ध्यास

 || श्री स्वामी समर्थ ||

जेव्हा सगळीकडे अंधार होतो तिथे त्यांचे राज्य सुरु होते . आपल्या संकटांनी ,निराशेनी भयभीत होऊन मार्ग मिळेनासा झाला कि आपण सद्गुरूंच्या चरणाकडे धाव घेतो . आता तूच काय तो पाठीराखा म्हणून त्यांना घट्ट मिठी मारतो आणि त्यांच्या सेवेत ( भजनी ?? ) रुजू होतो. 

सद्गुरूंची सेवा मी नक्की कश्यासाठी करतो हा प्रश्न प्रत्येकाने निदान एकदातरी स्वतःला विचारावा . अनेक पिढ्यांपासून घरात त्यांची सेवा आहे म्हणून जन्मल्यापासूनच गुरुसेवा बघत त्याचेच बाळकडू पाजल्यामुळे सेवा करतो , त्यांच्याबद्दल प्रेम आहे का ? कि फक्त प्रपंचातील एखाद्या दुक्खा पुरते मी स्वामी स्वामी करतो आणि काम झाले कि सगळे ठप्प . मग पुढील वेळी बघू संकट आले कि पुन्हा जप चालू असे आहे का? आजकाल सगळेच काहीतरी करत असतात म्हणजे जप , नामस्मरण , पारायण , यात्रा मग मी कसा सोवळा राहू मग मी फ्याशन म्हणून जप करतो कि सांगण्यापुरता करतो , कि बघूया काय प्रचीती मिळते म्हणून करतो ??? कि खरच मला त्यांच्या विषयी तळमळ आहे, ध्यानीमनी तेच आहेत आणि फक्त त्यांच्याच सेवेसाठी हे जीवन मी स्वीकारले आहे इतकी आर्तता इतकं सोळा आणे खरा भक्तीभाव आपला आहे म्हणून सेवेत आहोत ???????????? अगदी खर खुरे उत्तर मिळवण्यासाठी एकदा अगदी मनापासून जरा स्वतःच्याच मतांची उलटतपासणी करा आणि बघा काय उत्तर मिळते .

अहो त्यांनीच जन्माला घातलय आपल्याला , तुम्हा आम्हा सर्वांचा बाप आहे तो, पाठीराखा सखा . आपल्या मनात कुठलाही विचार येण्याच्या कितीतरी आधीच तो त्यांना समजलेला असतो ह्याचे भान ठेवले पाहिजे . आपण जगाला फसवू , स्वतःलाही फसवू पण त्यांना नाही , अहो तितकी कुवतच नाही आहे आपली .  मनुष्य हतबल झाला कि जे योग्य वाटेल ते बोलतो , मी नारळ ठेवीन मी यात्रा करीन त्यात चूक काहीच नाही त्याक्षणी जे सुचेल ते तो बोलतो पण फक्त कामापुरता मामा करू नका स्वामिना. ते जन्मोजन्माचे सोबती आहेत आपले. ते आहेत म्हणून जीवनाला आकार उकार आहे .स्वामी नामाचा उपयोग अंतर्बाह्य शुद्धीसाठी आहे, मनाच्या पवित्रतेसाठी आहे, हे नाम आपल्याला जगायला हसायला आणि इतरानाही जगायला शिकवते , वेगळा दृष्टीकोण देते , अंतर्मुख करते  आणि जीवनाचे रहस्य सुद्धा उलगडून दाखवते . 

आपण सर्व अहंकाराने ग्रासलेले असूनही दुसर्याबद्दल तोंडसुख घेत असतो. ज्याची जितकी पात्रता , भक्तीची खोली तितकेच पदरात घालणार स्वामी . आपल्याला अंतर्बाह्य ओळखतात महाराज आपल्याला . आपली आणि इतरांचीहि योग्यता आपण कोण ठरवणारे ? तो सर्वाधिकार त्यांचाच आहे आणि त्यांचाच राहणार . 

महाराजांवर मनापासून प्रेम करा , मग काही हवे असुदे नको असू दे , कश्यासाठी तरी भक्ती नको. उपासना अंतर्मानापासून केली तर काही मागायची गरजच उरणार नाही. तन मन धन त्यांच्या चरणाशी आणि आपले अखंड आयुष्य प्रत्येक श्वास त्यांच्याच चरणाशी वाहा आणि मग बघा मागण्यासारखे काही उरणारच नाही. 

त्यांच्याशिवाय आपले जगणेच काय आपले अस्तित्व सुद्धा नाही आहे. आरशात स्वतःचा चेहरा सुद्धा त्यांच्या शिवाय पाहणे अशक्य आहे आपल्याला. आपल्याला जागवणारे तेच आहेत . आपले एकेक पाऊल मृत्यूकडे जात आहे , सेवेचा वेळ कमी होत आहे असे असताना अखंड नामस्मरण करून आपण आपले जीवन आणि हा जन्म सार्थकी लावला पाहिजे . ज्यांना करायचे आहे ते करतील आणि ज्यांना करायचे नाही ते सबबी सांगतील. अहो वेळच वेळ आहे आपल्याला. नाम घ्यायला माळ लागत नाही काळवेळ लागत नाही तर मनात त्यांचा “ ध्यास “ असावा लागतो आणि तो असेल तर मुखी अखंड नाम असणारच असणार .

आपल्या जीवनाचा आधार प्रत्यक्ष स्वामी आहेत . स्वामिनी सांगितले आहे शेत पिकवून खा , वारेमाप कष्ट करा आणि तरच मी पाठीशी आहे. असेल हरी तर देयील खटल्यां वरी असे म्हणणाऱ्या आळशी लोकांचे स्वामी तोंड देखील बघणार नाहीत .

संकटांशी दोन हात करणार्या , मानाने , स्वाभिमानाने आपली मीठ भाकर मिळवून कष्टाने जगणाऱ्या भक्तांच्या पाठीमागे महाराज अखंड उभे आहेत . महाराज आणि आपल्यामध्ये  आपल्या “ मी “ ची भिंत उभी आहे ती एकदा कोसळून पडली कि आपण आणि स्वामी मग दुग्ध शर्करेसारखे एकजीव होऊ .

महाराजांचा तारक मंत्र तर जीवनाला एक संजीवनी आहे आणि ओरत्येकाला तो म्हणताना अद्भुत अनुभव येतातच.

काहीतरी मिळवण्यासाठी भक्ती नको , ती त्यानाही आवडणार नाही , त्याला तसाही काहीच अर्थ नाही . त्यांनी काही दिले काय नाही दिले काय मनापासून त्यांचे नाम घेणारच त्यांच्या समीप जाऊ शकतो , आज हजारो लाखो भक्त स्वामी नामाचा जयघोष करत आहेत पण किती जणांना ते प्रसन्न झाले आहेत ? कितीना अनुभूती आली आहे , कितीना त्यांचे मार्गदर्शन झाले आहे ???? जशी भक्ती तशीच प्रचीती .आता मागणे पुरे झाले आता फक्त द्यायचे प्रेम प्रेम आणि प्रेम .

महाराजांच्यावर ओतप्रोत प्रेम करा , त्यांना आपल्या श्वासावर ठेवा आणि बघा हेच जीवन किती सुंदर वाटेल. अहोरात्र त्यांचा ध्यास असावा तरच हि जीवन नौका पैलतीरी लागेल . आपल्या वेळेला किमत नाही तर त्यांनी ठरवलेली वेळ महत्वाची आहे. सर्व गोष्टी त्यांच्या वेळेप्रमाणे त्यांनी ठरवल्याप्रमाणेच होणार.

गुरु दर्शनाची लागे आस |

ध्यानी मनी तुमचाच ध्यास ||

संकलन : सौ. अस्मिता दीक्षित 

संपर्क : 8104639230 

 

  

   

जातकांचे ज्योतिष ज्ञान

 || श्री स्वामी समर्थ ||

बरेच दिवस हा विषय लिहायचा होता . आजकाल जातक एका ज्योतिषाला पत्रिका दाखवत नाही . ज्योतिष वारी केल्या शिवाय त्यांना चैनच पडत नसावे बहुधा . आपल्याला हवे ते उत्तर ज्योतिषाकडून येयीपर्यंत ( निदान त्या आशेवर ) हि वारी चालू असावी असे वाटते. अहो शेवटी ज्योतिषी हाही एक तुमच्या सारखाच माणूस आहे, फक्त त्याला हे ज्ञान अवगत आहे जे तुम्हाला अवगत नाही . ह्या शास्त्राचा आधार घेवून आपल्या प्रश्नाचे उत्तर शोधण्याचा प्रयत्न ज्योतिष ह्या माध्यमातून आपण करत असतो .

अनेक जण आजकाल ह्या शास्त्राच्या अध्ययनाकडे वळत आहेत . करोना नंतर त्याचे प्रमाण खूप वाढले आहे कारण करोनामध्ये घरात करायचे काय म्हणून अनेक प्रकारचे विषय झूम च्या माध्यमातून हाताळले गेले आणि लोकांना घर बसल्या अनेक प्रकारचे ज्ञान माहिती घरी बसल्या मिळाली . अर्थात हे उत्तमच आहे पण कुठलेही शास्त्र किंवा विद्या शिकायचे तर ती खोलात जाऊन त्याचे टोक गाठले पाहिजे किंवा अत्यंत खोलात जाऊन त्याचे अध्ययन केले तर त्याचा उपयोग होतो. नुसतेच 4 महिने शिकून काहीही होणार नाही. कारण मनन चिंतन अध्ययन आणि साधना उपासना म्हणजेच ज्योतिष . 

जसे भाजीत 10 जिन्नस घातले तर भाजी रुचकर लागते अगदी तसेच कुंडली हि भाव , ग्रह , राशी , नक्षत्र , दशा ह्या सर्वांचा एकत्रित अभ्यास करूनच फलादेश सांगता येतो अन्यथा नाही . पण म्हणतात ना कळते पण वळत नाही.

समुपदेशन करायला सुरवात केली कि आपण काही बोलायच्या आधीच समोरून आवाज येतो “ माझे कर्क लग्न आणि मेष राशी आहे “.

मनातल्या मनात खरतर हसू येते . काही वेळाने पुन्हा माझा मकरेचा गुरु आहे , माझी शनीची दशा आहे चालूच असते . तेव्हा मग मी सरळ विचारते आपला अभ्यास आहे का? आपण जाणता का ज्योतिष ? तेव्हा मग समोरून जातक सांगतात नाही 2 जणांना दाखवली आहे ना पत्रिका त्यांनी सांगितले म्हणून मला माहिती .

अश्यावेळी काय बोलावे समजत नाही. खरच हे अर्धवट ज्ञान किती धोक्याचे आहे . मी कुणाला दोष देत नाही पण अनेकदा पत्रिकेचे अध्ययन संपूर्ण पणे न करता केलेले समुपदेशन चुकीचा फलादेश देते आणि पुढे सगळेच चुकते . त्यामुळे एकतर पूर्ण सखोल अभ्यास करूनच कुणाच्याही पत्रिकेवर फलादेश द्यावा . त्याचसोबत जातकांनी सुद्धा अनेकांना पत्रिका दाखवणे गैर आहे.  ज्याला दाखवाल त्याची माहिती घ्या , त्याने सांगितलेले भाकीत जुळते का ते पहा, त्याच्यावर विश्वास ठेवा , जर काही उपाय सांगितले तर करा . उठसुठ आपल्या मनासारखे होत नाही तोवर किंवा आपल्याला अपेक्षित उत्तर मिळेपर्यंत हा ज्योतिष तो ज्योतिषी असे करून नको ते अगाध ज्ञान पदरात पाडून घेवू नका . नाहीतर स्वतःच ह्या शास्त्राचा व्यवस्थित अभ्यास करा .

काय आहे शाहण्या माणसाने फार ज्योतिष ज्योतिष करू नये ह्या मताची मी स्वतः आहे. अत्यंत आवश्यक असेल तेव्हा मात्र ह्या शास्त्राचा जरूर आधार घ्या , कारण समस्या निर्माण झाल्याशिवाय प्रश्न बघूच नये असा नियम आहे . कुणीतरी पैसे देत आहे म्हणून कुठलाही प्रश्न ज्योतिषाने सुद्धा बघू नये  कारण हा शास्त्राचा अपमान आहे. पण खरच समस्या आहे आणि प्रश्न विचारला तर योग्य . अश्यावेळी हे दैवी शास्त्र नक्कीच मदतीला धावून येयील आणि मार्गदर्शन करेल ह्याच शंकाच नाही . पण उठसुठ ज्योतिष हे बंद करा. तुम्ही छान अभ्यास केलात तर मार्क चांगलेच मिळणार , कर्म उत्तम करत राहा आणि रोजची उपासना कारण ती फळ देणारच . आमटी कुठली करू आणि आज कुठली साडी नेसू ह्यासाठी ज्योतिष नाही . मतितार्थ लक्ष्यात घ्या तो आलाच असेल म्हणा . लोक हुशार आहेत सुज्ञ आहेत. 

आजकाल समुपदेशन करताना फोनवर बोलणारी व्यक्ती अनेक ज्योतिषांकडे जावून आलेली असते आणि पुढे अनेकांकडे जाणार असते हे गृहीतच धरते . माझ्या पत्रिकेत मेषेचा चंद्र आहे पण तो बुधाच्या नवमांशात आहे हे माहित नसते , त्यामुळे नुसतीच ती व्यक्ती तापट आहे इतकेच कळते पण ती बुद्धिमान पण आहे कारण मिथुन नवमांश हा बुधाचा असल्यामुळे विचार , बुद्धी चांगलीच असणार हे समजत नाही कारण माझ्या पत्रिकेत चंद्र मेषेचा आहे ह्यापलीकडे सुद्धा चंद्रा चा अभ्यास आहे , चंद्राच्या नक्षत्रात कुठले ग्रह आहेत का? चंद्र शुक्ल कि कृष्ण पक्षातला आहे , चंद्राचे कुणाशी योग होत आहेत ह्याचा थांगपत्ता नसतो फक्त माझा चंद्र मेषेत म्हणून माझी मेष रास हेच वरवरचे ज्ञान असते . एखादा मुलगा तोतरा असेल किंवा बोलतच नसेल तर बुधाच्याही आधी गुरु बघायचा हे कुठे माहित आहे , त्यामुळे माझी सर्वाना मनापासून विनंती आहे कि ज्योतिष शास्त्र हे महासागर आहे , कुणाकडे पत्रिका दाखवली आणि त्याने सांगितलेले दुसर्या ज्योतिषाकडे pass on केले कि झाले का? कश्याला सांगता हे सर्व ? तेच समजत नाही . बर इतके ज्ञान मिळवून तुमच्या प्रश्नाचे उत्तर मिळाले नाही किबहुना समस्या तशीच आहे म्हणून दुसर्या ज्योतिषाला पत्रिका दाखवायची वेळ आली किंवा छंद म्हणून सुद्धा दाखवली असेल. असो . ज्योतिषाने सांगितलेले डोक्यात ठेवुन आपले तर्क करत बसायचे नाही . तेच डोक्यात ठेवुन जगायचे तर अजिबात नाही . अहो आपण फार साधी माणसे आहोत काही वाईट होत नाही आपले. स्वमिभक्तानी कुणालाही घाबराचे नाही आणि चिंता तर अजिबात करायची नाही .  

सांगायचे तात्पर्य असे अर्ध्या हळकुंडाने पिवळे होण्यापेक्षा सखोल ज्ञान ग्रहण करा ,स्वतःवर ,  स्वतःच्या गुरूंवर आणि उपासनेवर मनापासून विश्वास ठेवा ती एक दिवस फळणारच.

 ते द्यायलाच बसले आहेत आणि वेळ आली कि देणारच आहेत ........

संकलन : सौ. अस्मिता दीक्षित 

संपर्क :  8104639230 

 

 

नक्षत्र - कुंडलीचा मेरुमणी – भाग 4

 || श्री स्वामी समर्थ ||

१२ राशी झाल्या ,9 ग्रह पण राहु केतुला तर कुठेच स्थान नव्हते . मग चंद्र आणि सूर्य हे मुख्य दैवत पुढे बसले आणि मग सगळे म्हणाले कि आता तुम्ही सांगाल तसे करू .सूर्य म्हणाला मी जगतावर राज्य करणारा ,स्वयंभू प्रकाशित आहे मी सर्वाना प्रकाशित आहे म्हणून त्याला बुध ह्याला जवळ केले आणि त्याला राजकुमार केले त्याने कन्या राशी घेतली . बुधाने मिथुन राशी आपल्याकडे घेतली. शुक्राने संतुलन करणारी तुला राशी आपल्याकडे घेतली . चंद्राने पहिले कि आपण आधीच भावनिक आहोत . चंद्राने वृषभ घेतली . सूर्याने मंगळाची वृश्चिक घेतली जी मंगळाची जास्ती गुणाची गुह्य राशी घेतली आणि चंद्राने मेष राशी घेतली .

