प्रवास एका अन्नपूर्णेचा......

||श्री स्वामी समर्थ ||

     

                 मराठी स्त्रीने जगाच्या कानाकोपर्यात आपली वेगळी ओळख, अस्तित्व निर्माण केलय..आपल्या कार्तुत्वाबरोबरच जपणूक केली आहे ती मराठी अस्मितेची....आज ओळख करून घेऊया अश्याच एका गृहकृत्यदक्ष त्याचबरोबर प्रचंड मेहनत आणि जिद्दीने आपले वेगळे अस्तित्व निर्माण करणार्या, आपल्या मैत्रिणीची म्हणजेच दुबईच्या “पेशवा” ह्या भारतीय उपहार गृहाच्या सर्वेसर्वा सौ. श्रिया जोशी हिची. श्रीयाची ओळख करून देताना मी अगदी सहजपणे “मैत्रीण” असा उल्लेख केला ह्याचे कारण ती अगदी पहिल्या काही क्षणातच आपल्या मधुर वाणीने समोरच्याला आपलेसे करते आणि मैत्रीचे बंध अलगद निर्माण होतात.

तर मंडळी, मुळची पुण्याची असलेली श्रिया पूर्वाश्रमीची सुवर्णा गोडबोले. सचिन जोशीं यांच्याशी लग्नानंतर नोकरीनिम्मिताने दुबई पर्यंतचा प्रवास केला आणि मग तिथेच स्थायीक झाली. श्रीयाच्या माहेरी फार सणवार असे काही नव्हतेच त्यातच आईचे छत्र लहानपणीच हरवल्यामुळे तिच्यावर स्वयपाकघर सांभाळायची वेळ आलीच नाही .लग्नानंतर स्वयपाकातले फारसे काही येतही नव्हते आणि तितकी गोडीही नव्हती. परंतु सासरी मात्र बर्यापैकी सणवार होत असत. स्वयंपाकाचे प्राथमिक धडे तिने सासूबाईंच्या हाताखालीच गिरवले. तिने केलेले पदार्थ सर्व आवडीने खाऊ लागले आणि पाठीवर शाबासकीची थाप मिळत गेली त्यामुळे कालांतराने स्वयपाकात अधिकच रुची निर्माण झाली. श्रीया दुबईला गेल्यावर तिला खूप काही करावेसे वाटले पण  मुलगा ५ महिन्यांचा असल्याने सुरवातीच्या दिवसात पाककलेचे कौशल्य फक्त सचिनच्या डब्यापुरतेच मर्यादित राहिले. सचिनच्या डब्यातील रुचकर पदार्थ चाखल्यामुळे त्याच्या ऑफिस मधील काही लोकांनी श्रीयाला त्यानाही डबा देण्यासाठी आग्रह केला आणि मग अश्याप्रकारे डबे देण्याची कल्पना तग धरू लागली. पहाटे लवकर उठून ह्या डब्यांसाठी केलेली मेहनत पुढे इतकी फळाला येयील असे खुद्द श्रीयालाही माहित नव्हते .विविध पदार्थांना मिळालेल्या अभिप्रायांमुळे श्रीयाही उत्चाहाने काही नवीन पदार्थ आवडीने बनवू लागली.

सासुबाईनी दिलेली पाककलेची शिदोरी आणि त्यांचा आशीर्वाद फळास आला आणि ह्या डबे बनवण्याच्या मोहिमेतूनच पुढे " पेशवा " ची संकल्पना उदयास आली. साडेचार हजार स्क्वेअरफीट वरील “पेशवा” हे अगदी अस्सल पुणेरी नाव असलेले दुबईतील मराठी माणसाचे उपहारगृह आज मराठी तसेच अमराठी लोकांकडून अतिशय नावाजले गेले आहे . हे सुरु करताना आलेल्या विविध अडचणींना कसे तोंड दिले हे सांगताना श्रीया सद्गदित झाली. जागा मोठी ,चांगली मिळाली पण त्यामुळे खर्चाचा ताळमेळ घालणे आणि आतील सजावट तितकीच आकर्षक करणे ह्या बाबींकडेही लक्ष देणे गरजेचे होते .ह्यामध्ये मोलाची साथ तिचा मुलगा आणि पती सचिन जोशी ह्यांनी दिली हे सांगताना तिला भरून आले तसेच आज पेशवा चे संपूर्ण व्यवस्थापन आता सचिन जोशीच पाहतात हेही तिने नमूद केले. नुसतेच व्यवस्थापन कौशल्य नाही तर आपल्या पाहुण्यांचे उत्तम आदरातिथ्य तसेच वेळोवेळी त्यांनी दिलेल्या सूचना श्री सचीन जोशी त्यांनी आवर्जून लक्ष्यात घेतल्या आहेत हे " पेशवा " मधील वाढलेल्या ग्राहकांच्या संखेवरून सहज ध्यानी येते. येथून नुसतेच सुग्रास भोजन नाही तर आनंदाचा ठेवा प्रत्येकाने घेऊन जावा ह्याकडे त्यांचे जातीने लक्ष असते ." पेशवा " हे श्रीयाचे बाळ आज ६ वर्ष पूर्ण होवून ७ व्या वर्षात पदार्पण करत आहे हे सांगताना तिला आणि लिहिताना मला आत्यंतिक आनंद होत आहे.     
  

गणेश चतुर्थी.

 " पेशवा ” मधील रुचकर पदार्थांची चव चाखण्यासाठी आज जगभरातून लोक कौतुकाने येतात. मराठी माणूस दुबईत गेला आणि पेशवा मध्ये गेला नाही असे सहसा होत नाही, हे श्रीयाने अभिमानाने सांगितले. 
    मराठी माणसांबरोबरच दुबई आणि बाहेरच्या देशातील म्हणजे फ्रांस,जर्मनी ,युरोप,अमेरिका येथील खवैय्यानी इथे आवर्जून हजेरी लावली आहे .  

