध्ये परिवर्तीत होयील. ह्यामध्ये आ ओ म ह्या हे तिन्ही ध्वनी ची लय एकाच असावी. थोडक्यात आपल्याला ओम म्हणायचं आहे पण तो “ आ ओ म ” असा फोडून म्हणायचा आहे. ह्या ओमकारामुळे आपल्या शरीरातील ७ चक्रेही कार्यरत होतात आणि शरीरात नाभीपासून गळ्यापर्यंत एक कंप जाणवू लागतो.

किमान ७ ते ११ वेळा तरी जा ओमकार झाला पाहिजे. पश्च्यात डोळे मिटून शांत बसायचे आहे. दीर्घ श्वास घेवून संपूर्ण सोडून द्यायचा असे ३ वेळा करून आणि पद्मासनात गुरुमुद्रा करून ह्याच अवस्थेत बसायचे आहे. श्वासावर लक्ष्य केंदित असावे. डोळे बंद करून शांतपणे आपल्या अंतर्मनात डोकावण्याचा प्रयत्न करायचा आहे .

सुरवातीला डोळे जड होणे ,दोन भुवयांच्या मध्ये दुखणे होवू शकते . ह्या आसनात मन शांत ठेवायचे आहे ,कपाळावर आठ्या नकोत. मनात अनेक विचार येत राहतील ते येवुदेत, येतील आणि जातील.आपण त्यांना थांबवू नयेत किबहुना त्यांना थांबवता येणे आपल्या हाती नाहीच. कालांतराने ह्या साधनेचा जसजसा परिणाम होईल मनातील विचारांचे काहूर कमीकमी होवू लागतील आणि कालांतराने ते पूर्ण थांबेल पण हि खूपच पुढची स्टेप आहे. साधनेची परमोच्च अवस्था म्हणजेच समाधी.

साधना करत असताना आपल्या दैनंदिन जीवनापासून परावृत्त होण्याचा प्रयत्न करावा. आपण एखाद्या शांत ठिकाणी नदी किंवा समुद्राच्या ठिकाणी बसलो आहोत ,पक्ष्यांची किलबिल, समुद्राची गाज ऐकू येत आहे ,मन शांत आहे , कसलीच आसक्ती नाही . आपणच आपल्याशी संवाद करत आहोत असे विचार करावेत. आपल्या अस्तित्वाचा शोध आपण घेत आहोत . मी इथे का आहे , माझ्या असण्याला काय अर्थ आहे ? ह्या सर्वचा शोध साधनेत होऊ लागतो. काही जणांना समोर पांढरा प्रकाश दिसतो तर काहीना काहीच नाही.काही दिसेल ह्यासाठी साधना नाही तर मनाची निस्सीम शांतात अनुभवण्यासाठी साधना आहे.

आपण गप्पा मारायला , TV बघायला ,whatsapp university साठी तासंतास बसू शकतो पण साधनेसाठी आपण २ क्षणही बसू शकत नाही ह्यातच साधनेचे महत्व समजते. आपल्या मनाला आणि शरीरालाही साधनेची सवय लावायची आहे. एकदा सवय झाली कि साधना हळूहळू वाढवायची आहे . मग अर्धा तास , १ तास २ तास, ६ तासापर्यंत किबहुना त्याहीपेक्षा कितीतरी जास्त असा वेळ वाढवत न्यायचा आहे.

साधनेचे असंख्य फायदे आहेत. राग शांत होतो , मनात येणारे कल्पविकल्प कमी होतात,अचूक निर्णय घेण्याची क्षमता वाढते . सर्वात मुख्य म्हणजे आपली कर्म कमी होतात . साधना करताना आपण ना बोलणार ना ऐकणार त्यामुळे आपला संवाद कमी होणार , आपल्या मुखातून आपण कुणाला काहीच बोलणार नाही. आपली जीव्हाच आपली कर्म वाढवत असते त्यामुळे सगळ्यात मोठा फायदा जितका वेळ साधना तितका वेळ आपण प्रपंचा पासून मुक्त ,कर्मांपासून मुक्त.

आपण बाह्य जगात वावरतो पण आपल्या आतमध्ये त्याहीपेक्षा सुंदर जग आहे ज्याची आपल्याला कल्पनाही नाही. साधना ह्या नितांत सुंदर जगाचे महाद्वार उघडणारी अद्भुत शक्तीच आहे.