सूर्याने धनु घेतली तेव्हा चंद्राने मीन घेतली . सूर्याने मकर राशी आणि चंद्राने कुंभ राशी घेतली .चंद्राच्या आणि सूर्याच्या राशी असे २ गट पडले. सुर्याधीष्टीत राशी ह्या अधिक प्रखर आणि सूर्याच्या गुणाचा अधिक परिपोष झालेल्या राशी आहेत . चंद्राधीष्टीत राशी थोड्याश्या मवाळ अशी विभागणी झाली . चंद्र २७ नक्षत्रातून दुडूदुडू पळू लागला त्याला मोकळे रानच मिळाले . मग सूर्याने विचार केला मी सुद्धा असे काही केले पाहिजे कि माझ्यामुळे सगळ्यांचे अडेल. सूर्याची महत्वाची पावसाची 9 नक्षत्रे वजा केली तर बाकी शून्य उरेल. पावसाची नक्षत्रे नसतील तर हे जग चालू शकणार नाही . ह्या जगात उत्पत्ती निर्माण करण्याचे सामर्थ्य ज्या नक्षत्रांमध्ये आहे ती सूर्याची नक्षत्रे आहेत . मृगापासून हस्ताची नक्षत्रे पावसाची आहेत त्यातून सूर्याचे भ्रमण झाले तर पाऊस पडेल आणि त्यातून सूर्याचे भ्रमण झाले नाही तर पाऊस पडणार नाही.सूर्याने ह्या 9 नक्षत्रावर आपला ताबा ठेवला .  कारण पाऊस नसेल तर जनजीवन फुलणार बहरणार नाही . मग त्याप्रमाणे वातावरण झाले , हवामान ऋतू झाले. सूर्याच्या ह्या नक्षत्रातून फिरण्याला महत्व आले आणि सगळ्या नक्षत्रातील ह्या 9 नक्षत्रांना महत्व आले. त्याच्याकडे डोळे लावून जग बघत असते. हि नक्षत्र कोरडे गेले तर प्यायला पाणी मिळणार नाही ,वनस्पती जगणार नाहीत अश्याप्रकारे सूर्याने आपल्या ताब्यात संपूर्ण चराचर सृष्टी घेतली . 

नक्षत्रांना स्वतःचे अस्तित्व आहे पण फलित कुणाप्रमाणे देणार तर ते ज्या ग्रहाचे स्वामी आहेत त्याप्रमाणेच .फलीताच्या दृष्टीने प्रत्येक घटक हा ग्रहांशी बांधल गेला आहे. नक्षत्रांना ग्रहांचे आधिपत्य दिले गेले . 

क्रमशः

संकलन : सौ. अस्मिता दीक्षित 

संपर्क : 8104639230

पत्रिका मिलन करताना नेमके काय पाहावे ?

 || श्री स्वामी समर्थ ||

उपवर वधू /वर ह्यांच्या पालकांनी हे अवश्य वाचावे .

आपल्या पत्रिकेतील 9 ग्रह हे आपल्या कर्माप्रमाणे फळ द्यायला समर्थ आहेत पण त्यातील काही आनंद सौख्य तर काही वेदना , दुक्ख देणारे आहेत . विवाह हा आनंदाचा आणि जीवनाचा भला मोठा टर्न आहे . आपल्या सहचरा सोबतचा नवा वेगळ्या वाटेवरचा पण सुखकर प्रवास म्हणजेच सहजीवन आणि तो सुखकर होण्यासाठी पत्रिका मिलन करताना खालील गोष्टी अभ्यासल्या तर नक्कीच उपयोग होयील असे वाटले म्हणून हा लेखनप्रपंच .

विवाह कुणाला हवा आहे ? चंद्र आणि शुक्र . चंद्र हा प्रेम माया ममता आणि मनाचा कारक तर शुक्र वैवाहिक सुख प्रदान करणारा म्हणजे हे दोन्ही ग्रह प्रामुख्याने विवाह देणार . ते बिघडले तर कठीण . कन्या राशीत असलेला शुक्र किंवा अष्टम स्थानातील शुक्र वैवाहिक सौख्यात अडथळे आणतो. व्यय भावात एकटा शुक्र वाईट मानलेला नाही .

आता विवाह कुणाला नकोय तर शनीला.  शनी विरक्ती देणारा आणि विलंब करणारा . शनी पत्रिकेत 1 12 10 5 ह्या भावात नसलेला बरा . कुटुंब स्थानावर त्याची दृष्टी नकोच . त्यात हा शनी मेष कर्क सिंह कन्या आणि वृश्चिक ह्या राशीत नसावा.

लग्नात एकापेक्षा अधिक पापग्रह नसावेत कारण त्याची दृष्टी सप्तम स्थानावर असते तसेच सप्तम स्थानावर कुठल्याही स्थानातील पापग्रहांची दृष्टी नसावी , सप्तम स्थानात पापग्रह नसावेत .

सप्तम स्थान हे मनोमिलनाचे स्थान आहे त्यामुळे तिथे शुभ ग्रह असावेत ,शनी रवी मंगळ हर्शल राहू केतू नसावेत . गुरु हा अध्यात्मिक ग्रह आहे त्याचे सप्तमात निष्फळ आहे.

सप्तम स्थानाच्या व्ययात येणारे षष्ठ स्थान आणि धनात येणारे अष्टम स्थान ह्यात पापग्रह असतील तर सप्तम स्थान पापकर्तरी योगात येयील म्हणून तिथेही पापग्रह नसावेत .

सप्तम स्थानातील हर्शल नेप प्लुटो हे आकस्मिक विवाह आणि विवाहाच्या वेळी गोंधळाची गूढ विचित्र ग्रहस्थिती दाखवतात . 

प्रथम भावात शनी आणि सप्तमात मंगळ हा कुयोग आहे , हा प्रतियोग नसावा तसेच प्रथम भावात मंगल आणि सप्तम भावात शनी नसावा.  पत्रिकेतील 12 1 4 7 8 ह्या भावात शनी मंगल युती नसावी .

धनु राशीचा गुरु सप्तम भावात नसावे गुरूला सप्तम भाव न मानवणारा आहे.  व्यय भावात शुक्र आहे आणि त्यावर शनी मंगळाची दृष्टी वैवाहिक सुखात कमतरता आणते . 

मंगळाच्या पत्रिकेचे स्तोम जरुरी पेक्षा अधिक झाले आहे . जगात हजारो लोकांच्या पत्रिकेत मंगळ आहे मग त्यांनी विवाह करायचा नाही का? असे अजिबात नाही . मंगळ कुठल्या भावात राशीत नक्षत्रात आहे ह्याचा विचार केला पाहिजे तो गुरूबरोबर किवा गुरु दृष्ट असेल तर त्याचा नकारात्मक परिणाम कमी होतो. अश्यानेक गोष्टी तपासून मगच निर्णय घ्यावा . उगीचच मंगळाच्या पत्रिकेचा बाऊ करू नये. 

वैवाहिक सौख्य प्रदान करणारा मुख्य ग्रह शुक्र तसेच कुटुंब स्थान आणि सुख स्थान व्यवस्थित शुभ असतील तर पत्रिकेचा दर्जा विवाहासाठी नक्कीच उंचावेल . शुक्र केतू , शुक्र राहू , शुक्र शनी ,शुक्र हर्शल ह्या युती वैवाहिक सुखात अडथळे आणतात . 

प्रत्येक पत्रिका वेगळी आहे कारण प्रत्येकाचे आयुष्य आणि प्राक्तन वेगळे आहे. सप्तम भाव , सप्तमेश आणि त्यातील ग्रह कुठल्या नक्षत्रात आहेत , ते वक्री अस्तंगत आहेत का ?? जाणकार प्रत्येक पेहलूचा अभ्यास करून निर्णय देतील. विवाह हा आयुष्याचा प्रश्न आहे तो घाईघाईत उरकून टाकायचा नाही कधीच नाही. 

पत्रिकेतील गुणमिलन आणि ग्रहमिलन कसे करावे ह्यासाठी एक स्वतंत्र कार्यशाळेचे आयोजन करण्याचा मानस आहे जेणेकरून पालकांना आपल्या पाल्याची पत्रिका थोडीफार समजेल आणि त्याच्याशी कुणाच्या पत्रिकेचे उत्तम गुणमिलन ग्रहमिलन करता येयील ह्याचा अंदाज सुद्धा येयील. 

संकलन : सौ. अस्मिता दीक्षित 

संपर्क : 8104639230

Depth & Surrender ( आम्ही अध्यात्म करतो म्हणजे नेमके काय करतो ?? )

 || श्री स्वामी समर्थ ||

अध्यात्म हा जीवनाचा आधार आहे. दुक्ख गळ्यापर्यंत आले कि सगळेच देवाचा आधार घेतात आणि त्यात चुकीचे काहीच नाही . ज्याने आपल्याला जन्माला घातले तोच तर आपला तारणहार आहे , शेवटी हे मस्तक आणि दोन हस्तक त्यालाच तर जोडणार आपण. 

आजकाल समुपदेशन करताना पलीकडची व्यक्ती मला अनेकदा सांगत असते कि मी हि पोथी वाचते ,त्या देवाचे नामस्मरण करते , अभिषेक करते ,अश्या अनेक गोष्टी लोक करता असतात आणि ते ऐकताना आपल्या रूढी आपली संस्कृती किती पक्की आहे ह्याचा वारंवार अनुभव येत असतो. कुळाच्या देवतेचे स्मरण तर नित्य झालेच पाहिजे , तसेच इष्ट देवता आपल्या कुळाच्या रीतीभाती जपल्याच पाहिजेत . पण प्रश्न असा आहे कि इतक्या गोष्टी करूनही आयुष्यातील प्रश्न सुटत नाहीत ते तसेच कदाचित अजूनच जास्ती गुंतागुंतीचे का होत आहेत ? ह्याचे उत्तर शोधावेसे वाटले म्हणून हा लेखन प्रपंच .

आज सगळे स्ट्रेस फुल जीवनशैली जगतात , कुणाला नोकरीचा प्रश्न तर कुणाचा विवाहाचा , घराचा अनेक प्रश्न असतात . अश्यावेळी मग उपासना , जपतप , पोथी पुराणे ह्यांचा आधार त्या प्रश्नापुरता का होईना घेतला जातो. असो. 

अनेकजण अनेक गोष्टी करतात , कुठल्या म्हणून देवाला सोडत नाहीत त्यात अत्यंत प्रगत असा सोशल मिडीयाचा platform घरबसल्या अनेकविध माहिती पुरवण्यास सक्षम असतो . त्यात अगदी जपाची माळ कुठून घ्यावी इथपासून कुठला ग्रंथ कुठे मिळेल इथवर सगळे अगदी एका क्लीक च्या अंतरावर असते. 

Whatsapp university आपल्याला रोज ज्ञानामृत पाजत असते. हे सगळे छानच आहे पण आपल्यासाठी ह्यातील नेमके काय आहे किंवा आपल्या प्रश्नाची उकल करण्यासाठी निदान कुठली आराधना करावी हे तरी ज्याचे त्याला सर्वार्थाने समजले पाहिजे  आणि हीच गोम आहे.  दर दोन दिवसांनी उपासना बदलणे , जप बदलणे किंवा सोडून देणे , वस्त्राप्रमाणे गुरु सुद्धा बदलणे अश्या अनेक गोष्टी होतात ज्या अयोग्य आहेत .

अध्यात्म, उपासना ह्या डोळसपणे करायच्या गोष्टी आहेत . असो . प्रत्येक व्यक्तीचे आयुष्य वेगळे आणि स्वतंत्र आहे त्याचसोबत ज्याचे त्याचे प्रश्न सुद्धा त्यामुळे अमुक एक माणूस हे करतो म्हणून मग मीही तेच करावे हे चुकीचेच होईल. योग्य वेळी योग्य व्यक्तीचे मार्गदर्शन घेऊन  समजून घेवून केलेली उपासना योग्य मार्गाने जायील आणि फलदायी सुद्धा ठरेल हे निश्चित पण तसे झाले नाही तर त्या व्यक्तीचा विश्वास ह्या सर्व गोष्टींवरून उडेल किंवा व्यक्ती पराकोटीची नास्तिक सुद्धा होईल.

उपासना हि वरवरची नसावी किंवा सकाम नसावी. अमुक एका गोष्टीसाठी उपासना न करता ती कायम स्वरूपी करावी. जी निश्चितपणे ह्याच नाही तर पुढील जन्मात सुद्धा उपयोगी होयील.  फक्त आपल्या समाधानासाठी काहीही करू नये तर आपण ज्या देवतेची उपासना करतो त्यावर आपली नितांत श्रद्धा , पराकोटीची प्रेम असेल तर ती देवता आपल्याला संकटातून मार्ग दाखवेल , बाहेर काढेल पण आपण मनी नाही भाव अश्या प्रकारे उपासना केली तर त्याला काहीच अर्थ उरणार नाही . 

आपल्या इष्ट देवतेवर आपले असलेले नितांत प्रेम श्रद्धा आपल्या उपासने च्या माध्यमातून त्या देवतेच्या चरणी रुजू होते ती कायमची. उपासनेला जीवनात अनन्य साधारण असे महत्व आहे . उपासनेचे महत्व ज्याला समजले त्याचे जीवन सुखी होणार ह्यात शंकाच नाही.

फक्त हे जपतप , नामस्मरण वरवरचे नसावे . मनाच्या आतल्या गाभ्यातून स्वामिना हाक मारली तर त्याच क्षणी ते येणार हा विश्वास असला पाहिजे संदेह नको. आज हजारो लोक श्री गजानन विजय , श्री साई चरित्र , रामायण , ज्ञानेश्वरी , श्री भगवत गीता , गुरुचरित्र अश्या अनेक ग्रंथांचे वाचन करतात . मलाही अनेक जातक रोज कायकाय उपसना करतात ते सांगतात . प्रश्न आहे कि त्यातील किती जणांना ती फलदायी होते किंवा झाली आहे. का फळली नाही ह्याचा विचार करा . आज एक माळ केली कि आम्ही लगेच उपासक होतो . एक पारायण केली कि जणू महाराजांनी येऊन आमचा सत्कार केला पाहिजे अशी उपकार केल्याची भावना आपली असते. मग म्हणायला मोकळे कि आम्ही इतके करतो पण फळ नाही मिळाले आम्ही जैसे तिथेच आहोत . ह्याचे एकमेव कारण हे कि तुम्ही केलेली उपासना हि समजून न घेता केलीत . कुठल्यातरी भौतिक सुखासाठी केलीत , ज्या देवतेची गुरूंची उपासना करता त्यांच्या आठवणीने स्मरणाने तुम्हाला ना कधी पाझर फुटला ना कधी डोळ्यातून अश्रूंची धार लागली . तुम्ही आणि गुरु ह्यातील अंतर कमी झालेच नाही ते तेव्हडेच राहिले मग कसे फळ मिळणार तुम्हाला.

एकतर उपासनेत सातत्य हवे तसेच उपासना जीवन मरणाचा प्रश्न असल्यासाठी अंतर्मनाने , संपूर्ण श्रद्धेने केली पाहिजे. कुठलेही कल्प विकल्प , शंका घेवून ती केली तर सर्व व्यर्थ आहे. जीवनात आपल्या सर्वच गोष्टी मनासारख्या घडणार नाहीत हे स्वीकारले पाहिजे आणि ते स्वीकारायला आपण केलेले नामस्मरण उपयोगी येते . प्रत्येक गोष्टीवर उपासना हे औषध नाही कारण काही भोग आहेत ते भोगूनच संपवायचे असतात गुरु आपल्याला ते भागण्याची ताकद देतात त्याला कारण तुम्ही केलेली उपासना , ते तुम्हाला सहनशक्ती देतील, मार्ग दाखवतील पण भोग तुम्हाला भोगावेच लागतील.

नामस्मरण करताना त्यात सातत्य हवे , आज मूड नाही आज उशीर झाला वगैरे बाष्कळ कारणे सांगायची नाहीत , प्रत्येक क्षणी त्यांचे स्मरण आणि त्यांच्या चरणाशी आपले समर्पित जीवन असल्याशिवाय आयुष्यात बदल शक्य नाही. जीवन त्यांच्यावर सोडून देता आले पाहिजे आणि ते जे करतील मग ते आपल्याला आवडो आपल्या पसंतीचे असो अथवा नसो ते खुल्या दिलाने त्यांचा आशीर्वाद म्हणून स्वीकारता आले पाहिजे . जे होते आहे त्यातच माझे हित आहे हा ढळ विश्वास हवा . ज्या क्षणी त्यांच्या इच्छेत आपण आपल्या इच्छा विलीन करू तेव्हा समजावे आपली त्यांच्या चरणाशी असलेली जागा कायमस्वरूपीच असणार आहे. 