" पेशवा "घड्तानाचे अनुभव सांगताना श्रीयाने आवर्जून उल्लेख केला तो येथील स्थानिक मराठी लोकांचा . सहसा मराठी माणूस आपल्याच लोकांचा पाय खेचतो त्यांना पुढे जावू देत नाही असे म्हंटले ऐकले जाते पण श्रीयाचा ह्याबाबत अनुभव अगदीच भिन्न आहे .तिला येथील सर्वच मराठी भाषिक मंडळीनी मोलाची साथ दिली आणि देत आहेत.

        “ पेशवा “ हे नाव आज प्रामुख्याने पर्यटकांमध्ये चांगलेच नावाजले गेलेय. इथे येणाऱ्या अनेक टूर कंपन्या आपल्या प्रवाश्यांना “पेशवा” इथे खवैयेगीरीसाठी आवर्जून आणतातच. इथे जैन पदार्थही तितक्याच आवडीने खायला येणारा गुजराथी पर्यटकही पाहायला मिळतो . “पेशवा” ची संपूर्ण व्यवस्था आता 4० हून अधिक सक्षम कर्मचारी सांभाळत आहेत. सर्व कर्मचारी वर्ग हा मुंबई , पुणे, कोल्हापूर , मालवण ह्या विविध प्रांतातील असून ह्यास एक मोठे कुटुंबच म्हंटले तर वावगे ठरायला नको. ह्या सर्वांची राहायची अगदी विझा(visa) ची सोयही इथे केली जाते.ह्या सर्व घरगुती वातावरणामुळे येथे सर्वच आपल्या घराप्रमाणे जीव ओतून काम करताना दिसतात आणि म्हणूनच पेशवा मध्ये प्रत्येकाला “ घरच्यासारखा फील ” येतो. 

दिवाळीचे मुख्य आकर्षण "किल्ला"

श्रेयाशी मनमोकळ्या गप्पा करताना तिच्यात असणार्या विविध पैलूंचीही ओळख होत गेली. कुटुंबाबद्दल अपार प्रेम आणि चेहऱ्यावर आत्मविश्वास आणि गोडवा असलेल्या श्रीयाने  हृषिकेश इथे जाऊन योगाचा महिन्याभराचा कोर्स केलाय आणि आता “ certified yoga teacher” झाली आहे. दुबईत आता तिने योगाचे क्लास सुद्धा सुरु केले आहेत. प्रवासाचीही आणि वाचनाची गोडी असल्यामुळे तिने पर्यटन आणि वाचन ह्याचा सुयोग्य मेळही आपल्या आयुष्यात घातला आहे . तिने लावलेल्या “पेशवा” नामक रोपट्याचा आता डेरेदार कल्पवृक्ष झालाय. दुबई सोबतच अजून ५ देशात “ पेशवा ” च्या शाखा काढण्याचा मानस असून त्या दृष्टीने पावलेही उचलली जात आहेत.“ पेशवा “ मध्ये प्रामुख्याने महाराष्ट्रीयन पदार्थांची रेलचेल असते पण त्याचबरोबर गोव्यातील ,नागपुर कडील काही पदार्थही चाखायला मिळतात.

गोविंदा आला रे आला

“पेशवा” मध्ये आवर्जून हळदीकुंकू, दहीहंडी ,गणेशउत्सव, दिवाळी अगदी दणक्यात साजरी केली जाते आणि दिवाळीचा फराळ सुद्धा इथे विक्रीसाठी ठेवला जातो .हे सर्व सणवार साजरे करताना सामाजिक बांधिलकी आणि पुढील पिढीस काही देता यावे म्हणून दिवाळीत किल्लाही केला जातो. हल्ली दिवाळीत किल्ला करणे हि गोष्ट जणू इतिहास जमाच झाली आहे. येथील स्थानिक लोक आपल्या मुलांना इथे मुद्दामून दिवाळीत किल्ला दाखवण्यासाठी घेऊन येतात .“पेशवा” मध्ये एक “मस्तानी हॉल” आहे तिथे हे विविध कार्यक्रम आयोजित केले जातात आणि येथील सर्व स्थानिक लोक हौशीने सर्व कार्यक्रमात सहभागीही होतात .ह्या हॉल मध्ये स्थानिक लोकांचे बारसे ,हळदीकुंकू, लग्नाचा २५ वा वाढदिवस असे अनेक कार्यक्रम सुद्धा झाले आहेत. गणेश चतुर्थीला यथासांग पूजा ,गणेशास नेवैद्य ,आरती करून अगदी चांदीच्या ताटात मोदकांचा मेनू असलेला बेत असतो तोही अंगतपंगत म्हणजे भारतीय बैठक घालून. “पेशवा “ च्या स्वयपाकघरात केल्या जाणार्या पदार्थात आजहि तुझा काही सहभाग असतो का ह्या प्रश्नावर उत्तर देताना श्रीया म्हणाली, आमचे सगळेच शेफ इतके उत्तम पदार्थ बनवतात कि पदार्थांची चव पाहण्यापलीकडे  मी अजिबात कश्यातही लुडबुड करायला जात नाही .अगदी एखादा वेगळा पदार्थ असेल किंवा गरज भासल्यास मात्र जरूर मार्गदर्शन करते.आमच्या गप्पा खूपच रंगल्या ,श्रीयाकडे अनुभवांची नुसती पोतडीच होती. तुझ्याच सारख्या किंवा कुठलाही लघु उद्योजकांना तू तुझ्या अनुभवातून काय सांगशील ह्या माझ्या प्रश्नाला उत्तर देताना तिने सांगितले कि कुठलीही गोष्ट ठरवली तर ती करायचीच असा जणू ध्यास घेतला पाहिजे आणि बाकी सर्व सोडून त्याचा अक्षरशः पाठपुरावा केला तरच त्यात यश मिळते. अनेक गोष्टी एका वेळेस न करता फक्त एकाच गोष्टीत स्वतःला संपूर्णपणे झोकून दिले पाहिजे .देवकृपेने तिचे सहयोगी सचिन देवधर आणि हृषिकेश देवधर यांचे अत्यंत मोलाचे सहकार्य लाभल्यामुळेच जोशी दाम्पत्य " पेशवा " नामक शिवधनुष्य समर्थपणे पेलवू शकले .त्याचबरोबर दुबई मधील सरकारी यंत्रणा ,स्थानिक लोक ह्यांनी पूर्ण सहकार्य केले .प्रत्येक व्यक्तीमध्ये एक खवैया दडलेला असतोच असतो. आज “पेशवा” मध्ये आपल्या खवैये गिरीची हौस पुरवायला देशेविदेशातून लोक आवर्जून येतात . भारतातून राजकारणाबरोबरच ,कलाक्षेत्र, चित्रपट सृष्टीतील अनेक दिग्गजांनी येथील अनेक पदार्थांची चव चाखून भरभरून दाद दिली आहे. अगदी अलीकडील काळात लोकसभा अध्यक्ष श्रीमती सुमित्रा महाजन ह्यांनीही पेशवा मध्ये हजेरी लावली होती.