साधनेचे अनुभव अविस्मरणीय असतात आणि त्याचा आनंद चिरकाल टिकणारा असतो . कात टाकल्याप्रमाणे आपणच आपल्याला नव्याने भेटत जातो आणि मग एकदा साधनेची गोडी लागली कि तासंतास आपण साधनेत रमतो. आपल्या आयुष्यातील बराच वेळ आपण अर्थहीन गोष्टीत घालवत असतो , TV, What Sapp, gossips एक ना दोन. पण ह्या गोष्टींचा अखेर काहीच उपयोग होत नाही.

साधना मात्र फळते ह्यात वाद नाही. मुख्य म्हणजे मनाचे संतुलन राहते .साधनेची बैठक भक्कम असेल तर अध्यात्मिक प्रगतीचा मार्ग सुकर होतो. ज्योतिष कथन करण्यास सुद्धा साधना आवश्यक आहे. आपल्या शरीरात असलेल्या ७ चक्रांवर सुद्धा साधना, ध्यान करता येते. मूलाधार, स्वाधिष्ठान, मणिपूर , अनाहत, विशुद्धी, आज्ञा, सह्स्त्रार हि चक्रे एनडोक्राईन ग्रंथीना जोडून काम करत असतात . प्रत्येक चक्र आणि त्याचा रंग डोळ्यासमोर ठेवून त्यावर लक्ष्य केंद्रित करून साधना करता येते , अश्याप्रकारे ते चक्र जागृत होण्यास मदत होते .

साधना सुरु झाली कि व्यक्तीत अमुलाग्र बदल होतात ,परंतु त्यासाठी संयम हवा, कुठल्याही गोष्टी क्षणात होणार नाहीत .आजकाल instant चा जमाना आहे पण साधनेत संयम हवाच तसेच सातत्य हवे. आपल्यातील बदल आपणच अनुभवायचे आहेत. साधना एका विशिष्ठ जागी केली तर उत्तम पण आज मुंबई पुण्यासारख्या शहरात प्रत्येक ठिकाणी जागेची समस्या असल्याने साधनेची जागा बदलली तरी चालेल . पण करताना ती मन ओतून करावी तरच फलद्रूप होते.

साधना करत असताना मध्ये बोलू नये किंवा कधी मी उठतेय हि भावना मनात असू नये. साधना आपल्या आंतरिक समाधानासाठी आपण करतो त्याचे फायदे आपल्यालाच आहेत ,नाही का?
मला साधना जमेल का?हा प्रश्न नेहमी विचारला जातो, त्याचे उत्तर अर्थातच “ हो ” असेच आहे.
दोन्ही हाताची गुरुमुद्रा करावी म्हणजे अंगठा आणि त्याशेजारील बोटांची अग्रे जुळवून हात आपल्या मांडीवर ठेवावेत.

साधनेमुळे आयुष्य बदलते,मन शांत ,एकाग्र होते. प्रत्येक गोष्ट आपण अधिक विचारपूर्वक करू लागतो. बोलण्यावर नियंत्रण राहते तसेच शरीर रोगमुक्त होण्यास मदत होते. सकारात्मकता वाढीस लागते आणि आपलीच आपल्याला नव्याने ओळख होते.आयुष्यात अशक्य असे काहीच नाही.

दुर्दम्य इच्छाशक्ती आणि प्रामाणिक प्रयत्नांची जोड आपल्याला साधनाच काय समाधी अवस्थे पर्यंत नेवू शकते. 

मला साधना करायची आहे हा विचार ज्या क्षणी मनात येतो तोच शुभ मुहूर्त असतो . मला हे जमेल का? माझ्याच्याने हे होईल का? असल्या अर्थहीन प्रश्नात स्वतःला अडकवून ठेवू नका.

केल्याने होत आहे रे आधी केलेची पाहिजे ह्या उक्तीला धरून साधनेला सुरवात करुया आणि एक निरोगी , चिंतामुक्त आयुष्य जगण्यास प्रारंभ करुया. 

अस्मिता

#sadhana #Dhyan #Shravan #upasana #namasmaran #SadhanaKashiKaravi #SadhanecheFayde 
#साधन #ध्यान #श्रावण #उपासना #नामस्मरण #साधना-कशी-करावी #साधनेचे-फायदे #ध्यानकाकरावे
लेख आवडल्यास खालील लिंक वरती Click वर अभिप्राय जरूर द्या आणि आपले साधनेचे अनुभव सुद्धा शेअर करा.

Antarnad18@gmail.com

लेखाशेजारी आपला Email द्या आणि Follow वर Click करायला विसरू नका.