आपली आई कधी आपल्याला कुशीत घेते माया करते तर वेळप्रसंगी आपल्याला शिस्त लावताना एखादा धपाटा सुद्धा घालते ,काहीही झाले तरी आपले आपल्या आईवरचे प्रेम किंचित सुद्धा कमी होत नाही अगदी तसेच आपले आपल्या महाराजांवरचे प्रेम असले पाहिजे , काहीतरी मिळवण्यासाठी ते प्रेम नसावे तर त्यांच्याविषयी मनात कळकळ ,  हृदयात ओतप्रोत प्रेम असावे , त्यांच्या शिवाय आपले आयुष्य शून्य आहे हि भावना असावी तर आणि तरच त्या नात्याला मूर्त स्वरूप येयील. आपल्या गुरूंप्रती संपूर्ण विश्वास आणि तळमळ , सोळा आणे भक्ती , निष्काम सेवा आणि हृदयापासून मारलेली आर्त हाक असेल तर आणि तरच ते धावत येतील अन्यथा व्यर्थ आहे. नुसते देखल्या देवा दंडवत उपयोगी नाही. त्यात भर म्हणून आपली केलेली उपासना मी हे केले मी ते करतो , मी इतकं जप केला मी अभिषेक केला एक न दोन गावभर सांगत सुटायचे...बघा प्रत्येक वाक्याच्या सुरवातीला असतो तो “ मी “ ..मी हे केले मी ते केले ...केव्हडा तो अहंकार जणू काही जप करून देवावर आपण उपकार केले ह्याच भावनेतून सर्वाना सांगत सुटायचे. काय सध्या करायचे आहे आपल्याला ? काय दाखवायचे आहे? कि मी किती अध्यात्मिक आहे , मी कसा सात्विक आहे पण हे सगळे करून आपण आपला अहंकार जोपासतो त्याला खतपाणी घालतो हे लक्ष्यातच येत नाही का आपल्या ?? आपण महाराजांच्या जवळ नाहीच उलट दूर जात आहोत ह्याचे भान असावे कारण जोवर हा “ मी “ आपल्यात आहे तोवर आपल्याला महाराज कदापि जवळ करणार नाहीत . ह्या मी पणाची भिंत जेव्हा गळून पडेल तेव्हाच त्यांचे खर्या अर्थाने दर्शन होईल. अहो कसला मी मी घेवून बसलात ..क्षणभंगुर अस्तित्व आहे आपले इथे...आपले काम झाले कि आपण जाणार , काहीही मागे राहणार नाही , कुणी क्षणभर सुद्धा आठवण काढणार नाही पण आपली अखेर चांगली करेल ती आपण आजन्म केलेली उपासना .

जागे व्हा , विचार करा आणि पटले तर आजपासून आपण केलेली उपासना कुणालाही सांगू नका , त्याचे अवडंबर वाजवू नका , त्याचे स्तोम नको त्याचा उदोउदो नको. उपासना गुप्त ठेवायची असते...ती जितकी गुप्त तितके फळ अधिक. 

आम्ही अध्यात्म करतो उपासक आहोत म्हणजे नेमके काय करतो ???????????????

उपासना करत राहा जसजशी पुढे जायील आपला दृष्टीकोण बदलेल , आपलयाला स्वतःही अंतर्बाह्य बदल झाल्याची अनुभूती येयील.  वाचेवर ताबा मिळवाल म्हणजे अधिक चिंतन मनन आणि कमी बोलणे , प्रत्येक गोष्ट स्वीकारायला शिकाल , अंतर्मुख व्हाल , मनाची शांतता आणि उभारी जाणवेल हे सर्व झाले तर उपासना योग्य मार्गाने जात आहे हा विश्वास ठेवा .

मनाच्या आतल्या गाभ्यातून , अगदी अंतर्मनातून घेतलेले नाम आणि गुरूंच्या चरणाशी संपूर्ण शरणागती हाच सुखी जीवनाचा मूलमंत्र आहे. करून पहा.

संकलन : सौ. अस्मिता दीक्षित 

संपर्क : 8104639230  

  

नक्षत्र - कुंडलीचा मेरुमणी – भाग 3

 || श्री स्वामी समर्थ ||

नक्षत्र अढळ आहेत ,ते आपली जागा सोडत नाहीत .

नक्षत्र – न सरती , न क्षरती- क्षर म्हणजे नाश होणे .नक्षत्र हे तारकांचे पुंज आहेत त्यातील एखादा ठळक तारा असतो त्याला योग तारा म्हणतात . हि सर्व नक्षत्र आपल्या क्रांतीवृत्तावर चपलख बसलेली आहेत . 

पृथ्वी आपल्या भोवती फिरते तसेच ती सूर्याभोवती फिरते . विषुवृत्त आणि क्रांतीवृत्त हे आपापल्या गतीने फिरतात त्यामुळे इथे ऋतू होतात . ग्रह हे फिरत राहतात कारण ते चल आहेत पण नक्षत्र हि एकाच ठिकाणी आहेत म्हणजेच ती अचल आहेत .नक्षत्रातून ग्रहांचे भ्रमण होत असते. 

ग्रह कधीच वक्री होत नसतो तो त्याच्या गतीने चालतच असतो अर्थात ह्या सर्व भासमान अवस्था आहेत . 

नक्षत्र कधीही अस्तंगत होत नाही . ग्रह सूर्याजवळ येतो तेव्हा अस्तंगत होतो .

पृथ्वी प्रत्येक 18 सेकंदाला 5 मैल पुढे जात आहे . बाळ जन्माला येते तेव्हा आपण सेकंदाचा विचार करत नाही . तो केला तर आपल्याला लग्नाचे बिंदू बरोबर मिळतील. नक्षत्राचे चरण आणि अंश बरोबर येतील आणि फलित योग्य होयील.

फलित हे आपण घडवत नसतो तर ते आपण जन्माला घेवूनच आलेलो असतो . प्रत्येकाचा platform वेगळा आहे. 

महादशा ह्यासुद्धा नक्षत्रावरून येतात . अभंग राहणारी हि नक्षत्रे आहेत . नक्षत्रांना प्रत्येक भाषेत वेगवेगळी नावे आहेत . चीनी भाषेत त्याला सिवो म्हंटले आहे .अरबी भाषेत त्याला Manajil म्हणजे मंजिल म्हंटले आहे.

मंजिल म्हणजेच मुक्कामाचे ठिकाण . नक्षत्रे हि देवांची तेजस्वी घरे आहेत . ग्रह सतत भ्रमण करतात ते चालत राहतात म्हणून आपण सुद्धा चालत राहिले पाहिजे . ज्ञान ग्रहण करत राहिले पाहिजे . आपण वाढत राहतो. उत्पत्ती स्थिती आणि लय ह्या चक्रात आपणही फिरत राहतो.

ग्रह भ्रमणशील आहेत म्हणून आपल्याला ह्या सर्व नक्षत्रांचे दर्शन होते , ग्रह भ्रमणशील नसते तर आपल्याला हि नक्षत्रे दिसलीच नसती.

मुळारंभाचा एक तारा  झिटा हा कल्पून तिथून ह्या ग्रहांचे भ्रमण चालू होते. दोन बांगड्या घेतल्या आणि त्या एकमेकीत अडकवल्या तर आतली बांगडी जरा तिरकस होयील ,म्हणजे पृथ्वीचा अर्धा भाग जो विषुवृत्त म्हणतो तोसुद्धा काल्पनिक आहे आणि त्यातून जाणारा हा क्रांतीवृत्ताचा तिरकस भाग जिथे विषुवृत्ताला छेद करतो म्हणजेच दोन्ही बांगड्यांचा भाग जिथे टेकतो तिथून ग्रहांचा आरंभकाल सुरु होतो. 

गोल हा ३६० अंशांचा आहे आणि शून्य अंशावरून ह्या ग्रहांचे भ्रमण सुरु झाले. आरंभ स्थानात २ मते पडली . काहींनी त्याला आयनांश मध्ये convert केले आणि सायन फलित पद्धती सुरु केली .सायन पद्धती पाश्चात्य देशात वापरली जाते . आपण पाहिले कि चंद्र वृषभेत आहे तर त्यांच्या सायन पद्धतीप्रमाणे तो मिथुन राशीत असतो. आपली निरमय पद्धती योग्य आहे कारण ग्रह हे प्रत्येक नक्षत्रातून जाताना आपण चक्षूने पाहतो. आपण सर्व ग्रह डोळ्याने पाहतो तेच सत्य आहे. चंद्रावर गुरुवर वस्ती असेल तर तिथून ते आपल्या गुरूलाही पाहत असतील. 

ख म्हणजे आकाश आणि ख स्वस्तिक म्हणजे डोक्यावर आलेले हे आकाश . पृथ्वीची गती कोण उत्तर ठरवते तर ध्रुवाचा तारा . उत्तर धृवाच्या तार्याच्या जवळील गुरुत्वाकर्षणाच्या शक्तीने आकाशात फिरणारे सर्व तारे आणि पृथ्वीची गती नियंत्रित केली आहे. 

ग्रहांचा व्यक्तीवर परिणाम होतो आणि त्यालाच आपण आपल्या पत्रिकेतील लग्नबिंदू म्हणतो. 

360 अंशाची आपली पत्रिका आहे आणि म्हणून प्रत्येक राशीला ३० अंश मिळाले आहेत. क्रांतीवृत्त आहे म्हणून सर्व मार्गात भ्रमण करत आहेत . 360 ला २७ ने भागले तर 13.20 कला प्रत्येक नक्षत्राला मिळतात .ह्या 13.20 मध्ये जे जे तारे येणार आहेत ते ह्या राशीचे अंतर्भूत घटक ठरणार आहेत . ह्या तार्यांमध्ये जे ठळक तारे आहेत जे अधिक चमकतात , दिसतात ,परिणाम करतात ,डोळ्यांनी दिसू शकतात अश्या तार्यांना आपण नाव देऊन मग ते तारे निश्चित केले .मग हि २७ नक्षत्र आहेत त्याच्या 13.20 कलांचे फलिताचा सूक्ष्म अभ्यास करण्यासाठी ,प्रत्येक नक्षत्राचे 4 भाग केले ज्याला आपण चरण किंवा पाद म्हणतो . प्रत्येक नक्षत्राला 9 चरण मिळाले .प्रत्येक चरणाला ३ अंश 20 कला आले. 

काही राशीत नक्षत्रांचे 4 पूर्ण चरण आले तर काही राशीत १/३ तर काही राशीत २/२ असे चरण आले. 

आधी ७ ग्रह होते पण मग राहू केतू शंकराकडे गेले आणि म्हणाले आम्ही पण अमृत प्राशन  केले आहे मग आम्हाला ग्रहांसोबत का जागा नाही मग शंकराने सांगितले ठीक आहे म्हणून अश्या प्रकारे 9 ग्रह तयार झाले आणि त्यानाही नक्षत्रांच्या घरातून जायची परवानगी मिळाली परंतु राहू आणि केतुला राशी दिल्या नाहीत त्यामुळे ते ज्या राशीत असतील त्याच्या राशीस्वमिचे फळ प्रदान करतात . 

पंचांगातील सुद्धा प्रत्येक गोष्टीला ग्रहाचे नामाभिमान दिले गेले. कारण तिथी वार योग सर्वांवर ग्रहांचा शिक्का आहे. नक्षत्राचा अधिपती सुद्धा कुणी न कुणी ग्रह आहे. 

नक्षत्रातील प्रत्येक चरणावर सुद्धा ग्रहाचे आधिपत्य आहे. ह्या सगळ्या आकाशात घडणाऱ्या काल्पनिक गोष्टी पण त्याचा पृथ्वीवर परिणाम होताना दिसतो. शून्य तिथी आहे मग अभ्यास नको .प्रत्येक तिथीला स्वामी ग्रह आहे. प्रत्येक तिथीला स्वामी आहेत .एखादे मुल कुणाचे आहे त्याच्या वडिलांवरून आपण पाहतो. वडील सज्जन आहेत त्यांचे हे मुल आहे . आपला दृष्टीकोन तयार होतो त्या मुला विषयी .एखाद्या वंशाबद्दल पण आपण असेच नामाभिमान करतो. कुठले ऋषी आहेत ह्या कुळाचे तर विश्वामित्र म्हणजे ते जरा तापट आहेत , परशुराम आहेत म्हणजे हे लढवय्ये असतील , कुठले आहेत तर काश्यप आहेत म्हणजे सर्वाना दैत्य आणि देवांना निर्मिती करणारे ,दोघानाही मनाला समतोल वृत्तीचे आहेत म्हणजे ती लोकही तशीच असतील . 

प्रत्येक ग्रहाच्या वृत्ती हि आहेत . मंगळ हा लाल आहे तेजस्वी आहे भांडखोर आहे लढणारा आहे . तर रवी हा पण तेजस्वी आहे पण तो ह्या जगाला जगवतो.

क्रमशः 

संकलन : सौ. अस्मिता दीक्षित 

संपर्क : 8104639230

मृत्यूशी कर्माचे अतूट नाते ( पौराणिक कथा )

 || श्री स्वामी समर्थ ||

महाभारत पर्वातील हि कथा सर्वश्रुत आहे . गौतमी नावाची एक धार्मिक स्त्री होती तिच्या मुलाला सापाने दंश केला आणि त्यामुळे त्याचा मृत्यू झाला. गौतमी शोकाकुल झालेली असताना तिथे एक शिकारी आला आणि त्याच्या हातातील सर्पाकडे पाहून म्हणाला कि “ हाच तुझ्या मुलाच्या मृत्यूस कारणीभूत आहे “. ह्याचे काय करू कसा दंड देऊ त्याला ते सांग. गौतमी म्हणाली कि त्याचा काहीच उपयोग नाही त्याला दंड देवून माझा मुलगा तर आता परत येणार नाही . त्यावेळी तो साप बोलू लागला आणि म्हणाला कि विनाकारण तुम्ही मला त्याच्या मृत्यूला दोषी ठरवू नका मी फक्त मृत्यू देवांच्या आदेशाचे पालन केले तेव्हा मृत्यू देव सुद्धा तिथे प्रगट झाले आणि म्हणाले कि मीही ह्यात दोषी नाही कारण मला प्रत्यक्ष कालपुरुषाने सांगितले तेच मी केले. आता तिथे प्रत्यक्ष काल उपस्थित झाले आणि म्हणाले कि आपल्यापैकी कुणीही त्याच्या मृत्यूला दोषी नाही. जर कुणी दोषी असेल तर तो स्वतःच म्हणजे त्याची स्वतःची कर्मच त्याच्या मृत्यूस जबाबदार आहेत .

आपल्या मृत्यूचे खरे कारण आपली कर्म असतात . इतर कुणीही त्यास कारणीभूत असू शकत नाही . जो जो ह्या पृथ्विलोकात जन्म घेयील त्याला एक दिवस मृत्यूला सामोरे जायला लागणारच आहे . जन्म आणि मृत्यू ह्या दोन घटना आहेत  आणि आपण त्या स्वीकारल्या पाहिजेत .  आपल्याला मुक्ती देणारी घटना म्हणजे “ मृत्यू  “  . शेवटच्या क्षणी मनात अनंत विचार येतात पण तरीही ह्यातून कुणाचीही सुटका नाही . मी हे औषध घेतले असते तर बरा झालो असतो वगैरे विचारांना तसाही अर्थ नसतो कारण आपल्या मृत्यूस संपूर्णपणे आपली कर्म जबाबदार असतात . 

म्हणूनच आपल्याला आपला अंतिम क्षण चांगला , विना व्याधीचा आणि शांतपणे यायला हवा असेल तर आपण आपली कर्म प्रत्येक क्षणी तपासून पहिली पाहिजेत . जसजशी चांगली कर्म आपल्या हातून घडत जातील तसतसे आकाश निरभ्र होत जायील आणि जीवनात अनेक चांगल्या घोष्टी नकळत घडायला लागतील. त्याचा खर्या अर्थाने आनंदाने उपभोग घेता घेता आपली अखेर किती शांतपणे झाली हे आपले आपल्यालाही समजणार नाही .म्हणूनच जीवनात चांगली कर्म करत राहिले पाहिजे .

मृत्यू जे जीवनाचे अंतिम सत्य आहे आणि आपण जितक्या आनंदाने जीवन व्यतीत केले त्याहूनही आनंदाने त्याला जवळ करता आले पाहिजे इतके कर्म शुद्ध आणि सात्विक असले पाहिजे .

कुठल्याही चांगल्या कामास मुहूर्त बघायला नको . आत्ता ह्या क्षणापासून आपली कर्म अधिक चांगली करुया .  

शुभं भवतु

संकलन : सौ. अस्मिता दीक्षित 

संपर्क : 8104639230

नक्षत्र - कुंडलीचा मेरुमणी – भाग 2

|| श्री स्वामी समर्थ ||

नक्षत्रांचा अभ्यास किंवा ज्योतिष शास्त्राचा अभ्यास करताना साधना आवश्यक आहे. अभ्यासासाठी -ज्योतिषाने गणपती आणि सूर्याची आराधना करावी .सूर्यकवच म्हणावे . तेजतत्व आहे. 