मंडळी, कुठलाही व्यवसाय असा सहजासहजी नावारूपास येत नाही. त्यात आपला जीव ओतावा लागतो,अपार कष्ट घ्यावे लागतात. देहभान विसरून स्वतःला त्यात झोकून दिले तर आणि तरच यशाची गोडी चाखता येते हे नक्की. एका सर्वसामान्य कुटुंबातील एक गृहिणी पण घरातील थोरामोठ्यांचा आशीर्वाद ,पतीची मुलाची साथ आणि आत्मविश्वास ह्या जोरावर तिने एक स्वप्न पहिले आणि नुसतेच पहिले नाही तर ते सत्यातही उतरवले ह्याचे आज प्रत्येक मराठी माणसास कौतुक आहे. मंडळी सातासमुद्रापलीकडे जाऊन जिद्दीने आपले स्वप्न पूर्ण करणारी श्रीया आज काहीतरी वेगळे करू पाहणार्या आपल्या सर्व भगिनींसमोर एक उत्तम उदाहरण आहे. आपल्यामधेही अश्या कित्येक श्रिया आहेत त्यांचीही स्वप्ने अशीच पूर्ण व्हावी ,त्यांच्या महत्वाकांक्षेला दिशा मिळावी ह्यासाठीच केला हा लेखन प्रपंच. आपल्या मराठी माणसांचे अस्सल “पेशवा” अगदी नावाप्रमाणेच दुबईमध्ये आज दिमाखात उभे राहून पाहुण्यांचे स्वागतास सज्ज आहे. “ पेशवा “ मधील वातावरणात आहे आपल्या मातीचा, आपलेपणाचा सुगंध , इथे जपली आहेत माणसामाणसातील अतूट नाती आणि संवाद .इथे जातीपाती ,धर्मास थारा नाही .”पेशवा” चा एकच धर्म माणुसकीचा ,आपलेपणाचा .इथल्या आपलेपणाच्या झालरीमुळेच प्रत्येक पदार्थ खूपच चविष्ट ,रुचकर वाटतो . इथे रिवाज आहे तो आलेल्या प्रत्येकास त्याच्या आवडीचे पदार्थ प्रेमाने ,आग्रहाने पोटभर खाऊ घालण्याचा. येथे भोजन करणारा जाताना भरभरून आशीर्वाद  आणि तृप्ततेची ढेकर देवून जातो ...ते पुन्हा पुन्हा इथे येण्यासाठीच. 

                आज “पेशवा” भक्कम पाय रोवून उभा असल्यामुळे श्रीयाने पुढचे पाऊल पर्यटन क्षेत्रात ठेवले आहे. आता सध्या लहान लहान ग्रुप करून पर्यटनाची सुरवात केली आहे तसेच उत्तम दर्ज्याचे केशरही “पेशवा” येथे विक्रीस ठेवले आहे . मंडळी, आपल्या सर्व वाचकांच्या वतीने ह्या लेखाच्या माध्यमातून “ अतिथी देवो भव ” ह्याची पुरेपूर अनुभूती देणार्या  सौ. श्रीया ,श्री सचिन जोशी आणि “पेशवा” च्या संपूर्ण टीमचे अभिनंदन आणि कौतुक तसेच पुढील वाटचालीसाठी शुभेछ्या. 

             नवीन वर्षात म्हणजेच २०१९ मध्ये “पेशवा” आम्हा सर्व खवैयांसाठी नवनवीन उत्तमोत्तम ,चविष्ठ ,लज्जतदार पाककृती घेऊन येयील अशी आशा करुया.

लेख आवडला तर अभिप्राय जरुर कळवा.

antarnad18@gmail.com

सप्तखंडातील भटकंती....... कधीही न संपणारी

|| श्री स्वामी समर्थ ||

“The world is a book, and those who don't travel only read one page.” 

मंडळी,

                   आयुष्यात प्रत्येकाच्या काहीना काही इच्छा आकांक्षा, उराशी बाळगलेली स्वप्न असतातच. काही वेळा आपली हि स्वप्न अनेक कारणांमुळे अपुरी राहतात ,पण काही भाग्यवान असतात जे आपल्या स्वप्नांचा ध्यास घेवून ती पूर्ण करण्यात यशस्वी होतात. 

                    आज मी आपल्याला अश्या एका व्यक्तीचा परिचय करून देणार आहे ज्यांनी आपल्या इच्छासोबत आपल्या वडिलांच्या अपूर्ण राहिलेल्या स्वप्नांची पूर्तता करण्यात यश मिळवले आहे.

सौ.मंजीरीताई..मोलाची साथ ..जीवनात आणि प्रवासात सुद्धा.

        मंडळी सप्तखंडातील ८२ पेक्षा जास्ती देशातील भटकंती करून आपले जीवन कृतार्थ ,अनुभव संपन्न करणारया श्री अरुण सबनीस यांच्याशी आज गप्पांचा योग आला. भटकंती हा त्यांचा अर्थात आवडता विषय आणि आयुष्याचा अविभाज्य भाग असल्याने त्याविषयी आपले अनुभव सांगण्यात ते रमून गेले होते. बालपण बेळगाव मध्ये गेले पण वडिलांच्या सतत होणार्या नोकरीतील बदल्यांमुळे बडोदा, बलसाड ,नाशिक इथेहि काहीकाळ त्यांचे वास्तव्य झाले. ह्या सर्व काळात त्यांचे शिक्षण चालूच होते. मग पुढे उच्च शिक्षण आणि नोकरी निम्मित्ताने मुंबईस येणे झाले. आपल्याला हे भटकंतीचे वेड कसे लागले ह्या प्रश्नावर त्यांनी त्यांच्या बालपणीचा दृद्यद्रावक किस्सा सांगितला. वडिलांच्या तापट स्वभावामुळे लहानपणी त्यांच्यापाशी एखादा हट्ट तर सोडाच पण एखाद्या विषयावर संवाद साधणे हेही अवघड असायचे.