मनाने ठरवले तर एखादी गोष्ट पूर्ण होते .ज्योतिष शास्त्र हे वेदांचे चक्षु आहेत . चक्षु म्हणजे ज्ञान देणारा .शून्याचा शोध ब्रम्हगुप्ताने लावला. कृत्तिका नक्षत्र हे अग्नी चे नक्षत्र आहे. पहिल्यांदा कृत्तीकेपासून नक्षत्र आहेत असे वाटू लागले होते . 

ब्राम्ह्तेज प्राप्त करायचे असेल , विद्या आराधना ध्येय साध्य करायचे असेल तर षडरीपुंवर ताबा मिळवायला पाहिजे .म्हणून पूर्वी विद्यार्थ्याला ज्ञान देत तेव्हा तो ब्रम्हचारी असे. त्याचे अध्ययन पूर्ण होवून मग तो गृहस्थाश्रमात जात असे म्हणजे पूर्ण अध्ययन झाल्यावर कमवून आपल्या कुटुंबाला चालवण्याची शक्ती मिळत असे .पूर्वी  विशी विद्या आणि तिशी धन असे म्हंटले जात असे. 8 व्या वर्षी मुंज , 20 वर्षापर्यंत ज्ञानप्राप्ती आणि ३० वर्षापर्यंत मुलेबाळे म्हणजे सुधृढ संतती .त्यांनतर 50 पर्यंत भरण पोषण 50 पर्यंत आणि पुढे वानप्रस्थाश्रम .संसारातून निवृत्त. घरात राहायचे पण लक्ष्य द्यायचे नाही मार्गदर्शन करायचे .

सूर्य हा अग्नीचा तेजोगोल आहे, अग्नीचे प्रतिक आहे , आपला आत्मा निघून गेला कि शरीरातील आत्मा गेला आणि मग शरीर थंड पडते आणि तेव्हा आपण महाप्रवासाची वाटचाल करीत असतो . कृत्तिका म्हणजे अग्नी आणि तेज ह्याची आराधना केली तर आत्मशक्ती ,ब्रम्हतेज निर्माण होईल. कृत्तिका हे रविचे नक्षत्र असल्यामुळे त्याची उपासना फलदायी ठरतेच.

आपली सतसद विवेक बुद्धी जागृत ठेवून आपल्या ध्येयाकडे वाटचाल करावी हे सांगणारा सूर्य आहे. अध्यात्म तेज प्राप्त करायचे असेल तर सूर्याची आराधना करावी . शुक्र जर कृत्तिकेत असेल तर वैवाहिक सुख मिळणार नाही पण अध्यात्मिक तेज मिळेल .कुठलाही ग्रह दिशा नक्षत्र वाईट नसते ,ते समजून घ्यायला पाहिजे . तशीच माणसेही वाईट नसतात . 

सगळे ग्रह हे मनोवृत्ती शमन करणारे आमचे कल्याण करणारे आशीर्वाद करणारे आहेत म्हणून सगळ्या ग्रहांची प्रार्थना करणे आवश्यक आहे . नुसती भौतिक प्रार्थना नाही तर अध्यात्मिकता इथे अभिप्रेत आहे . अध्यात्मिक दृष्टीने आपण ह्या ग्रहांच्यात कसे एकरूप होऊ ,त्या ग्रहांना आपण कसे आत्मसात करू हा विचार केला पाहिजे . 

साडेसाती आली कि मनुष्य लगेच घाबरतो ,आता शनी आपल्याला त्रास देयील ह्या विचारांनी त्रस्त होतो. पण कुठलाही ग्रह वाईट नाही . त्या त्या ग्रहाचे गुणधर्म स्वीकारले पाहिजेत  आणि तस वागले तर काहीच वाईट होणार नाही .ह्यातील अध्यात्मिक अर्थ समजून घेणे आवश्यक आहे आणि तोच ज्योतिष शास्त्रात गर्भितार्थ आहे. सगळे ग्रह तुमचे कल्याण करायला आले आहेत कुणी तुमचे काहीच वाईट करण्याचा मानस ठेवून आले नाहीत . हे सगळे ग्रह तुमच्या कल्याणासाठी आकाशातून भ्रमण करत आहेत त्याचा तुम्ही कसा उपयोग करून घेवू शकता .ह्या ग्रहांना तुम्ही आपलेसे करा त्यांचा आदरसत्कार करा. तुमच्या घरी एखादा ऋषी किंवा मित्र आला तर प्रेमाने आपण निदान पाणी तरी विचारतो . आपण प्रेमाने त्याला खाऊ घातले तर त्याला आपल्याबद्दल आत्मीयता वाटेल आणि तो तुमच्याकडे प्रेमाने पाहिलं . ग्रहांचेही तसेच आहे . ते कुठल्या राशीला आले आहेत , आपल्याला किती त्रास होणार आहे. त्याची आराधना करा कारण हे सर्व ग्रह तुमच्या कल्याणासाठी ह्या नभो मंडळातून फिरत आहेत .

सामवेद हा गायन शास्त्राचे ज्ञान देणारा आहे तर  यजुर्वेद, ऋग्वेद ह्यामध्ये कल्याणकारी मंत्र आहेत . अथर्ववेद हा जादूटोणा , जारणमारण करणारे मंत्र आहेत . 

देवाचिये द्वारी उभा क्षणभरी पण त्या क्षणात तुमच्या सगळ्या चित्तवृत्ती त्या देवातच विलीन झाल्या पाहिजेत . त्या क्षणी इतर कुठ्ल्याही क्षणाची जाणीव सुद्धा व्हायला नको. हे महतप्रयासानेच सध्या होऊ शकते .वाल्मिकी रामायण ह्या ग्रंथात सुद्धा नक्षत्रांबद्दल चे वर्णन केले आहे. 

राजा दशरथा च्या पत्रिकेला श्रावण बाळाच्या माता  पित्यांचा शाप लागला होता .पण त्याला पुत्र नव्हता त्यामुळे ह्या शापामुळे एक निश्चित झाले कि त्याला पुत्र होयील. आणि पुत्र झाला सुद्धा पण शाप खरा झाला आणि पुत्रापासून दुक्ख आणि वियोग झाला.

दशरथ राजाने रामाला सांगितले कि माझ्या जन्म नक्षत्रातून  सूर्य मंगळ राहू हे पीडा देत आहेत . अनिष्ट योगात माझे जन्म नक्षत्र आहे . म्हणजेच त्याही वेळे हि नक्षत्रे होती. 

अशी ग्रहस्थिती असते तेव्हा एकत्र मृत्यू होतो किंवा फार मोठी आपत्ती ,संकट येते .  म्हणून सध्या माझा काळ चांगला नाही आणि म्हणून रामा तुला मला राज्याभिषेक करून गादिवर बसवायचे आहे . 

वाल्या कोळ्याचा वाल्मिकी झाला कारण अंगावर वारुळे झाली तरी शुद्ध नव्हती इतकी एकरूपता पाहिजे नामस्मरणात . नारदांना म्हणाला मी मरा मरा म्हणतो ..ते म्हणाले म्हण ...अंतर्यामी झाला आणि रामायण लिहिले.

तेव्हाही ज्योतिष शास्त्र होते आणि नक्षत्राच्या फलानुसार त्याचा विचार केला जात होता . पुष्य नक्षत्र ह्यावर राज्याभिषेक व्हावा हे ज्योतिषाने सुचवले म्हणून रामाचा राज्याभिषेक पुष्य नक्षत्रावर झाला. 

नक्षत्रांचा उल्लेख वेदात आहे आणि आपण त्यांना देव मानतो. अध्यात्मिक पातळीवरून आपण त्याचा विचार करतो कारण हे खगोलीय तेजस्वी तारे आहेत . आपण जेव्हा ह्या नक्षत्रांच्या अधिपतींचा जप किंवा दान द्यायला सांगतो ह्याचा अर्थ आपण त्यांचा अध्यात्मिक पातळीवरून विचार करतो.

वेदांचा पाया अध्यात्मिकतेवर उभा आहे. वेदामध्ये आराधना , समर्पण , स्तोत्र , जप ,स्तुती आहे. प्रत्येक ग्रहाचे तसेच नक्षत्राचे  स्तोत्र आहे . म्हणून ह्या नक्षत्रांचा आपल्याला भौगोलिक तसेच खगोलीय तसेच अध्यात्मिक दृष्टीने विचार करायला लागतो.

नक्षत्रांच्या जन्मांच्या काही पौराणिक कथासुद्धा आहेत त्यातूनही आपल्याला काही सध्या होते का ,नवा दृष्टीकोन मिळतो का हेही पाहायचे आहे. 

नक्षत्र हा शब्द हा संस्कृत मधून आला आहे. संस्कृत तेव्हा बोलीभाषा होती . “ त्वं “ चा उच्चार करताना आपल्याला जिभेला जोर द्यावा लागतो तसेच बेंबीच्या देठापासून जोर द्यावा लागतो. 

काही नक्षत्र आपल्या प्रकृतीवर , विचारांवर , मनावर परिणाम करतात आणि त्यानुसार आपल्या व्यक्तिमत्वाचा पिंड तयार होतो. 

क्रमशः

संकलन : सौ. अस्मिता दीक्षित 

संपर्क : 8104639230

नक्षत्र -कुंडलीचा मेरुमणी – भाग 1.

 || श्री स्वामी समर्थ ||

नक्षत्रांचा सखोल अभ्यास हा ज्योतिष शास्त्र शिकताना पूरक ठरतो . तुमच्या सोबत  नक्षत्र जगताची  विलक्षण सफर घडवण्याचा मानस आहे. काही तृटी राहून जातील सुद्धा पण प्रयत्न मनापासून असेल हे नक्की . 

एखाद्या सुंदर स्त्रीच्या सौंदर्याचे वर्णन करताना आपण अगदी सहज म्हणून जातो “ मुलगी अगदी नक्षत्रा  सारखी आहे.” नक्षत्र हि तेजस्वी , मनमोहक आणि आकर्षित करणारी असतात . आज थोडे त्यांच्या बाबत जाणून घेवूया . चला तर मग.

नक्षत्रांना ज्योतिष शास्त्रात अनन्य साधारण महत्व आहे. किबहुना नक्षत्रा शिवाय भविष्य वर्तवले जाऊ शकत नाही असे म्हंटले तर वावगे ठरू नये. नक्षत्र जगताचा वेगळा सखोल अभ्यास आवश्यक आहे . नक्षत्रांचा आपल्या जीवनातील प्रवास प्रत्येक घटनेवर ठसा उमटवणारा आहे. 

नक्षत्र म्हणजे आकाशातील तारकांचे पुंज जे आपले लक्ष वेधून घेतात ,आपल्याला त्यांच्याकडे मान वळून बघायला लावतात .नक्षत्र म्हणजे चंद्राचीच घरे आहेत त्यातून २७ दिवस त्याचा प्रवास सुरूच असतो. 

अवकाशात असंख्य तारका लुकलुकताना दिसतात . सूर्याच्या भ्रमण मार्गाच्या जवळ असणारे ठळक आकर्षक तेजपुंज तारकांचे समूह दिसतात त्यांनाच आपण “ नक्षत्रे “ म्हणतो.  ज्योतिष शास्त्रात नक्षत्रांना अनन्यसाधारण महत्व आहे . आयुष्यातील महादशा नक्षत्रावरून ठरतात . आपण कुठल्या नक्षत्रात जन्म घेतो त्याप्रमाणे आपला स्वभाव असतो. 

नक्षत्र ह्या शब्दाचा अर्थ “ न क्षरती “ म्हणजेच आपल्या स्थानापासून जी कधीच ढळत नाहीत . त्यांना संपवता येत नाही . हि नक्षत्रे स्वयंप्रकाशित आहेत . त्यांचे अस्तित्व अबाधित आहे .नक्षत्र स्थिर आहेत पण ग्रह हे चर आहेत . म्हणून गोचर हे ग्रहांचे असते,  नक्षत्रांचे नाही.

यजुर्वेदात आपल्याला जगाची उत्पत्ती करणारा आपला  क्रिएटर कसा आहे त्याची माहिती सापडते . त्याचे डोके घोड्यासारखे आहे,आकाश म्हणजे त्याचे डोळे आहेत , त्याचे कान म्हणजे त्याचा आत्मा असून त्याचे शरीर म्हणजे तारका पुंज  ( नक्षत्र ) आणि त्याची हाडे म्हणजे  तारे .

अनेक ग्रंथांमधून आपल्याला नक्षत्रांचा  उल्लेख आढळतो . अंदाजे 5000 वर्षापूर्वी पासून हि अस्तित्वात आहेत आणि त्याचा उल्लेख आपल्याला  वेदांतून , संहिता , शथपथ ब्राम्हण , लग्ध ऋषींनी लिहिलेले वेदांग ज्योतिष  ह्या प्राचीन ग्रंथातून आढळतो.

ह्या नक्षत्रांना दैवी  गुणधर्म , दैवी तत्वाचे गुणधर्म दिले आहेत.

न चरती , न क्षरती  , अथ नक्षत्रती 

नक्षत्र आपल्या जागेपासून  हलत नाही ,बदलत नाहीत आणि त्यांचा विनाशही होत नाही. वेदिक शास्त्र हे संपूर्णतः नक्षत्रांवर निर्भर आहे ते ग्रहांनी बनलेले नसून नक्षत्रांनी बनलेले आहे.

क्रांतीवृत्त हे 360 अंशाचे आहे त्यात २७ नक्षत्र म्हणजे प्रत्येक नक्षत्र हे 13 अंश 20 कलांचे आहे.

उत्तराषाढा चे शेवटचे चरण म्हणजे 15 घटिका आणि श्रवण नक्षत्राच्या 53 कला 20 विकला म्हणजे 4 घटिका मिळून अभिजित नक्षत्र बनते ज्याचा उपयोग आपण मुहूर्ता साठी करतो.

ह्या नक्षत्रांवर ग्रहांचे राज्य नसून त्यांना देवांची घरे देवालये म्हंटलेले आहे. चित्रा नक्षत्र हे तूळ राशीत आहे . हे मंगळाचे नक्षत्र आहे पण मंगळाचा प्रभाव ह्यावर दिसत नाही .  चित्रा नक्षत्राची देवता आहे विश्वकर्मा म्हणजेच देवांचा कारागीर त्वष्टा ह्याचा अंमल इथे दिसतो. हा कारागीर सुंदर , क्रिएटिव्ह गोष्टी बनवत असे. म्हणजेच इथे मंगळाचा काहीच प्रभाव नाही. म्हणजेच नक्षत्रांवर त्यांच्या देवतेचा प्रभाव असतो हे आपल्या सहज लक्ष्यात येते . 

आपले जन्म घेतो तेव्हा चंद्र ज्या नक्षत्रातून भ्रमण करत असतो तेच आपले जन्म नक्षत्र असते . उदा. जन्माच्या वेळी चंद्र पुनर्वसू नक्षत्रात असेल आपल्याला जन्मतः गुरूची महादशा सुरु असते कारण पुनर्वसू हे मिथुन राशीतील देवगुरु बृहस्पतींचे नक्षत्र आहे. गुरूची दशा हि 16 वर्षाची असते अर्थात त्यात जातकांनी ती किती भोगली आहे ते गणिती रुपात पाहता येते. 

नक्षत्र हि देवांची दिव्य घरे आहेत . नक्षत्र हे अनेक तारकांचे पुंज आहेत . त्यातील काही तारे आपल्याला ठळक दिसतात त्यांना आकृतीवजा आपण नावे दिली आहेत . त्याही उपर त्यातील एखादा तर अगदीच ठळक असेल तर त्याला आपण योग तारा म्हणतो. 

योग म्हणजे जुळणे .चंद्र सूर्याचे अंतर वजा करून आपण तिथी काढतो .  पण योग काढतो तेव्हा ते मिळवतो. योग तार्यातून सूर्य चंद्र इतर ग्रहही भ्रमण करतात .प्रत्येक ग्रह त्याच्या गतीप्रमाणे त्या नक्षत्रातून जाताना दिसतो. 

वेदांमध्ये ह्या नक्षत्रांबद्दल माहिती आहे. हे वेद कुणी लिहिले ह्याबद्दल सुद्धा गूढता आहे. वेदांमध्ये नक्षत्रांचा उल्लेख आहे.  maxmiller ने वेदांचा अभ्यास केला आणि सांगितले कि जगाच्या पुस्तक संग्रहालयात वेद हे सर्वात जुने पुस्तक आहे. आज वेद शिकवणाऱ्या अनेक पाठशाला आहेत . फक्त ज्ञान म्हणून त्याकडे पहिले तर सर्व धर्माच्या लोकांना त्यातून ज्ञानप्राप्ती होईल ह्यात शंकाच नाही .पृथ्वीची उत्पत्ती ,स्थिती आणि लय ह्याबद्दल ज्ञान प्राप्त होयील.

वेद म्हणजे मंत्र आहेत ऋग्वेद यजुर्वेद, अथर्ववेद, सामवेद  . सौरसुक्त हे सूर्यावर लिहिलेले आहे. 

निसर्ग कुंडली हि एका विराट पुरुषाची कुंडली आहे जो महाविष्णू आहे. त्याच्या मनाचे प्रतिबिंब चंद्रामध्ये पडते हे वेदात सांगितले आहे.  मनाचे अनेक अंतरंग , भाव प्रतिबिंबित करणारा ,मन किती तरल आहे हे सांगणारा हा चंद्र आहे. बहिणाबाई ह्यांची कविता आहे. मन वढाय वढाय आत्ता होत भुईवर गेले गेले आकाशात . इतके चंचल , द्रुत गतीने पळणारा ,तार्यातून पळणारा हा चंद्र आहे म्हणून त्याला मनाची उपमा दिली आहे. ऋषीमुनी अत्यंत बुद्धिमान , ज्ञानी होते ज्यांनी प्रत्येक ग्रहाला विशिष्ठ नाव देवून त्याचे व्यक्तिमत्व जणू आपल्या डोळ्यासमोर उभे केले . 

ग्रहाचे अनेक पैलू , त्यांचे वैशिष्ठ हे एकेका शब्दात वर्णन करण्याचे ऋषी मुनींचे सामर्थ्य कौतुकास्पद आहे. पृथ्वीतील चराचराचे मन कुठे पाहायचे असेल तर ते ह्या चंद्रा मध्ये पाहायला मिळते . हा नियम व्यक्तीला लागू पडते . निसर्ग पुरुषाची  प्रतिमा आपण मानवात पाहू लागलो आणि अनुभवू लागलो . जसे चंद्र जर स्थिर राशीत असेल तर माझे विचार स्थिर आहेत .द्विस्वभावी राशीत असेल तर दोलायमान मनस्थिती आहे. to be or not to be. चर राशीत चंद्र असेल तर विचार पटापट तयार होतात आणि पळत राहतात . प्रकृती चर आहे. अवध्या ब्रम्हांडाचे भविष्य ह्या चंद्रमा मनसो जातः मध्ये आहे. 

चंद्राची उत्पत्ती हि मनाचे प्रतिबिंब दाखवत असेल तर सूर्य हा आत्म्याचे प्रतिक आहे. म्हणून सूर्याला चक्षु अशी उपमा दिली आहे. वेदाचे चक्षु म्हंटले आहे. आपल्या शरीरातील तेजाचा प्रादुर्भाव हा डोळ्यातून बाहेर पडतो . ह्या विराट पुरुषाचा डोळा हा सूर्य आहे .डोळ्याने हा संपूर्ण चराचराला पाहू शकतो. 

कोर्टात सुद्धा जज्ज विचारतात कि हि घटना कुणी पहिली आहे का? तर ती सत्य आहे.  सूर्य आपल्याला ज्ञानाचे ,आत्मज्ञानाचे , बुद्धीचे , विचार करण्याचे चक्षु देतो . मनाच्या शक्ती आणि ह्या शक्तीमध्ये राहिलेल्या काही उणीवा आहेत जसे राग लोभ मोह मत्सर रोग द्वेष षडरिपू आहेत . माणसाचे मन ह्या षडरीपुना चिटकून असते. 

मला मान दिला नाही कुणी विचारले नाही , कौतुक केले नाही , जेवायला बोलावले नाही हा अहंकार हे षडरीपुचे मूळ आहे आणि हे मनातून  निर्माण होतो बुद्धीतून नाही . बुद्धी आणि मन हे वेगवेगळे आहे . काम क्रोध ह्या सर्व भावना आणि त्यातून निर्माण होणारे रोग . 

रोग कसे निर्माण होतात .मनामध्ये असणार्या ह्या भावना आपण पोटात रिचवतो आणि आजारांना रोगांना आमंत्रण देतो . सगळ्या गोष्टींचे मूळ हे मन आहे . मनातील भावना अनेक  आजारांना  जन्म देतात . पण मनाचा दृढ निश्चय केला तर आजार पळून जातील .रोज एक चांगली पत्रिका सोडवल्याशिवाय मी झोपणार नाही किंवा अमुक एक संख्येचा जप केल्याशिवाय मी राहणार नाही .

जपमाळ – 109 मण्यांची असते. 27 नक्षत्रे आणि प्रत्येकाचे 4 चरण म्हणून 108 मणी आणि 109 वा मेरुमणी.

क्रमशः

संकलन : सौ. अस्मिता दीक्षित

संपर्क : 8104639230

पत्रिकेचा बाजार मांडू नका

 || श्री स्वामी समर्थ ||

आजकाल सोशल मिडिया फार प्रगत झाले आहे त्यामुळे जग सुद्धा जवळ आले . अनेकांना स्वतःची मते मांडण्यासाठी एक उत्तम व्यासपीठ लाभले पण त्याचा अनेकदा गैरवापर पण होत आहे . ज्योतिष शास्त्र हे  दैवी शास्त्र आहे आणि त्याचा योग्य अभ्यास तुम्हाला अचूक उत्तर निश्चित देयील. ह्या शास्त्राचा अभ्यास करून त्याचे पूजन करणारे असंख्य लोक आहेत आणि हे शास्त्र न मानणारे सुद्धा आहेत . असो ज्याला जशी अनुभूती येते तसा त्याचा विश्वास असतो . प्रत्येकाची मते वेगवेगळी .

एका दिवसात ज्ञानप्राप्ती करून देणारे हे शास्त्र नाही , मुळातच हे शास्त्र शिकायला दैवी कृपा लागते , त्याच्या इच्छेशिवाय काहीच शक्य नाही म्हणा. उत्तम शिक्षक मिळणे हेही तितकेच महत्वाचे आहे ,त्याचसोबत स्वतःचे अध्ययन ,संशोधन वाचन सुद्धा . तळमळीने आणि मनापासून ह्याचा अभ्यास केला तर ते अवगत होणारच पण त्यात जीव ओतावा लागतो . कधी आपले भाकीत चुकले तर नव्याने अभ्यास करून पुनश्च हरिओम करावा लागतो . सहज सोपे काहीच नाही इथे. असो .

हे इतके आज लिहायचे कारण कि आजकाल लोक whatsapp किंवा फेसबुक वरती आपली पत्रिका इतक्या सहज पोस्ट करतात कि अचंबित व्हायला होते. खिरापत आहे का ती अशीच वाटायला ???????  कुठेही कधीही आपली जन्म तारीख वेळ अशीच कारणाशिवाय लिहू नये. आपल्याला एक कोरा कागद दिला तर त्यावर सही करू का आपण ? नाही ना? आधी वाचू काय लिहिले आहे ते आणि मगच आपली सही करू तसेच आहे हे. पत्रिका टाकून माझे भविष्य सांगा हा थिल्लर पण थांबला पाहिजे . ज्योतिषांनी तर ह्याला संपूर्ण आक्षेप घेतला पाहिजे . समाजाला उत्तम दिशा आणि मार्गदर्शन देण्याचे काम आपण केले पाहिजे. अनभिद्न्य लोकांना सुजाण जाणते केले पाहिजे. त्यांना अगदी सहज वाटणाऱ्या गोष्टी तश्या नाहीत ह्याची जाणीव करून देण्यासाठीच हा लेखन प्रपंच आहे. आत्ताच माझ्या एका पोस्ट वरती एकाने जन्मतारीख वेळ दिवस ठिकाण क्षणात पोस्त केले. देवाने 9 ग्रह तयार केले आहेत त्याचा अभ्यास आहे. पत्रिकेचा अभ्यास करून त्याचे विश्लेषण तुमच्या प्रश्नानुसार केले जाते तर आणि तरच उत्तर बरोबर येते.    

ह्या शास्त्राचा योग्य तो सन्मान आपण केला पाहिजे पण तो करायला इतरानाही शिकवले पाहिजे . उठसुठ कुणीही जरा ज्योतिष येते म्हंटले कि लगेच पत्रिका समोर टाकतात . एखादी समस्या निर्माण झाल्याशिवाय त्याच्यावर भाष्य करू नये हा शास्त्राचा नियम आहे .आपल्या काही समस्या असतील तर योग्य ज्योतिषाकडून त्याचे योग्य ते मानधन देवून समुपदेशन करून घ्या ,चर्चा करा मोकळे बोला नक्कीच मार्ग मिळेल पण हे काय ? माझी रास कुठली ?माझा गुरु इथे , माझा शुक्र तिथे . आता शनी वक्री होणार मग माझ्या पत्रिकेत लग्नात आहे त्याचे फळ काय ? अरे काय चाललय काय ? टाईम पास करायला अनेक इतर गोष्टी आहेत त्या जरूर करा पण कृपया ह्या शास्त्राचा मान ठेवा इतकेच सांगायचे आहे. 

आपली पत्रिका म्हणजे आपल्या आयुष्याचा आरसा जणू . उत्तम ज्योतिषाच्या हातात पत्रिका पडली तर तो आपला आयुष्याचा सारीपाट समोर मंडेल म्हणून उठ सुठ अश्या सोशल मिडीयावर कारण नसताना स्वतःच्याच आयुष्याचा खेळ करू नका आणि इतरांना तो करूही देऊ नका . ग्रह तारे आपल्या कल्याणासाठीच आहेत . आपल्या घरी पूजा असते तेव्हा गुरुजी नवग्रह मांडतात त्यांना आवाहन करतात ते उगीच का? 

कुठलाही एक ग्रह तुमचे भविष्य सांगायला सक्षम नाही , प्रश्न कुठलाही असो त्यासाठी संपूर्ण पत्रिका समोर लागते . चुकीच्या पद्धतीने ह्या शास्त्राचा वापर केला तर आयुष्याला दिशा मिळण्याचे दूर , दिशाहीन व्हाल म्हणूनच काळ वेळ बघून योग्य व्यक्तीकडून प्राप्त परिस्थितीत आपल्या समस्येसाठी समुपदेशन करून घ्या . 

हे शास्त्र दैवी आहे आपल्या सर्वाना त्याचा उत्तम लाभ व्हावा आणि वेळोवेळी उत्तम मार्गदर्शन मिळावे हीच त्या नवग्रहांच्या चरणी प्रार्थना .

संकलन : सौ. अस्मिता दीक्षित 

संपर्क : 8104639230 

  

पत्रिका मिलन

 || श्री स्वामी समर्थ ||

विवाह म्हंटले कि एक प्रश्न अगदी सहज विचारला जातो , तो म्हणजे “ दोघांचे किती गुण जुळत आहेत ? “ गुण मिलन करणे हे सोपस्कार झाले तरी ग्रह मिलन , ग्रहमैत्री पहावीच लागते. अनेकदा 36 गुण जुळणाऱ्या पत्रिका असूनही पुढे विवाह टिकत नाही त्यावेळी ग्रह मिलन किती महत्वाची बाब आहे हे ध्यानात येते . काळानुरूप ज्योतिषाच्या संज्ञा जरी बदलत असल्या तरी ह्या सर्व गोष्टी पहाव्यात असे वाटते कारण विवाह हा आयुष्यातील मोठा आणि कायमस्वरूपी टर्न आहे. तसेही ह्या गोष्टी एकेकदाच तर पहायच्या आहेत त्यामुळे त्या पहाव्यात. त्यात नुकसान नाही झाला तर फायदाच होयील. 

नुसते गुण जुळले म्हणून विवाह करू नये .आजकालचे जग झपाट्याने बदलत आहे आणि त्यानुसार अनेक रूढी परंपरा ह्यांना आपण सोयीनुसार बगल देत आहोत जे चुकीचेच आहे . अनेक ठिकाणी मुहूर्त न पाहता रविवार हाच मुहूर्त धरला जातो का तर सगळ्यांना सुट्टीचा वार म्हणून. असो .विषयांतर नको .

पुढील सर्व बाबींचा विचार  डोळसपणे करावा . आपल्या अपत्याची पत्रिका सर्वप्रथम व्यवस्थित समजून घ्यावी . आत्ता तो भारतात आहे पण पुढे 2-3 वर्षांनी त्याला कायम स्वरूपी परदेशातील नोकरी मिळू शकते हे समजले तर त्यानुसार परदेशात रहायची तयारी असणारी मुलगी बघता येयील निदान तशी कल्पना मुलीला द्यायला हवी . मुलाच्या पत्रिकेतील डाव्या उजव्या सर्व बाबी तपासून पाहाव्या . प्रत्येक आईला आपला मुलगा सर्व गुण संपन्न वाटतोच म्हणूनच म्हंटले कि आपणही इतके वर्ष संसार करत असल्यामुळे आणि आपली मुले आपल्याच समोर लहानाची मोठी झाल्यामुळे पत्रिकेच्या पलीकडे जाऊन त्यांचे गुण दुर्गुण आपल्यापेक्षा इतर कोण चांगले सांगणार 

त्यामुळे मुलाच्या पत्रिकेतील अनेक बाबी तपासून घ्याव्यात .

पुढे पाच पंचवीस वर्षे त्यांचा सुखाचा संसार होण्यासाठी दोघांचीही आयु मर्यादा चांगली हवी . आर्थिक दृष्टीने दोघांच्याही पत्रिका समतोल असाव्यात . आर्थिक दृष्टीने नोकरीत किंवा व्यवसायात प्रगतीपथावर नेणारी पत्रिका हवी . आरोग्य हि बाब सुद्धा तितकीच महत्वाची आहे कारण आजकालच्या धकाधकीच्या आयुष्यात तरुण वयात सुद्धा मुलांना स्ट्रेस मुळे अनेक आजार अल्पावधीत होत असलेले आपण पाहतो त्यामुळे शरीरसंपदा उत्तम हवी . आयुष्यात काहीतरी करून दाखवण्याची जिद्द असली पाहिजे . पत्रिकेत विवाह पश्च्यात येणाऱ्या महादशा काळजीपूर्वक तपासाव्यात त्या विवाहाला पोषक नसणाऱ्या स्थानाच्या कार्येश असतील तर विवाह सौख्य बिघडेल .एखाद्याच्या पत्रिकेत विवाह टिकण्याचा योग नसेल तर निदान पुनर्विवाहाचा योग आहे का हेही पाहिले पाहिजे . “ चेहरा क्या देखते हो , दिल मे उतरकर देखो ना “ हे वास्तव आहे .रूप कायम टिकणारे नाही पण मनाचे सौंदर्य त्याहीपलीकडे आहे आणि ते सगळ्यात महत्वाचे आहे . दोघांचेही मानसिक स्थैर्य उत्तम असेल तर सामंजस्य अपोआप येते . नुसतेच शारीरिक आकर्षण फार काळ टिकत नाही त्यामुळे मनाचे सौंदर्य प्रथम पाहावे. 

विवाह पश्च्यात प्रश्न येतो तो संततीचा . त्यामुळे त्याबाबत पत्रिका बोलक्या असाव्यात कारण आजकाल विवाहाचे वय सुद्धा खूप पुढे गेलेले आहे त्यात पुन्हा संततीला उशीर झाला तर , म्हणून ह्या गोष्टी महत्वाच्या आहेत .एकमेकांबद्दलचा आदर , परिस्थितीनुसार जुळवून घेण्याचा स्वभाव आणि सगळ्यात मुख्य म्हणजे संसार करण्याची आवड असायला पाहिजे. पाहुणे आले आहेत तरी मी माझा laptop घेवून बसणार हे कसे जमायचे , नाही का? नोकरीतील जबाबदार्या आहेत मान्य पण संसार हि सुद्धा जबाबदारी आहे आणि ती तुम्ही मनापासून स्वीकारली आहे म्हणूनच विवाह केला आहेत मग ह्यात समतोल साधता आला पाहिजे . 

पत्रिका मिलन करणे हि ज्योतिषाची सुद्धा तितकीच जबाबदारी आहे. अनेकदा पत्रिकेत विवाह हि घटना घडवणाऱ्या दशाच लागत नाही तेव्हा जातकाला काय आणि कसे सांगावे हे समजत नाही कारण नकार स्वीकारणे कठीण असते  . त्यामुळे उत्तम पद्धतीने समुपदेशन करता आले पाहिजे जेणेकरून प्राप्त परिस्थिती स्वीकारण्याची जातकाची मानसिक तयारी होयील. विवाह हि घटना न घडणे हे त्रासदायक असले तरी आपण जगणे तर सोडून देत नाही ना . आयुष्य पुढे जातेच नव्हे ते न्यावेच लागते . परमेश्वर  सगळ्यांना जगवत असतो बघा कुठे ना कुठे करिअर म्हणा किंवा आवडते छंद ह्यात व्यक्ती प्रगतीपथावर जाते आणि आपले दुक्ख थोडे विसरते . 

एकंदरीत काय तर नुसते गुण मिलन नाही तर “ गुण मिलन + ग्रह मिलन “ म्हणजेच पत्रिका मिलन होय .

पत्रिका मिलन करताना कुठली ग्रहस्थिती आणि योग तुम्हाला सुद्धा सहज तपासून बघता येतील त्याचा अभ्यास पुढील लेखात करूया.