एकदा त्यांच्या कपाटात त्यांना इटलीमधील पोम्पेई ह्या 5000 वर्षापूर्वी ज्वालामुखीमुळे उध्वस्त झालेल्या शहराची काही पोस्ट कार्ड मिळाली .त्यांना जरा आश्चर्य वाटले कि वडिलांच्या कडे ह्या वस्तू कश्या. वडिलांनी त्यांच्या हातात हि कार्ड पाहिली आणि आपल्या मुलाच्या अचंबित चेहऱ्याकडे पाहताना म्हंटले “ खूप आवड होती भटकंतीची पण सर्व राहून गेले ”. हे कथन करताना अरुणकाका वडिलांच्या आठवणीने खूपच सद्गदित झाले होते. आजवर प्रपंच्याचा गाडा ओढताना वडिलांनी आपल्या मनातील ज्या सुप्त इच्छाना तिलांजली दिली होती त्यातील एक म्हणजे भटकंती. आजवर वडीलांचा फक्त तापट स्वभाव पाहणाऱ्या त्यांच्या मनास, आपले छंद बाजूला ठेवून आपल्या कुटुंबासाठी अहोरात्र झटणारया आणि त्यांच्याच सुखात आपले सुख मानणारया आपल्या वडिलांचा संवेदनशील स्वभाव स्पर्शून गेला. मुलाबाळांसाठी आयुष्य वेचणार्या त्यांच्या वडिलांना अशी पोस्ट कार्ड पाहूनच समाधान मानावे लागले होते.

Generations Together

आयुष्य हळूहळू पुढे सरकत होते .कालांतरानी रुपारेल कॉलेज मध्ये सायकोलोजी ह्या विषयात पदवी प्राप्त झाल्यावर काकांनी अनेक ठिकाणी उच्च पदांवर आपला कार्यभाग सांभाळला. वयाच्या 55 च्या आसपास आपल्या कौटुंबिक जबाबदार्यामधून मुक्तता मिळाल्यावर त्यांनी भटकंतीचा श्रीगणेशा केला. पहिला प्रवास अगदी जवळच महाबळेश्वर ,माथेरान ,लोणावळा. मग पुढे दिल्ली आग्रा, नेपाळ पाहत सर्व महाराष्ट ,भारत पिंजून काढला. वर्षभरातील लहान मोठ्या सुट्ट्यांचे कॅलेंडर बघून प्रवासाची आखणी ते आधीच करू लागले. सर्वात पहिली परदेशवारी 1990 साली SEA( South East Asia) मधील देशांची झाली आणि मग तिथून अव्याहतपणे अनेक देशांची भटकंतीची शृंखला गुंफली गेली. प्रत्येक ठिकाणचा नुसताच निसर्ग नाही तर तेथील संस्कृती, राहणीमान, जनजीवन नकळत आपल्यालाही प्रभावित करते. घराबाहेर पडल्यावर खर्या अर्थाने शिक्षण सुरु होते ते हे असे.

                 आपल्या प्रवासातील आठवणीना उजाळा देत त्यांनी भावलेला ,अचंबित करणारा किस्सा सांगितला. उझबेकिस्तान येथे पर्यटन करताना त्यांना भारतीय म्हणून मान मिळाला .त्यांच्या ग्रुप मधील चालू असलेला हिंदी संवाद तेथील एका मुलीने ऐकला .ह्या मुलीने हिंदी विषयाचा अभ्यास दिल्ली येथून केला असल्याने तिला हिंदी समजत होते . आपल्याकडे भारतातील पर्यटक आले आहेत हे ऐकून तेथील स्थानिक लोकांनी तेथील रीतीरीवाजाचा मान राखून त्यातील काहीना आपल्याकडील मौल्यवान वस्तू देवून गौरविले. आपल्याला जी व्यक्ती मनापासून आवडेल तिला आपल्याकडील सर्वात आवडणारी वस्तू भेट म्हणून देणे हा येथील रिवाज आहे. ह्या आपलेपणामुळे सर्वच मंडळी सद्गदित झाली होती. काही अनुभव खूपच रोमांचकारी होते .इटलीमध्ये काही प्रवासी महिलांचे हरवलेले passport, visa हे केसरीच्या सौ. सुनीला पाटील ह्यांनी अगदी सहजपणे अत्यंत अल्प काळात पुन्हा केले , हे सांगताना त्यांनी सुनीला च्या चेहऱ्यावर असलेल्या “Winning Smile " चा आवर्जून उल्लेख केला. एक ना दोन ,काकांच्या अनुभवाची पोतडी असंख्य अनुभवांनी ओतप्रोत भरली होती, त्या सर्वांचा इथे उल्लेख करणे मनात असूनही शक्य नाही. काही विशिष्ठ ठिकाणी कितीही वेळा गेलो तरी मन भरत नाही. काकांनीही स्वित्झर्लंड, आईसल्यांड आणि न्यूझीलंड इथे पुन्हा जायची मनीषा बोलून दाखवली. त्यांनी केलेली नर्मदा परिक्रमा त्यांना अनेक अनुभवातून घेवून गेली. कैलास मानससरोवर येथे सरोवरात डुबकी मारून कैलासाकडे पाहून अर्ध्य देताना त्यांना आलेली आपल्या वडिलांची आठवण सांगताना त्यांच्यासोबत माझेही मन हेलावून गेले. त्यांच्या ह्या संपूर्ण जगप्रवासात अदृश्य रूपाने त्यांना भटकंतीची प्रेरणा देणारे त्यांचे वडील त्यांच्यासोबत असतील आणि त्यांच्या डोळ्याने हे नितांत सुंदर जग डोळे भरून पाहत असतील हे नक्की.