संकलन : सौ. अस्मिता दीक्षित 

संपर्क : 8104639230 

 

विवाह एका “ Click “ वर

 || श्री स्वामी समर्थ ||

परवा एका नात्यात लग्न होते. अश्या समारंभात उपवर मुलामुलींची विचारपूस , चेष्टा मस्करी चालतेच . एका उपवर मुलाला विवाहाबद्दल विचारले असता त्याने सरळ सांगितले , अजून तशी कुणी “ Click “ नाही झाली . आजकाल हा शब्द अगदी परवलीचा झाल्यासारखा सारखाच कानावर येत असतो . थोडक्यात त्याचा अर्थ “ पसंत पडणे “ असा आहे. आपल्या पिढीला हा शब्द फारसा जवळचा नसला तरी आजच्या पिढीला तो जवळीक साधणारा वाटतो . “ Click “ मध्ये दडलेला नेमका अर्थ काय ?

मी त्याला विचारले अरे “ Click “ झाली नाही म्हणजे नेमके काय म्हणायचे आहे तुला ? तेव्हा म्हणाला बघताच क्षणी आवडली पाहिजे ना . म्हणजे नेमके काय काय आवडायला हवे ? माझी विचारचक्रे सुरु झाली म्हणजे रूप , देहबोली , चेहरा ह्याला प्राधान्य आहे तर पण फक्त तेव्हडेच म्हणजे सर्व नाही ना . चेहरा आणि वय तर काळानुसार बदलत राहणार आणि लग्न तर कायमस्वरूपीच आहे . जो चेहरा आपल्याला आयुष्यभर पाहायचा आहे तो आपल्या पसंतीचा हवा हे जरी मान्य असले तरी फक्त दिसणे हा एकच मुद्दा विवाह ठरवण्याचा निकष कसा काय असू शकतो . आजकाल instant चा जमाना आहे पण आपल्या आयुष्याचा जोडीदार निवडायचा त्याची पसंती हा काही instant विषय असू शकत नाही , नाही का? एका क्षणात असे काय काय लक्ष्यात येणार आपल्या ? तिचा स्वभाव , तिचे विचार , तिचे कुटुंब , तिचा दृष्टीकोण सगळे एका क्षणात कसे समजेल ?? माणसाचे मन एका क्षणात समजले असते तर अजून काय हवे होते ?

प्रथम दर्शनी आवडलेला मुलगा किंवा मुलगी इतर निकषावर नाही उतरले जसे स्वभाव आवडीनिवडी तर मग काय करणार त्या “ so called Click “ चे हा प्रश्नच नाही का ? आजकाल आधी मुलेच एकमेकांना भेटून आपली पसंती कळवतात मग घरचे भेटतात असे उलटे चक्र बघायला मिळते . पत्रिका बघण्यात सुद्धा अनेकांना रस नसतो. काही हरकत नाही पण मग “ आमचे विचार अगदी सेम आहेत , तो मला हवा तसाच आहे , आमचे सर्व ठरले आहे पुढे प्लानिग वगैरे “ हे जेव्हा 1- 2 वर्षातच संसारात वादळे निर्माण होतात तेव्हा कुठे जाते ?मुले एकमेकांना भेटतात आणि प्रथम दर्शनी पसंत करतात तेव्हा त्यात कितीसे प्रेम असते ? प्रेम कश्याशी खातात हेही ह्या मुलांना माहित नसते . असते ते फक्त एक आकर्षण ,त्यातून मग भेटी गाठी सुरु होतात .पण अनेकदा भेटून सुद्धा मुलांनी त्यांच्या मनातील सगळे प्रश्न , आपल्या घरातील रीतीरिवाज , एकंदरीत कौटुंबिक माहिती , आपले आयुष्याबाबत असणारे विचार , संतती चे बाबत असणारे विचार , नोकरी आर्थिक बाजू ह्याबाबत किती बोलणे झाले असावे ह्याबद्दल पालक साशंक असतात आणि म्हणूनच पालकांची सुद्धा मुलांसोबत भेट घेवून सर्व बाबींचा स्पष्ट खुलासा होणे गरजेचे असते . आयुष्यातील ह्या सगळ्यात महत्वाच्या नवीन वळणावर नात्यात जितका मोकळेपणा असेल , खरेपणा स्पष्ट व्यवहार तितके मानसिक स्वास्थ्य उत्तम राहील नाही का ? 

एखादी व्यक्ती आपल्याला आवडते तेव्हा त्यातले नेमके काय आवडले हे विचारले तर ह्या मुलांना सांगताही येणार नाही इतक्या झटपट त्यांची पसंती अनेकदा होते . विवाहापूर्वी दोघांनीही अनेकदा भेटून एकमेकांना जाणून घेतले पाहिजे. भेटीतून अनेक गोष्टींचा उलगडा होत जातो मग त्यातून आपल्यालाही समजते कि आपल्या किती निकषांवर आपला होणारा जोडीदार खरा उतरत आहे. आपल्या कुठे आणि कशी तडजोड करावी लागणार आहे उदा. आपले विभक्त कुटुंब आहे पण मुलाच्या कडे कदाचित 2-3 पिढ्या एकत्र राहत आहेत त्यात आपण जमवून घेवू शकू का किबहुना त्यांच्यात जमवण्याचा आपला पिंड आहे का ? वे सर्व बारकावे दोघांनीही पुरेसा वेळ घेवून तपासून बघितले तर भविष्यात किंतु परंतु कमी होतील .

विवाह झाल्यानंतर अनेक गोष्टीं समजल्या ज्याची आधी सुतराम कल्पनाही नव्हती असे चित्र कधीतरी दिसते आणि मग त्या नात्याला सुरुंग लागतो . मग इतक्या वेळा भेटलात बोललात तेव्हा काय हवापाण्याच्या गप्पा केल्यात का? असे विचारावेसे वाटते. आजकाल विवाह हि गोष्ट समाजापुढे आव्हानासारखी आहे . मनासारख्या जोडीदाराचा शोध , पुढे साखरपुडा विवाह .पण इतके होऊन हे थांबत नाही तर त्या दोघांचे पुढील आयुष्य सुद्धा दोन्ही कुटुंबांसाठी महत्वाचे असते . पुढचा प्रवास खरा असतो , त्यात जेव्हा ते दोघे एकमेकांना समजून घेताना दिसतात तेव्हा पालकांना खरच  “ नांदा सौख्य भरे “ म्हणावेसे वाटते. शेवटी कुटुंबातील लोक नंतर येतात , सगळ्यात आतले वर्तुळ तर त्या दोघांचेच असते ना.

जर सगळे सूर जुळले होते तर मग पुढचे चित्र बरेचदा इतक्या झपाट्याने का पालटले ? हा विचार करताना असे वाटते पालकांनी सुरवाती पासूनच सगळ्यात हस्तक्षेप करावा , मुलांना भेटण्यास जरूर मोकळीक द्यावी पण सगळ्याच गोष्टी मुलांवर सोडून देऊ नये. तुम्हा दोघांना पसंत तर मग आम्हालाही हे तर अजिबात म्हणू नये. परवाच एक केस पहिली . दोघांचे हितगुज खूप झाले पण प्रत्यक्षात पालकांच्या भेटीत चित्र पराकोटीचे वेगळे होते . काय आहे हे वय वेडेच असते त्यामुळे तिला तो कायमच परीकथेतील राजकुमार वाटत राहतो . मुलीच्या किंवा मुलाच्या देखणेपणा किंवा सौंदर्यावर भाळून तिचे किंवा त्याचे अनेक दुर्गुण किंवा न पटणार्या गोष्टींकडे दुर्लक्ष्य केले जाते आणि त्याच गोष्टी यक्ष प्रश्न म्हणून पुढे येतात आणि रौद्र रूप धारण करतात . मी सामंजस्य दाखविन हे कबुल करणारा जोडीदार प्रत्यक्ष आयुष्यात जेव्हा अजिबात तडजोड करत नाही तेव्हा मग ते गोंडस चित्र झपाट्याने बदलते .

म्हणूनच विवाहापुर्वीच्या भेटीगाठीत आपल्या अपेक्षा , विचार आपला भूतकाळ ,वर्तमान आणि अपेक्षित भविष्यकाळ स्पष्टपणे मांडता आला पाहिजे . सगळ्या विचारांची यशस्वी देवाणघेवाण झाली तर सहवासातून कालांतराने मनेही जुळतील आणि तरच मग ती किंवा तो  खर्या अर्थाने “ Click “ झाला असे म्हणता येयील कारण “ Click “ हि सुरवात आहे पूर्णत्वाकडे नेणारी पण ते पूर्णत्व नाही .

संकलन : सौ. अस्मिता दीक्षित 

संपर्क : 8104639230

 

 

दर्जेदार वाचक वर्ग हेच लेखकाचे खरे “ टॉनिक “

 || श्री स्वामी समर्थ ||

अनुभवसिद्ध लेखणी

लेखन हि एक फक्त कला नसून जबाबदारी आहे. लेखणीत असामान्य ताकद आहे . दर्जेदार लेखन हातून होण्यासाठी पत्रिकेत ग्रहस्थिती साजेशी तर लागलेच पण त्या सोबत विषयाची जाण , समज त्याची खोली ह्याचाही अभ्यास लागतो . रोजच्या जीवनात आयुष्यात घडणाऱ्या अनेक घटना , आयुष्यातील स्वानुभव , व्यक्तींचे स्वभावदर्शन , प्रवास वर्णने ह्यासारख्या कित्येक विषयांचे प्रतिबिंब लेखकाच्या लेखनात दिसते. 

अभ्यासपूर्ण लेखन हे लेखकाचा व्यासंग ,जीवनाकडे पाहण्याचा दृष्टीकोण ,  वाचन अभ्यास ह्याची खोली दर्शवतात . लेखन हा विषय समाज कारणाशी अत्यंत जवळीक साधणारा आहे . जसे एखादी जाहिरात इतकी प्रभावी असते कि ती पाहूनच आपण ती वस्तू विकत घेतो अगदी त्याचप्रमाणे लेखकाचे शब्दभांडार  वाचकांच्या मनाची पकड घेत असते. समाजात चांगल्या गोष्टी परिवर्तीत करण्याची धार ज्यांच्या लेखणीला आहे असे असंख्य लेखक आपल्याला विचार करायला प्रवृत्त करतात . 

खर तर प्रत्येकात एक उत्तम लेखक दडलेला असतो . मी लहान असताना माझे वडील नेहमी डायरी लिहिताना मी पहिले आहे. ते म्हणायचे मनातील भावनांना मोकळे करून देण्यासाठी लेखणी हे उत्तम मध्यम आहे. अनेकांना बोलता येत नाही पण आपल्या भावना लेखन कलेद्वारे समोरच्यापर्यंत नक्कीच पोहोचवता येतील.

लेखणीत खूप ताकद असते हे मी वेगळे सांगायला नको. म्हणूनच आजही वृत्तपत्र ते वृत्तपत्रच . असो . लहानपणी आपल्याला शाळेत निबंध लेखन अशी स्पर्धा असे उपक्रम असत. कित्येक जण त्यात हिरीरीने भाग घेत असत तर काहीना मुळात लिखाणाचा कंटाळा येत असे. 

उत्कृष्ट  आणि दर्जेदार वाचक वर्ग मिळणे हे खरतर लेखकाचे भाग्य म्हंटले पाहिजे . आपण लिहिले पण ते कुणी वाचलेच नाही तर लिहायचे तरी कुणासाठी  . आजकालच्या अत्यंत प्रगत अश्या सोशल मिडियाने अनेक उत्स्फूर्त लेखकांना एक उत्तम व्यासपीठ निर्माण करून दिले आहे . त्यामुळे आज अनेकजण व्यक्त होत आहेत आणि इतरानाही त्यांच्या लिखाणातून लिखाणाची , वाचनाची प्रेरणा मिळत आहे. आपल्या मनातील आलेले विचार रोज चार ओळीत रेखाटा बघा सगळे आजार दूर होतील आणि मन मोकळे निरभ्र आकाशासारखे होऊन आनंदाने विहार करू लागेल. 

माझे गुरु श्री स्वामी समर्थ आणि श्री गजानन महाराज ह्यांनी क्षणोक्षणी दिलेल्या प्रचीतीमुळे मी त्यांची सेवा म्हणूनच त्यांच्या बद्दलचे विचार , अनुभूती , स्वानुभव शब्दांकित करून मी त्यांच्या सेवेत एक खारीचा वाटा उचलत आहे . मी सेवेकरी आहे ह्याचे भान क्षणात सुद्धा विसरत नाही आणि त्यांच्या चरणाशी मिळालेली जागा सुद्धा . आजवर मी लिहिलेला प्रत्येक शब्द हा महाराजांचीच प्रेरणा आहे आणि आजन्म ती मिळत राहील हा विश्वास आहे. 

उत्तम लेखन कौशल्य हि गुरुकृपाच आहे असे म्हंटले तर वावगे ठरू नये मग ते लेखन कुठल्याही विषयावरील किंवा क्षेत्रातील असो . त्यामागे थोरामोठ्यांचे आशीर्वाद , गुरुकृपा आणि आपल्या सर्व दर्जेदार व्यासंगी वाचकांचे प्रोत्चाहन असेल तर लेखनाचा प्रवास उत्तम होणारच . 

लेखन हे खुल्या दिलाने केले पाहिजे. एखादा विषय मांडताना त्याचा पूर्ण सखोल अभ्यास असणे आवश्यक आहे. शब्दांची मांडणी आणि त्यातील आशय हा लेखाच्या विषयाला धरून असला पाहिजे . विषय भरकटला नाही पाहिजे तसेच लेखनाला मर्यादा असल्या पाहिजेत कारण आजकाल वेळेचे बंधन असते . आपल्या धकाधकीच्या आयुष्यात इच्छा असूनही मोठे लेख वाचले जात नाहीत म्हणून लेख हे सुटसुटीत पण त्यातून अपेक्षित संदेश देणारे असले पाहिजेत . मोठे लेख क्रमशः असे लिहावेत असे वाटते. लेखकाने सामाजिक बांधिलकी लेखन करताना जपली पाहिजे. लेखन हे लोकांपर्यंत आपले विचार पोहोचवण्याचे प्रभावी माध्यम आहे . विषय निवडताना तो कुठे प्रकाशित केले पाहिजे त्याचाही अभ्यास केला पाहिजे . आपल्या लेखाचा नेमका वाचक वर्ग ओळखून तिथेच लेख प्रकाशित केला तर लेखनाचे सार्थक होईल . 

प्रत्येक वेळी आपले विचार समोरच्याच्या विचारांशी जुळतील आणि वाहवा मिळेल हे गृहीत धरू नये. प्रत्येकाचे विचार वेगळे असणारच त्यामुळे अनेकदा अनेकांनी आपल्या लेखावर सुचवलेले अभिप्राय मग ते कसेही असोत स्वीकारले पाहिजेत .सूचना आपल्या चांगल्यासाठीच असतात त्यामुळे त्याकडे सकारात्मक दृष्टीने पाहिले पाहिजे . आपले तेच खरे किंवा आपल्या लेखावर टीका टिप्पणी करणाऱ्या लोकांवर डूख धरणे हे उत्तम लेखकाचे गुण नाहीत . प्रत्येकाचे विचार स्वागतार्ह असले पाहिजेत . उलटपक्षी टीका करणारे अधिक जवळचे वाटले पाहिजेत . शांतपणे विचार केला तर अश्या लोकांनी केलेल्या सूचनांवर अंबलबजावणी केली तर आपलेच लेख अधिक प्रगल्भ होतील , विचार करा .

आपले विचार कमीतकमी शब्दात आणि अधिकाधिक आशय समाविष्ट करून लिहिणे आणि वाचकांच्या हृदयाचा ठाव घेणे हे गुरुकृपेशिवाय केवळ अशक्य आहे . लेखकहि उत्तम उपासक असेल तर त्याचा लेखनाचा दर्जा उंचावतो हे नक्की . मुळात आपण लिहित असलेल्या विचारांशी आपण स्वतः सहमत असावे , मग ते समाजातील चित्र असो अथवा स्वानुभव . कुठल्याही स्थितीत अहंकाराचा वारा लागू देऊ नये तरच त्या लेखात सातत्य आणि दर्जा राहील अन्यथा कठीण .

उत्तम लेखन किंवा लेखन कौशल्य ह्यासाठी पत्रिकेत असणारी ग्रहस्थिती ह्याकडे एक कटाक्ष टाकूया . चपलखपणे शब्दांची केलेली मांडणी , खुमासदार शैली , त्यातून वेळ प्रसंगी झालेल्या विनोदाची निर्मिती ह्यासाठी पत्रिकेतील बुध आकर्षित करेल . लेखकाचे वाचन , व्यासंग , विषयाचा गाभा समजण्याची आणि तो लेखातून अलगद उमलून सांगण्याची शैली हि गुरु शिवाय शक्य नाही. लेखकाचे संपूर्ण ज्ञान , विचार ,अभ्यासपूर्ण लेखन हे गुरूंच्या आशीर्वादाशिवाय शक्यच नाही . मनस्वी आणि उत्स्फुर्तपणे लिहिणे हा  अंतस्फुर्ती देणाऱ्या नेपचून चे काम तर मनाचा कारक चंद्र ह्या सर्वांची सुरेल मोट बांधेल. 

उत्तम शब्दसंपदा , वाचकाला खिळवून ठेवण्याची कला ह्या गोष्टी उत्तम ग्रहस्थिती प्रदान करेल. लेखकाचे लेखन हृद्य स्पर्शी होऊन त्याला दर्जेदार वाचकांची दाद मिळणे हे पूर्वसुकृता शिवाय घडणे नाही . उत्तम कर्म , मनातील सात्विक विचारांची जोड आणि काहीतरी देण्याची तळमळ ह्याच गोष्टींची छाप लेखांवर दिसते आणि म्हणूनच वाचकांचे उस्फुर्त अभिप्राय येतात . प्रत्येक लेखकाने स्वतःचा लेख त्रयस्ताच्या नजरेतून बघण्याची ताकद ठेवली पाहिजे म्हणजे त्यातील त्रुटी लगेच लक्ष्यात येतील. आपल्यातील कुणीच परिपूर्ण नाही त्यामुळे चुका करूनच आपण शिकणार आहोत . 

मला एकदा माझ्या विद्यार्थ्याने फोन केला कि तुमचा लेख मी वाचला आणि खाली तुमचे नाव नव्हते पण मी ओळखले कि हा अस्मिता ताईंचा लेख आहे. मी म्हंटले कसे? तर म्हणाला कि त्यात शुद्धलेखनाच्या इतक्या चुका होत्या कि त्यावरून ओळखले कि हा तुमचाच लेख आहे. मला मेल्याहून मेल्यासारखे झाले. कारण मी धबधब्यासारखे लिहिते आणि पोस्त करते पण त्यातील व्याकरणाकडे कोण बघणार ? हा धडा मला त्या दिवशी मिळाला , तो मी खुल्या दिलाने स्वीकारला आणि आता प्रत्येक लेख खुपदा वाचून मग प्रकाशित करते. तरीही कुठेतरी कानामात्रा , अनुस्वार चुकत असतील सुद्धा . असो. 

आपल्यातील अनेकांनी माझ्या ब्लॉग लिखाणाला प्रोत्चाहन दिले , वेळोवेळी सूचना केल्या आणि विषय सुद्धा सुचवले. तुम्ही सर्व वाचक आहात म्हणून माझी लेखणी काम करत आहे आणि खर्या अर्थाने ती मला निर्भेळ आनंद देवून जगवते सुद्धा आहे .  म्हणूनच आज म्हणावेसे वाटते तुम्ही सर्वच माझ्या लिखाणाचे “ टॉनिक “ आहात .

माणसे जोडण्याचा माझा स्वभाव असल्यामुळे कधी नात्यात कटुता आली तरी फार काळ टिकत नाही हे आवर्जून सांगावेसे वाटते . वाचकांचे अभिप्राय म्हणजे माझ्यासाठी पाठशाला , आनंदाचा मोठा ठेवा आहे . अनेक लोक ह्या निम्मित्ताने जोडली जात आहेत , जीवनाचा प्रवास सुखकर होतो आहे , अजून काय हवे ??

सर्वांना लक्ष लक्ष शुभेछ्या , सर्वांचे प्रेम आशीर्वाद असेच राहूदेत ,सद्गुरूंच्या सेवेत जीवनाचा खरा आनंद उपभोगत आहे , जन्म स्वामी सेवेसाठी आहे ह्याचा तिळमात्र विसर पडू दिलेला नाही . कुठल्याही गोष्टीने हर्षवायू होऊ द्यायचा नाही आणि वेळ प्रसंगी गर्भगळीत सुद्धा व्हायचे नाही हे मला महाराजांनी शिकवले आहे , त्यांच्याच चरणी हा लेख समर्पित .

संकलन : सौ. अस्मिता दीक्षित 

संपर्क    : 8104639230

Moon Light (चांदणे)

 || श्री स्वामी समर्थ ||

प्रत्येक गोष्ट पूर्णत्वाला नेणारा चंद्र 

पत्रिकेतील ज्या भावात चंद्र गेला तिथे तुमच्या emotions, मन , भावना गेल्या हे लक्ष्यात ठेवायचे. 

चंद्र हा स्वयंप्रकाशी नाही . सूर्याचा प्रकाश त्याच्यावर पडतो आणि तोच परावर्तीत होवून पृथ्वीवर येतो ज्याला आपण चांदणे पडलेय असे म्हणतो. म्हणजे चंद्रकिरण हे खर्या अर्थाने सुर्याचेच किरण असतात . चंद्र आणि सूर्य जेव्हा पृथ्वीच्या एकाच बाजूला असतात तेव्हा अमावास्या असते आणि पृथ्वीच्या एका बाजूला सूर्य आणि एका बाजूला चंद्र अशी स्थिती असते त्याला पौर्णिमा म्हणतात . पृथ्वी हि वायुरूप अवस्थेतून घनरूप अवस्थेत येताना सूर्याच्या आकर्षणामुळे तिला एक मोठी भरती आली आणि त्यात तिचा एक मोठा भाग तिच्यापासून वेगळा आला जो तिच्याभोवती फिरत राहिला . अशी चंद्राची जन्मकथा आहे. 

शीतलता देणारा हा शुभ सात्विक ग्रह. सगळ्यात महत्वाचा ग्रह आहे कारण तो मनाचा कारक आहे ज्याचा आपल्या विचारांवर ,मनावर प्रभाव असतो. आपली मानसिकता कशी असू शकेल हे चंद्रावरून समजेल. लग्नेश आणि बुध जर कमजोर असतील तरी चंद्र अधिक कमजोर होतो.

चंद्र मनाचा कारक आहे तसेच आईचाही .चंद्रमा मनसो जातः. चंद्रावरून भरती ओहोटी पण बघतात. समुद्र नद्या सर्व चंद्राच्या अधिपत्याखाली येतात. चंद्र शरीरातील पाण्याचा भाग तसेच पृथ्वीवरील जलतत्व नियंत्रित करतो.

चंद्र पत्रिकेत ज्या राशीत असतो ती आपली जन्मराशी दर्शवते आणि चंद्र ज्या नक्षत्रात असतो ते आपले जन्म नक्षत्र असते. त्याचीच दशा आपल्याला जन्मस्थ असते जसे चंद्र जर आर्द्रा नक्षत्रात असेल तर आर्द्रा हे राहूचे नक्षत्र असल्यामुळे जन्मतः आपल्याला राहू दशा असणार . चंद्र कमजोर असेल तर सतत मनावर दडपण ,अनामिक भीती ,डिप्रेशन , मानसिक आजार , आत्मविश्वास कमी ,वृषभेत चंद्र उच्चीचा तर वृश्चिकेत निचीचा असतो. कर्क हि चंद्राची स्वतःची रास आहे .चंद्र एका राशीत सव्वा दोन दिवस असतो. आपण जो काही विचार करतो मग ते चांगले वाईट काहीही असो ते चंद्राच्या स्थितीवरून पाहतात. हा स्त्री प्रधान ग्रह आहे .शंकराची नित्य आराधना करावी. शुभ रत्न मोती आहे.  चंद्रा सोबत केतू ,राहू, हर्शल, शनी हे ग्रह असतील तर ते चंद्राचे कारकत्व कमी करतात. चंद्राचे ह्या प्रत्येक पाप ग्रहा सोबत चे फलित वेगवेगळे आहे . चंद्र ६ ८ १२ ह्या त्रिकस्थानात तितकासा फळत नाही. चंद्राची दशा १० वर्षांची असते. रोहिणी , हस्त आणि श्रवण हि चंद्राची ३ नक्षत्रे आहेत.

पुरुषांच्या पत्रिकेत स्त्रीचा कारक ग्रह चंद्र आहे. आपल्या घरात आपली आई संतुष्ट आहे तर चंद्र चांगला आहे. आईला जर लहानपणापासून कष्ट आहेत तर चंद्र खराब आहे. मन भावना विचार चंद्राकडे आहेत , उत्चाह नाही, कायम निराशा , मानसिक भावनात्मक संतुलन नीट नाही. मन कोरडे . emotion खूप जास्ती किंवा खूप कमी. भाषेद्वारे ज्या भावना व्यक्त होतात त्या चंद्राच्या अधिपत्याखाली येतात .

कमकुवत चंद्र असणार्या व्यक्ती कुणाच्याही प्रभावाखाली सहज येतात , चंचल मन , एकाग्रतेचा अभाव , स्वतःचा निर्णय घेण्यास सक्षम नाही . कश्यात मन न लागणे. कुठलाही विचार न करता प्रतिक्रिया देणे. सतत तणावाखाली ,उदासीनता ,थकणे , कश्यात रस नसणे. सतत नकारात्मक विचार मनात येणे, आपल्याच निरर्थक विचारात ,कोशात मग्न राहणे. मनातील विचार कुणाशीही न बोलणे , एकांतात बसून राहणे , वाचास्थान बिघडलेले असेल आणि नेप राहू हेही चंद्राच्या कुयोगात असतील तर प्रसंगी व्यसनाधीनता सुद्धा असते . हि सर्व चंद्र कमजोर असल्याची लक्षणे आहेत. बुध आणि लग्नेश कमजोर असतील तर अश्या व्यक्ती कुणाचीही प्रशंसा न करणे ,कारण मन अशांत. कुणाचे चांगले न पहावणे. कुणाचे वाईट झाले तर मनात आनंद होणे. छोटी सोच हि बिघडलेल्या चंद्राची लक्षणे आहेत . 

कश्यातही सुख नाही.चंद्र बिघडला असेल तर राजयोग असतील तरी फायदा होत नाही. मानसिक आजार होतात तसेच .सतत confuse असतात . लहान सहान गोष्टीत निर्णय घेवू शकत नाहीत . इथे जायचे का तिथे समजत नाही. सतत मनाची घालमेल आणि दुसर्याशी कारण नसताना केलेली स्पर्धा , दुसर्याला पाण्यात बघणे . 

सतत मनात भीती, fobia, enxeity, stress, व्यसने ,निद्रानाश.मानसिक आघात. गर्भाशयाचे प्रश्न तसेच मासिक पाळी वेळेवर न येणे ह्यासाठी चंद्र पाहावा कारण चंद्र हा शरीरातील जलतत्व दर्शवतो .  तसेच harmonal imbalance सुद्धा शुक्र ,चंद्र ,बुध बिघडले असतील तर होवू शकतात. चंद्र राजयोगाला सुद्धा प्रभावित करतो. प्रत्येक गोष्ट पूर्णत्वाला कोण नेयील तर चंद्र.

पचनक्रिया कमजोर अर्थात शनी आणि गुरु पण पहिले पाहिजेत. चंद्र बिघडला असेल तर आई,  घर , वाहनाचे सुखात कमतरता . चंद्र –मंगळ हा लक्ष्मी योग आणि चंद्र –गुरु हा गजकेसरी योग आहे. बुध –शुक्र योग सुद्धा विष्णू योग मानला जातो. 

अभ्यासात मन लागत नाही , काहीच सुचत नाही करावेसे वाटत नाही , काही करण्यात आत्मविश्वास नाही , एकटेच बसून राहणे , अबोला ,विसरणे , फिट्स अश्या सर्व पत्रीका पाहताना आपले पाहिजे लक्ष्य हे चंद्राकडेच जाते . चंद्र म्हणजेच माणसाचे मन . 

असा हा चंद्र पत्रिकेत शुभ ग्रहांच्या युतीत दृष्टीत असता व्यक्ती जग जिंकेल , मनात येणाऱ्या सर्व गोष्टी कार्यांत परावर्तीत करेल ,पण हाच चंद्र बिघडला तर हीच व्यक्ती कोलमडून पडेल. मनोविकाराना बळी पडेल. मध्यंतरी एका जातकाने आपल्या मुलासंबंधी प्रश्न विचारण्यासाठी मला फोन केला होता . प्रश्न दोन दिवसांनी काय अजून 8 दिवसांनी पाहिला असता तरी चालला असता , त्यात गंभीर काहीच नव्हते . पण जातक स्वतः इतकं हायपर होता कि त्यांनी मला 5 मिनिटात अनेकदा फोन केला . माझा दिसरा फोन चालू होता म्हणून मी घेवू शकले नाही . पण त्यानाही ते समजत असेलच न कि फोन व्यस्त आहे. हि केस आहे चंद्र बिघडल्याची . लगेच हवे . मनात आले कि झालेच पाहिजे . विचार करण्याची कुवत नाही आणि राग नाकाच्या शेंड्यावर . असो . 

मनाची हि अवस्था होण्यासाठी प्रामुख्याने चंद्र बिघडणे हे महत्वाचे कारण . चंद्र शनी युती , अंशात्मक असेल तर अधिक परिणामकारक , चंद्र हर्शल म्हणजे एकदम विक्षिप्त सतत मूड स्विंग होणे , चेहऱ्यावर पण सतत ताण , चंद्र राहू केतू सोबत असेल तर ग्रहण दोष असतो . चंद्र आणि बिघडलेला नेप हाही एक त्रासदायक योग आहे. चंद्र फारच बिघडला असेल त्यासोबत बुध सुद्धा तर मग  मेंदूचे मनाचे असंख्य आजार , मानसिक रुग्ण होण्याची शक्यता असते. मुल होताना स्त्री च्या पत्रिकेत चंद्र सुस्थितीत असणे आवश्यक असते . म्हणूनच गर्भारपणात स्त्री ने आनंदी राहणे जेणेकरून गर्भावर चांगला परिणाम होतो.    

चंद्र ग्रहण असेल तेव्हा मनोविकार असणार्या व्यक्तीत अनेक बदल दिसतात . त्या काहीश्या अधिक चिडलेल्या , घरातून निघून जाणे ई. अमावस्या पौर्णिमेजवळ सुद्धा त्यांच्या मनाची स्थिती अत्यंत वाईट असते. मनाचा बोजवारा उडाल्या मुळे अश्या व्यक्ती ह्या काळात काहीही करू शकतात , स्वतः जीव देऊ शकतात आणि दुसर्याचा घेवूही शकतात . 

आपल्या पत्रिकेत चंद्र ज्या भावात असतो ती आपली जन्मरास असते. चंद्राच्या जन्माच्या अनेक पौराणिक कथा वाचायला मिळतात. चंद्र हा कृष्णपक्षात क्षीण होत जातो . ज्यांचा जन्म अमावास्येच्या आसपास चा असतो ते जराश्या गोष्टीने सुद्धा त्रासलेले दिसतात आणि त्यांचा हा त्रागा त्यांच्या चेहऱ्यावर स्पष्ट दिसतो. 

समुद्राला भरती ओहोटी येते ती चंद्रामुळे हा संदर्भ विष्णू पुराणात आढळतो. समुद्रातील पाणी वास्तविक कमी अधिक होत नाही पण चंद्राच्या आकर्षणामुळे तसे वाटते. चंद्राच्या आकर्षणामुळे पाणी ओढलेले दिसते .

भाऊ नसलेली बहिण चंद्राला भाऊ मानून त्यालाच कोजागिरीला ओवाळते. कालपुरुषाच्या  कुंडलीत चंद्र हे मूळ मानले आहे आणि इतर ग्रह ह्या शाखा आहेत . जर चंद्राचे इतर ग्रहांशी योग चांगले नसतील तर शुक्र गुरु कितीही चांगले असतील तरी काहीही उपयोग नाही. चंद्र हा स्त्री ग्रह आहे. स्त्री हे एक विलक्षण कोडे आहे अगदी तसेच मनाचेही आहे. मानवी मनाचा थांगपत्ता लागणे कठीण असते . 

विश्वाचा गाडा अखंड चालू ठेवण्याचे महान कार्य देवाने स्त्रीकडे सोपवले आहे. अखंड विश्वात जे जे सुंदर आहे पवित्र आहे, मंगल आहे ते स्त्रीमध्ये आहे .रवी हा आत्म्याचा तर चंद्र मनाचा कारक आहे. चंद्र मनाचा कारक असल्यामुळे त्याला बघून कविताही सुचतात . चंद्राच्या शीतल चांदण्यात जोडपे वैवाहिक आयुष्याची सुरवात करतात म्हणून मधुचंद्र . रामाने सुद्धा कौसाल्येकडे चांदोबा हवा खेळायला म्हणून हट्ट केला होता असा हा चंद्र जनमानसाचा लाडका आहे.

मातेचे सुख चंद्रापासून बघतात . प्रेमळपणा , संपत्ती ,नैराश्य , आनंद , शरीरावरील शिरा , शरीरातील जलतत्व ,कुटुंब प्रेम  ,जलाशय , पर्यटन , नौकाविहार , फळे फुले , चांदी ,पेये , फळांचे रस , तसेच घशाचे आजार , स्वादुपिंड , स्तन , लाळ, दमा ह्यावर चंद्राचा अंमल आहे. 

विसरणे , मानसिक कमकुवतपणा,मेंदूची क्रिया ,पुरुषाचा उजवा तर स्त्रीचा डावा डोळा , वेड लागणे , प्रवासाची आवड , तीर्थयात्रा , विवेक स्त्रीसुलभ लज्जा ,गौरवर्ण,अती चंचलता  चंद्रावरून पहिली जाते. 