गेल्या ३० वर्षात ८२ पेक्षा जास्ती देशात पर्यटन करताना आलेल्या अनुभवांची शिदोरी त्यांना समृद्ध करून गेली. जीवनाची मुल्ये त्यांना मैलोमैल केलेल्या प्रवासातच सापडली. दुर्दम्य
इच्छाशक्ती, प्रवासाची उपजत असलेली आवड ,आणि समोर आलेल्या परिस्थितीला तक्रार न करता स्वीकारून पुढे जाण्याचा स्वभाव त्यांना जगप्रवासाचा आनंद लुटण्यास पूरक ठरला. ऑगस्ट 2000 मध्ये कैलास मानससरोवर यात्रेहून परतत असताना जीवावर बेतलेला प्रसंग खूपच हृदयद्रावक होता. त्यांची जीप उलटली पण ३५०० फुट दरीत गेली नाही हे अहोभाग्य आणि पूर्वपुण्याई. त्यात सहप्रवासी असलेल्या इटालीयन नर्स ने आपली कुठलीही बोलीभाषा येत नसतानाही सर्वांची प्रार्थमिक शुश्रुषा केली तो प्रसंग माणुसकीचे दर्शन घडवणारा होता.

नाबाद ८२ टूर्स च्या उंबरठ्यावर अजून त्यांचे पचमढी आणि चित्रकुट येथील धबधबा पाहायचे राहून गेले आहे . तसेच रशियातील मोस्को ते व्लाडिव्होस्टॉक ह्या मार्गावर अत्यंत जलदगतीने धावणारया सायबेरीयन रेल्वेतील प्रवासाचा रोमांचककारिक अनुभव त्यांची कन्या सौ. सुप्रिया पिळगावकर हिच्या सोबत  नजीकच्या काळात अनुभवायचा त्यांचा मानस आहे. गेल्या कित्येक वर्षात जगभरात प्रवास करताना त्यांचे सहप्रवासी होते त्यांचे कुटुंबीय ,मित्र मंडळी. कालांतरानी प्रवासातील झालेल्या ओळखीच्या लोकांनी त्यांचे कुटुंब मोठे केले. पण त्यांचा सर्वात लाडका सहप्रवासी ,त्यांची लाडकी नात म्हणजेच आज अभिनय क्षेत्रात आपल्या अभिनयाचा विशिष्ठ ठसा उमटऊ पाहणारी श्रिया पिळगावकर. लाडक्या नातीबद्दल भरभरून बोलत असताना “प्रवासात ती माझी फारच काळजी घेते”  अशी प्रेमळ कबुलीही त्यांनी दिली.

No age bar for Travelling and Adventures

मंडळी ,जगभरातील पर्यटनाचा आनंद त्यांनी प्रामुख्याने केसरी टूर्स , वीणा वर्ल्ड, अनुभव यात्रा, ग्लोबस टूर्स, कॉस्मोस टूर्स ह्या पर्यटन संस्थांसोबत लुटला. आज त्यांचे वय ८० च्या उंबरठ्यावर आहे पण तरुणांना लाजवेल अशी धडाडी , जिद्द आहे आणि प्रवासाने त्यांना चिरतरुण ठेवले आहे ह्यात शंकाच नाही. अजूनही त्यांची भटकंती संपलेली नाही आणि ती कधीच संपणारही नाही.

प्रत्येकाला निवृत्ती नंतर वेळ कसा घालवायचा आणि आयुष्याच्या संध्याकाळी करायचे तरी काय? असा प्रश्न भेडसावणार्या सर्वांसाठी अरुणकाकांची भटकंती नक्कीच प्रेरणा देवून जाईल . काकांनी आपली सेकंड इनिंग आपल्या भटकंतीमुळे कुणालाही हेवा वाटेल इतकी बहारदार केली. आपल्या हसतमुख स्वभावाने आणि लाघवी बोलण्याने ते कुणालाही क्षणात आपलेसे करून टाकतात तरीही सर्वात असून आपला रंग निराळा हे त्यांचे स्वभाव वैशिष्ठ खास करून सांगावेसे वाटते.

A Proud Father with " लाडकी लेक आणि सहप्रवासी "

भटकंतीचे वेड असलेल्या सर्व पर्यटकांना काय सांगाल ह्या माझ्या प्रश्नावर हसून ते म्हणाले , अग प्रत्येक पर्यटकाने एक लक्ष्यात ठेवावे कि आपण कष्टाने मिळवलेला पैसा खर्च करून जेव्हा पर्यटनास घराबाहेर पडतो तेव्हा मुळात कुठल्याही गोष्टीची तक्रार करणे घरीच ठेवून यावे, प्रवासाचा खर्या अर्थाने आनंद घ्यावा आणि तो सह्प्रवाश्यानाही घेवू द्यावा, अनेक मित्र जोडावेत ,खाण्यापिण्याच्या जेवणाच्या कसल्याही तक्रारी करू नये, एकमेकांचे अनुभव ऐकावेत आणि त्यांना आपले परम मित्र करावे. एवढे केले कि प्रवास खर्या अर्थाने सुफळसंपन्न झाला असे समजायला हरकत नाही.

      खरच मंडळी ,पर्यटनाचा आणि त्यातील आलेल्या अनुभवांचा आनंद काकांच्या चेहऱ्यावर दुथडी भरून वाहत होता. आज जणू अनुभवांची , विचारांची सुरेल मैफल जमली होती कधीही न संपणारी. मी त्यांच्यापेक्षा सर्वार्थाने लहान असूनही त्यांनी आणि त्यांच्या पत्नी सौ. मंजिरी काकू यांनी केलेल्या उत्तम आदरातिथ्याने मी मनापसून भारावून गेले. खरच, पर्यटन आपल्याला नुसतेच जगायला शिकवत नाही तर जीवनाकडे पाहण्याची वेगळी दृष्टी देते. त्याचबरोबर नवीन ध्येये आणि ती पूर्ण करण्याची जिद्दही. खरच जग इतके सुंदर आहे कि ते पूर्णपणे पाहायला, अनुभवायला एक जन्म खचितच अपुरा आहे. पण केल्याने होत आहे रे आधी केलेची पाहिजे ह्या उक्तीला धरून आणि काकांपासून प्रेरणा घेवून सुरु करुया आपली भटकंती ....कधीही न थांबण्यासाठी.

काका तुमची हि सप्तखंडातील भ्रमंती सर्व वाचकांना प्रेरणादाई ठरेल यात तिळमात्र शंका नाही . आपल्या पुढील प्रवासासाठी माझ्या आणि सर्व वाचकांतर्फे मनापासून शुभेछ्या.

लेख आवडला तर अभिप्राय जरूर कळवा

antarnad18@gmail.com

"डेअर टू शेअर"..अनुभवसंपन्न कार्यशाळा

|| श्री स्वामी समर्थ ||

मंडळी ,

        आयुष्यभर आपण पोटाची खळगी भरण्यासाठी अविश्रांत मेहनत करत असतो. आयुष्याच्या अखेरपर्यंत आर्थिक दृष्टीने स्वावलंबी राहावे ह्यासाठी मिळालेल्या पैशाचे योग्य नियोजन करणे तितकेच गरजेचे असते .पूर्वीच्या काळी सरकारी नोकर्या मिळण्यासाठी आजच्या सारखी चढाओढ नसायची, त्यामानाने सहज मिळत असत. आज प्रायव्हेट सेक्टर मधील नोकर्यांत सुद्धा तितकेच challenges आहेत पण तिथे सरकारी नोकरी मध्ये असलेले अतिरिक्त फायदे जसे पेन्शन,फंड हे प्रकार नाहीत, त्यामुळे सुरवाती पासूनच आर्थिक नियोजनावर भर देणे संयुक्तिक ठरते.

     
        पूर्वी सरकारी बँकेमध्ये ,पोस्टात त्यातून मिळणारया व्याजासाठी गुंतवणूक केली जात असे.पण आता अलीकडच्या काळात भारतातील अर्थव्यवस्था पाहता बँकांतील ठेवीवर मिळणारे व्याजाचे दर बरेच कमी झाले आहेत. आज गुंतवणुकीसाठी  share मार्केट , Mutual Funds ,Comodity market, Gold investment हे विविध पर्याय समोर आहेत. पूर्वी मोठ्या कंपन्यातील समभाग म्हणजे share विकत घेण्याकडे लोकांचा अधिक कल नव्हता पण आज त्याचे प्रमाण पूर्वीपेक्षा नक्कीच वाढले आहे. असे असले तरीही बहुतांश वेळी आपल्याला शेअर मार्केट चा नुसता उल्लेख केला तरी “ तुला काय भिकेचे डोहाळे लागलेत का? ”, “ हे मोठ्यांचे खेळ”, “ आहेत तेही घालवून बसशील ” वगैरे मुक्ताफळे ऐकायला मिळतात. शेअर मार्केट म्हणजे हमखास पैसे बुडवण्याचे ठिकाण हा विचार जनसामान्यांमध्ये पूर्वापार रुजला आहे . पण आता आपला ह्या सर्वाकडे पाहण्याचा दृष्टीकोण बदलायची नितांत गरज आहे. मुळात  ह्या सर्वांकडे अनेक पिढ्यांपासून पाहण्याची मानसिकता एकच आहे ती बदलली पाहिजे . फायदा सर्वाना हवा असतोच पण त्यासाठी लागणारी रिस्क घ्यायला कुणीही तयार नसते आणि त्याला पूरक ठरते ती आपली मध्यमवर्गीय विचारसरणी.

 

अर्थतज्ञ चंद्रशेखर टिळक यांच्या सोबत

 
        Mutual fund ,share मार्केट आणि त्यातील गुंतवणूक आपल्याला कशी करता येयील याविषयी या क्षेत्रातील अनेक दिग्गज ,तज्ञ मंडळी कार्यशाळा ,शिबिरे,चर्चासत्र घेवून ह्या विषयासंबंधी सखोल मार्गदर्शन करत आहेत.

           आज गेले कित्येक वर्षे ह्या क्षेत्राशी निगडीत असलेल्या आणि आपल्या ज्ञानाने ह्या विषयातील समज गैरसमज दूर करून उत्तम मार्गदर्शन करणारया,  आजच्या पिढीचे नेतृत्व करणारा धडाडीचा तरुण “ निखिलेश सोमण “ ह्याचा अल्प परिचय ह्या लेखाच्या माध्यमातून आपणास करून देत आहे. निखिलेश स्वतः CA असून ह्या क्षेत्रातील उत्तम जाणकार आहे. गेली ३ वर्षे मुंबई, पुणे ,ठाणे, बोरीवली आणि दादर अश्या विविध ठिकाणी त्याने शेअर मार्केट ह्या  विषयावर कार्यशाळा घेवून लोकांची मानसिकता बदलवण्याचा जणू ध्यास घेतला आहे. मी स्वतः त्याच्या एका कार्यशाळेला उपस्थित राहिले. ह्यात उपस्थित राहिलेले ९० % लोक माझ्यासारखेच ह्या विषयातील अनभिज्ञ होते, पण निखिलेशने आपली उत्तम संवादशैली आणि व्यक्तिमत्वाने सर्वाना पहिल्या ५ मी. आपलेसे केले. 

कार्यशाळेचे  “ डेअर टू शेअर ” हे नाव किती समर्पक आहे हे मला सत्र संपल्यावर समजले. 

मुळात आपल्याला शेअर मार्केट मधील कामकाज कसे चालते आणि त्यातील बारकावे समजले पाहिजेत, आपल्याला नक्की कुठे थांबायचे ते माहित पाहिजे आणि सर्वात महत्वाचा हवा तो “ संयम ”. मार्केट चा सखोल अभ्यास करण्यासाठी आपल्याला स्वतःलाही थोडा वेळ दिला पाहिजे हे त्याने सहज सोप्या शब्दात पटवून दिले. मुळातच आपल्याला ह्यात तोटा का होतो ह्याचे उत्खनन करताना त्याने इथे घाई करून चालत नाही ,तसेच आपण कुठला stock घ्यायचा हे सांगणारा तितकाच जाणकार असला पाहिजे ह्यावर भर दिला. आपला ब्रोकर कसा शोधावा, तो शोधताना कुठल्या गोष्टी लक्ष्यात ठेवल्या पाहिजे तसेच DMAT खाते कसे उघडायचे ह्याविषयी उत्तम मार्गदर्शन केले.