चंद्र हा मोकळ्या आकाशात दुडूदुडू धावणारा आणि मनस्वी आहे. त्याला बांधून ठेवले कि तो हिरमुसतो .त्याला मुक्तपणे भटकंती आवडते आणि म्हणूनच तो एका राशीत जेमतेम सव्वादोन दिवस असतो . रोहिणी हे त्यांचे अत्यंत आवडते नक्षत्र आणि त्याच नक्षत्रात वृषभेत तो उच्च होऊन फळे देतो. वृश्चिक राशी हि खोल पातळ आहे जिथे मिट्ट अंधार असतो आणि म्हणूनच चंद्र तिथे निचीचा होत असावा , मुक्त आयुष्य जगायला आवडणाऱ्या कुणालाही खोल अंधार असणारे पाणी कसे आवडेल. 

आपल्या मनाविरुद्ध घटना घडली ,अपेक्षाभंग , जवळच्या व्यक्तीने फसवले , प्रेमभंग , हातातोंडाशी आलेली नोकरी मिळाली नाही , अश्या अनेक अनेक घटनांमुळे आपल्याया त्रास होतो .आपल्याला म्हणजेच आपल्या मनाला आणि म्हणूनच चंद्रमा मनसो जातः असे म्हंटले आहे . मन दिसत नसले तरी आहे .

पत्रिकेतील चंद्राला बळ मिळण्यासाठी खालील उपाय सातत्याने करावेत. 

उपात सातत्य हवे . 

शांत राहणे शिकायला हवे. सतत बोलणे टाळावे. विचार कमी करणे.

ध्यान ,साधना हा सर्वोत्तम उपाय. रोज 30 मिनिटे तरी शुद्ध हवेत शांत बसणे. 

लहानसहान गोष्टीत त्रास करून घेणे टाळणे. नकारात्मक बोलणे टाळावे.

संगीत गाणे ऐकणे जे शांत असेल. गाणे ऐकणे म्हणजे फक्त गाणे ऐकणे त्यात इतर गोष्टी नकोत .

मनमोकळे बोलणे आणि खळखळून हसणे. समझदार लोकांशी संभाषण करणे , लोकांचे ऐकणे.

आपले छंद जोपासणे. झाडांशी गप्पा मारणे. संगती चांगली हवी. वास्तूत सकारात्मक वातावरण हवे.

ओं नमः शिवाय जप करणे, शंकराची आराधना , अभिषेक करणे.

श्री स्वामी समर्थ , दत्तगुरू ह्यांचे नामस्मरण करावे. महामृत्युंजय जप.

पांढर्या वस्तूंचे दान  जसे साखर , पाव , वह्या .तांदूळ , दुध, मिठाई करावे .

चंद्राचे व्यवसाय – ज्योतिषी , जनसंपर्क अधिकारी , HR , अत्तराचे व्यवसाय , दुधाची डेअरी , सुईण , पाण्याशी संबंधित व्यवसाय , मोत्याचे व्यापारी , औषधाचा व्यवसाय , शिक्षक , अध्यापक . 

आपले मन कश्यात रमते आणि कश्यात नाही हा अभ्यास ज्याचा त्यानेच करायचा आहे. 

पुढील लेखात आपण प्रत्येक राशीतील आणि नक्षत्रातील चंद्राचे फलित बघुया .

संकलन : सौ. अस्मिता दीक्षित

संपर्क : 8104639230 

मुलांचा गृहस्थाश्रम तर पालकांचा वानप्रस्थाश्रम

 || श्री स्वामी समर्थ ||

मुले वयात आली आजकालच्या परिभाषेत मुले सेटल झाली कि त्यांच्या विवाहाचा विषय घरोघरी चर्चिला जातो . आजकाल अनुरूप जोडीदार मिळणे हे जरा कठीण झाले आहे .बदलत्या काळानुरूप विवाहाच्या सुद्धा बदलत्या संकल्पना आहेत . मुला मुलींच्या अटी खूप आहेत असे एकंदरीत दिसून येते . मुलीसुद्धा आता खूप शिकतात आणि त्यांचे उत्पन्न बरेचदा मुलांपेक्षाही अधिक असते अश्यावेळी योग्य जोडीदार मिळणे त्यांना कठीण जाते. असो.

विवाह हा तर त्या दोघांचा असतो त्यात तिसऱ्याचे काहीच काम नसते असे गमतीने म्हंटले तरी विवाह म्हंटले कि दोन कुटुंबे एकत्र येतात म्हणून सर्वांचाच विचार होतो  . आधुनिक काळातील विवाहाचे चित्र सर्वार्थाने बदललेले दिसते. पूर्वीचे कांदेपोहे आणि मानपानाच्या याद्या काळाच्या पडद्याआड गुडूप झाल्या असल्या तरी अजूनही विवाह म्हंटला कि लग्नाच्या बैठकी दोन कुटुंबातील व्यक्तींच्या विचारांची देवाणघेवाण , पसंती हे सर्व आहेच कि. 

पसंती मुलांची असली तरी विवाह शेवटी घरातील मोठ्या व्यक्तीच ठरवतात. विवाहा नंतर ची स्थिती किबहुना सुरवातीचा काळ हा सगळ्यांसाठी महत्वाचा असतो . मुलींसाठी सगळेच बदलते .ज्यांच्या अंगाखांद्यावर वाढलो त्यांना आणि आपल्या घराला सोडून एका नवीन कुटुंबात प्रवेश करताना मनात असंख्य विचार येतात . आपल्या जोडीदाराशी नाते जोडताना त्या सोबत असंख्य नाती जोडली जातात आणि प्रत्येक नाते काहीतरी अपेक्षा घेवूनच येते .नवीन घरात अगदी चहा साखरेच्या डब्यांपासून ते घरातील आर्थिक व्यवहार उठबस रिती रिवाज हे सर्वच बदलते आणि त्यात जुळवून घ्यायला वेळ लागतो . घरातील मोठ्या व्यक्तींचा म्हणजेच मुलाच्या पालकांचा ह्यात सिंहाचा वाटा असतो असे म्हंटले तर वावगे ठरू नये .

आपली संस्कृती हि पुरुष प्रधान असली तरी स्वयपाक घरात प्रामुख्याने घरातील स्त्रीची हुकुमत असते ,ते तिचे हक्काचे राज्ज असते. त्यामुळे स्वयपाकघरात सुनेनेच काय अजून कुणीही बदल केले तर सहजासहजी पचनी पडत नाहीत . आपले आपल्या घरातील स्थान आता डळमळीत होणार दुसरे कुणीतरी येऊन आपल्याच बरोबरीने इथे वावरणार असेही काही जणींना वाटत असावे . पण आपण सुनबाई होतानाचे दिवस आठवले तर येणारी सून सुद्धा तेच अगदी तेच विचार करत असते हे ध्यानात येयील. अनेकदा सुरवातीला ज्या सुनेचे इतके कोड कौतुक केले जाते तिच्याच बद्दल बरेचदा काही काळानंतर दुसरे टोक गाठले जाते . म्हणूनच प्रत्येक गोष्टीसाठी वेळ दिला आणि घेतलाही पाहिजे . 

प्रत्येक घरातील विचारधारा वेगवेगळी असते . इथे अत्यंत आधुनिक विचारांच्या स्त्रियासुद्धा तेच करताना दिसतात . गेले कित्येक वर्ष जे चालू आहे तेच चालू ठेवण्यात कसले आले आहे शहाणपण . काळानुरूप जो स्वतःच्या विचारात बदल करेल तोच पुढे जायील. सुनेचेही काही नवीन विचार असतील मग ते स्वयपाकघरातील नवीन वस्तू , स्वयपाकाची भांडी वापरण्यात असोत अथवा घरातील सजावट अन्य बाबीत ,तेही नक्कीच विचारात घेतले पाहिजेत . तिच्या हौशीने तिला तिचे घर सजवायला दिले तिच्या मतालाही किंमत दिली तर तिलाही हे नवीन घर आणि तेथील माणसे आपलीशी वाटू लागतील नाहीतर तिचे मन इथे खर्या अर्थाने रमणार नाही .पूर्वीच्या काळी असणारी तांब्या पितळेची भांडी आजही काही घरात वापरली जातात . उलट आजकाल ती वापरण्याकडे अधिक कल असतो पण नवीन प्रकार सुद्धा खूप आले आहेत त्यामुळे ह्या दोन्ही पिढ्यातील सुवर्णमध्य काढून संसार केला तर घराला मानसिक स्थैर्य लाभेल. हि एक गोष्ट झाली अश्या कित्येक गोष्टीत सामंजस्या ची भावना हवी . 

आजकालच्या मुली सुशिक्षित , शिकलेल्या जग फिरणाऱ्या ,कार्यालयात अनेक जबाबदार्या पेलणार्या आणि स्वतंत्र विचारांच्या आहेत . कामाला करिअर ला प्राधान्य देणाऱ्या आहेत . त्यांच्या पालकांनी त्यांना व्यक्ती म्हणून घडवण्यासाठी अथक प्रयत्न केले आहेत आणि तिच्यातील अनेक गुण आवड्ल्यामुळेच तिच्याशी तुमच्या चिरंजीवानी विवाह केला आहे हे विसरून चालणार नाही . तात्पर्य असे कि थोडे आता आपल्यालाही बदलायचे आहे . “ आमच्याकडे हे असेच आहे “ हि वाक्य आता चालणार नाहीत . एक पाऊल मागे घ्यायची मनाची तयारी पाहिजे. ती आमच्या घरी आली म्हणजे सगळी तडजोड तिनेच केली पाहिजे का? तर ती घरातील सर्वांनी केली पाहिजे हा सारांश आहे . आम्ही मागच्या पिढीशी पण तडजोड केली आता पुढच्या पिढीशी पण आम्हीच करायची का तडजोड ? तर हो कारण त्यातच सर्वांचे सुख आहे आणि त्याला प्रत्येक वेळी तडजोड का म्हणावे ? सर्वांच्या सुखासाठीच आहे हे सर्व नाही का?

मुळातच त्या दोघांच्या संसारात म्हणजे विचारात , निर्णयात फार हस्तक्षेप करूच नये . त्या दोघांना त्यांचे विचार आणि आयुष्य स्वतंत्रपणे जगता यायला हवे . त्यांचे निर्णय त्यांना घेवू द्यावेत, निर्णय लादु नयेत . माझी सून हे करणार नाही हे गृहीत धरू नये तिला आपल्या कुळाच्या रीतीभाती समजावून सांगितल्या तर ती नक्कीच करेल हे सकारात्मक धोरण ठेवावे. पाण्यात पडतील आणि पोहायला शिकतील ..आपण त्यांना आता थोडे मोकळे सोडायला हवे. आजकाल च्या शब्दात त्यांना त्यांची स्पेस द्यायला हवी .त्यांना एकमेकांचे होवूदे ..ते एकमेकांचे झाले कि मग ते अपोआप आपलेही होतील .मुलांना कमीतकमी प्रश्न विचारावेत आणि त्यांना त्यांचे निर्णय स्वतः घ्यायला मदत करावी . आपण त्यांच्यावर आयुष्यभर उत्तम संस्कार केले आहेत त्या संस्कारांवर विश्वास ठेवावा . आजकाल मुली सुद्धा त्यांचे विचार करतात , त्यांचे आणि आपलेही व्यक्ति स्वातंत्र आपण अबाधित ठेवले तर एकंदरीत संसाराची गाडी सुरळीत चालेल .शेवटी आपल्याला त्यांचे सुख हवे आहे. 

आजवर विवाहासाठी केलेल्या अनेक समुपदेशनातून मला विवाह आणि त्या संदर्भात अनेक विषय लेखनासाठी सुचले त्यातील हा एक विषय आज मांडावासा वाटला . विवाह पश्चात दोन्हीकडील वडील मंडळींचा प्रत्येक गोष्टीत होणारा हस्तक्षेप त्या दोघानाही नको आहे आणि त्यामुळे त्यांचे सूर जुळता जुळता राहून जात आहेत . मुलाला आईवडिलांना काही बोलता येत नाही त्यामुळे त्याचीही अनेकदा मानसिक कुचंबणा होते. 

व्यक्ती तितक्या प्रकृती .एखाद्या मुलीला स्वयपाकाची खूप आवड असेल तर एखादीला आवड असूनही वेळ देता येणार नाही . ह्या त्या त्या कुटुंबातील लोकांनी समजून घेण्याच्या गोष्टी आहेत . इतर वेळी फार आधुनिक असणारे आपण ( म्हणजे निदान तसे दाखवतो तरी ) सुनेने घरात कसे वागावे ह्याबाबत क्षणात कर्मठ होऊन जातो आणि अनेक अवास्तव अपेक्षा ठेवतो . मुळात त्यांचे लग्न करून दिले आहे आता तुमचा संसार तुमचे निर्णय आणि तुमचे आयुष्य तुम्ही जागा हाच सुखाचा मूलमंत्र आहे . आम्हाला विचारलात तर आम्ही सल्ला नक्कीच देऊ पण विचारला तरच देणे हितावह ठरते , न विचारता दिला तर ती लुडबुड होते ( आपल्याला नाही वाटली तरी ती असते ). एकत्र कुटुंबात मी वरती मांडलेल्या सर्वच गोष्टी निसंकोच पणे होतील असे नाही पण विवाहापूर्वी मुलीला आपण एकत्र कुटुंबात राहणार आहोत हे माहित असल्यामुळे तिला ह्या सर्व गोष्टींची म्हणजे मुलाच्या घरातील चालीरीती , व्यक्तींचे स्वभाव ई ची माहिती असणारच म्हणजे असली पाहिजे .

आजकाल दोन पिढ्या एकत्र नांदणे सोडा ( अपवाद आहेतच ) ते दोघे एकत्र नांदले तरी खूप आहे अशी स्थिती आहे. त्यामुळे त्यांच्यातील मतभेदाला आपण कारणीभूत ठरायला नको इतके त्यांच्यात गुंतायचे नाही . आपण मुलांना मोठे केले त्यांना माणूस म्हणून घडवण्यासाठी सर्व काही केले त्यामुळे आता त्यांना त्यांच्या बेटर हाफ सोबत उर्वरित आयुष्य मजेत व्यतीत करता यावे बस इतकेच तर हवे आहे आपल्याला . सून आल्यामुळे आपला मुलांवरचा हक्क अजिबात कमी 

होणार नाही .थोडा सहवास कमी निश्चित होईल पण तो त्यांचा आनंद आहे आणि आपलाही . शेवटी आपल्याला आयुष्याच्या संध्याकाळी घरात गोकुळ नांदलेले पाहता आले कि झाले अजून काही नको. 

सरतेशेवटी इतकेच म्हणायचे आहे आपल्या आयुष्याच्या संध्याकाळी आपणही आपल्या जोडीदारा सोबत खूप वेळ घालवावा जो कदाचित आधी प्रपंचामुळे देता आला नसावा . भटकंती करावी , एकमेकांशी गप्पा , फिरणे आवडते छंद जोपासण्यात वेळ घालवावा . आपण उभारलेले घर नामक विश्व हे सहज सोडून देता येत नाही हे माहित आहे तरी प्रयत्नाला लागावे म्हणजे जमेल. पण आता नवीन पिढीवर विश्वास आणि जबाबदार्या टाकून थोडे निवृत्तीला लागावे . 

मागील पिढीतील लोकांचा लग्न करून आल्यानंतर चा काळ आणि आजचा ह्यात खूप तफावत आहे . आपण घरात अनेक पिढ्यांतील व्यक्तीसोबत जमवून घेतले पण आताचे चित्र वेगळे आहे. आपण दोघे वेगळे राहूया असे सुनेने म्हणायला तसे चित्र निदान आपणच नको निर्माण करायला असे मला म्हणायचे आहे इतकेच. हा विषय खूप मोठा आहे आणि त्यावर चर्चा करावी लिहावे तितके कमी आहे त्यामुळे थोडे आवरते घेत आहे. 

थोडक्यात काय तर आता मुलांचा गृहस्थाश्रम आणि आपला वानप्रस्थाश्रम सुरु झालेला आहे हे जाणावे तरच सर्व सुफळ संपूर्ण होईल आणि त्यांचा संसार आपल्याही पेक्षा अधिक आनंदाचा होयील.

हा विषय खूप मोठा आहे आणि प्रत्त्येक व्यक्तीप्रमाणे आणि कौटुंबिक गरजांनुसार तो बदलणार आहे  हेही आहेच.

सगळ्यांना सगळी मते पटावीत हा अट्टाहास अजिबात नाही ,प्रत्येकाचे विचार , अनुभव वेगवेगळे असतील ते जरूर मांडावेत आणि चर्चा व्हावी जेणेकरून इतरानाही आपले विचार आणि अनुभव वाचायला मिळतील आणि त्यावर एक उत्तम विचारमंथन होईल.

संकलन : सौ. अस्मिता दीक्षित 

संपर्क : 8104639230