             शेअर मार्केट बद्दलचे गैरसमज तर दूर झालेच पण आपल्याला किती अर्धवट ज्ञान होते ह्याची जाणीव झाली. सत्र चालू असताना विचारलेल्या अनेक शंकांचे अत्यंत संयमाने मार्गदर्शन करत असल्याने त्याने सर्वाना आपलेसे कधी केले समजलेच नाही. मुळात ह्या विषयावरील इतकी उत्तम माहिती त्याने दिली कि ह्या क्षेत्रात उतरायचे so called डेअरिंग सर्वांनाच झाले. नवशिख्या लोकांना ह्या कार्यशाळेचा नक्कीच उपयोग होईल ह्यात शंकाच नाही. निखिलेश एक उत्तम वक्ता तर आहेच पण सर्व वयोगटातील लोकांना एकत्र बरोबर घेवून जाण्याची त्याची शैली नक्कीच वाखाणण्याजोगी आहे. पुन्हा पुन्हा तेच तेच प्रश्न विचारले जात असतानाही त्याने संयम कधीच सोडला नाही. मुळातच आपली मराठी माणसे अजूनही मार्केट मध्ये अनेक गैरसमजांमुळे मोठ्या संखेने उतरत नाहीत , दडपण घेतात ह्याची खंत त्याने बोलून दाखवली.

   

          निखिलेश चे कार्य नक्कीच उल्लेखनीय आहे. प्रसार माध्यमांनी सुद्धा त्याच्या ह्या कार्याची दखल घेतली आहे. अर्थतज्ञ श्री. चंद्रशेखर टिळक ह्यांनी तर त्याच्या कार्यशाळेला प्रत्यक्ष उपस्थित राहून त्याची पाठ थोपटली आहे.

       
              शेअर मार्केट विषयी योग्य माहिती हवी असणार्यांनी ह्या कार्यशाळेचा जरूर लाभ घ्यावा. मंडळी, आपला एक मराठी मुलगा अत्यंत मनापासून, स्वतःला झोकून देऊन ह्या कार्यशाळा घेत आहे हे मनास भावले आणि म्हणूनच हा अनुभव आपल्यापर्यंत पोहोचवण्यासाठी केलेला हा लेखन प्रपंच.

निखिलेश सोमण contact no 9594083769

लेखाबद्दल अभिप्राय जरूर कळवा.

Antarnad18.gmail.com

अशी पाखरे येती

|| श्री स्वामी समर्थ ||

एकमेकांसोबत राहूनच  होतो जीवनाचा खर्या अर्थाने सोहळा.

                     रंगीबेरंगी पाखरांसारखी किलबिलाट करणारी अनेक  स्वभावाची माणसे आपल्या आयुष्यात अनेक टप्प्यांवर भेटत जातात त्याविषयी थोडेसे. आयुष्यात माणसांचे जाणेयेणे अविरत चालूच असते. आजकालच्या आधुनिक जगतात तर सोशल मिडिया मुळे रोज नवीन चेहरे रोज नवीन व्यक्तींशी परिचय होत असतो , पण माणसांच्या गराड्यात असूनही कधीतरी आपण एकटेच असल्याची भावना उफाळून येते...कधीकधी माणसांचा कंटाळाही येतो , आजूबाजूला कुणीही नको ,जरावेळ शांत एकटेच रहावेसे वाटते  ..स्वतःच्या विचारात स्वतःच्याच विश्वात ..पण मग त्या एकटेपणाचाही कंटाळा येतो आणि पुन्हा आपण सभोवतालच्या माणसात रुंजी घालू लागतो .शेवटी माणूस हा समाजप्रिय प्राणी आहे म्हणूनच देवाने कुटुंबव्यवस्था निर्माण केली असावी. माणसाचे मन मोठे विचित्र..त्या मनास कधी कोण भावेल सांगता येत नाही .

             

             एखादी व्यक्ती आपल्याला सहज भावते .आजकालच्या परिभाषेत सांगायचं तर click होते जणू,मग तिच्याशी तासंतास कुठल्याही विषयावर गप्पा होतात, पुन्हापुन्हा भेटीची ओढ लागते , मनास हुरहूर लागते ,एकत्र घालवलेले क्षण अस्वस्थ करतात ,ह्यात वयोमर्यादाही नसते, आपल्याला त्या व्यक्तीचा सहवास आवडू लागतो..का? ह्याला खरच उत्तर नसते .पण आपण त्या व्यक्ती सोबत एकरूप होवून जातो...उलटपक्षी काही जण इतके गूढ असतात कि त्यांचे अस्तित्व सुद्धा नकोसे वाटते, त्यांच्या असण्याने किंवा त्यांच्या नुसत्या विचारानेही अस्वस्थ व्हायला होते ,कदाचित त्यांचा ORA आपल्याला खचितच disturbing वाटतो. एखादी व्यक्ती इतकी खेळकर ,आनंदी स्वभावाची ,मनमिळावू असते कि तिच्या नुसत्या विचारानेही आपण सुखावतो आणि अश्या माणसांच्या सहवासात आपले आयुष्य फुलत जाते. कधीकधी एखाद्या व्यक्ती भोवती असलेले ज्ञानाचे ,अध्यात्माचे वलय इतके प्रभावशाली असते कि त्यांना भेटल्यावर आपण त्यांच्यासमोर आपोआपच नतमस्तक होतो.

      

              बरेचदा खूप मित्र मैत्रिणी असूनही मनातले बोलायला आपण नेमके एखाद्याच मित्राची किंवा मैत्रिणीची निवड करतो कारण त्यांचे अस्तित्व ,त्यांची मैत्री आपल्याला विश्वास ,मोठा दिलासा देवून जाते .कधीकधी खूप वर्ष एकाच घरात राहिलेली माणसे समांतर रेघांसारखी जगत राहतात ,ती एका छताखाली जरूर असतात पण त्यांची मने मात्र कधीच एक होत नाहीत. कार्यालयात जिथे आपण ८-१० तास एकत्र घालवतो अगदी तिथेही तरतर्हेची माणसे अवतीभवती असतात..त्यातली काहीच आपली होवून जातात ..काहींच्या बरोबर आपले आयुष्यभराचे बंध जुळतात ,तर काही फक्त ओळखीचेच राहतात, काहींच्या बरोबर चहाच्या गप्पांच्या फेरी झडतात तर काहींच्याबरोबर जातायेता नुसते एक निसटते हास्य. आयुष्याच्या ह्या प्रवासात कुठल्या वळणावर कोण भेटेल हे खरच सांगणे अशक्य आहे. अगदी तासाभराच्या प्रवासातील सह्प्रवासीही कधीतरी आयुष्यभराचे सोबती होवून जातात ..शेवटी नात्यांच्या ह्या रेशीम गाठी कुठे जुळून येतील ह्याचा नेम नाही हेच खरे...कधीकधी                 आपल्या खास मित्रांमध्ये लटकी भांडणे होतात पण काही नाती, माणसे आवर्जून जपावीशी वाटतात,,त्यांच्यापुढे आपले सर्व अहंकार गळून पडतात कारण त्यांचे आयुष्यातील असणे त्या अहंकारापेक्षा फार फार मौल्यवान असते. काही जणांशी सलोखा वाढतो ,ओळख वाढवावीशी वाटते आणि मग त्यांच्यासोबत घालवलेले क्षण  ..सगळ आयुष्यच बदलून टाकतात..ते भेटणे ,ते बोलणे , ते पाहणे सार काही मनास भिडत जाते आणि मग त्याच्या किंवा तिच्याशिवाय आपले अस्तित्वच जणू अधुरे राहते.

                काही माणसांचे अस्तित्व , त्यांचे विचार ,प्रभावी व्यक्तिमत्व आणि बोलण्याची शैली आपल्याला अंतर्मुख करते. बरेच वेळा आपण सहज बोलून जातो “ मी अमुक अमुक व्यक्तीला follo करते किंवा त्यांना मानते ”, यातून अभिप्रेत असलेला अर्थ हाच आहे कि आपण त्यांच्या व्यक्तिमत्वाने , विचारांनी प्रभावित झालेले असतो आणि म्हणूनच त्यांच्या विचारांचे अनुकरण करू पाहतो.

                आयुष्यात नाती जपताना कधीकधी आपली आणि समोरच्याचीहि दमछाक होते. काही व्यक्तींचा, त्यांच्या असण्याचा इतका त्रास असतो कि बरेचदा आपण मनाविरुद्ध त्यांना आपल्या पासून दूर ठेवतो.

                  काही माणसात आपल्याला आपलेच प्रतिबिंब पाहायला मिळते त्यावेळी “ तू अगदी सेम २ सेम माझ्याचसारखी किंवा माझ्याचसारखा आहेस ” असे शब्दोच्चार नाही निघाले तरच नवल.

                एखाद्याबरोबर मैत्रीची वीण इतकी घट्ट होते कि त्या ओळखीचे जन्मोजन्मीच्या नात्यात रुपांतर व्हायला वेळ नाही लागत. काही आपल्याला समृद्ध करतात तर काहीना आपण...काही ओळखी आपल्याला आयुष्यात उंचच उंच भरारी घ्यायचे बळ देतात..“ मी आहे ” हा एकच दिलासा देणारा शब्द आपल्याला आयुष्यातील अनेक चढउतार आणि आव्हाने पेलायचे सामर्थ्य देतो.तर अशीही आपल्या भोवती रुंजी घालणारी असंख्य पाखरे ज्यांच्यामुळे आपला आयुष्याचा प्रवास सुखकर होतो ,त्यांचा आदर करणे ,त्यांना जीवापाड जपणे हे आपले परमकर्तव्य आहे.

                 मंडळी, आकाशात स्वच्छंदी विहार करणारी पाखरहि कायम थव्याने विहार करत असतात किबहुना ह्यातून निसर्गही आपल्याला “सर्वांनी एकत्र राहा” हाच संदेश देत असावा.

                 ह्या थव्यासोबत नाही राहिलो तर आपण एकलकोंडे ,एकाकी होवून जातो आणि मग एकटेपणातून निर्माण होणारे शारीरिक आणि प्रामुख्याने मानसिक आजार आपल्याला हतबल करतात . हल्ली परदेशस्थ भारतीयांची संख्या वाढत आहे ,मुले नोकरी निम्मिताने परदेशी जातात आणि तिथलीच होवून जातात. मग आयुष्याच्या शेवटच्या काळात त्यांचे वयस्कर आईवडील ज्यांच्या पंखात आता कुठलीच झेप घेण्याचे बळ उरलेले नसते त्यांना अतिशय एकटेपणा येतो. अश्यांना सोबत करून ,त्याना त्यांचे वय विसरून जगण्याची प्रेरणा देणे हे आपले सर्वांचेच उद्दिष्ट असायला हवे नाही का?

                  माणसे मग ती कशीही असोत त्यांच्याशिवाय आयुष्य अपूर्ण आहे हेच शेवटी सत्य आहे. पैशांनी श्रीमंत होणे खूप  सोपं आहे पण घट्ट विणलेल्या नात्यांनी आयुष्य समृद्ध करणे कठीण...पण अशक्य नाही ..माझ्या आयुष्यात अशी असंख्य माणसे माझ्या जगण्याला निम्मित झाली तशीच सर्वांच्या आयुष्यात येवुदेत आणि प्रत्येकाचे आयुष्य परिपूर्ण होवूदे हीच प्रार्थना.

माझ्या आयुष्यातील सर्व पाखरांना ,त्यांच्या असण्याने माझ्या आयुष्याला अर्थ प्राप्त झाला आणि आयुष्याचा एक सोहळा झाला , हा लेख समर्पित.....

अभिप्राय कळवा

antarnad18@gmail.com