सकारात्मकतेचे प्रभावी अस्त्र – सततचा बदल – Kaizen

 || श्री स्वामी समर्थ ||

रोजचे आयुष्य तेचतेच असते ,जसे रोज तेच चेहरे, रस्ते , जेवण , त्याच वर्तमानपत्रातील बातम्या , तीच ट्रेन बस अगदी सगळे रुटीन सारखे . कधी तरी त्याचा कंटाळा येतो आणि मग आपण बोर होतो . प्रत्येक वेळी आपण हवापालट म्हणून किंवा सुट्टीसाठी बाहेर जाऊ शकत नाही . पण मग हा तोचतोच पणा घालवायला करायचे तरी काय ? अश्यावेळी प्रत्येक्ष निसर्गच आपल्याला मदत करतो . जापनीज concept “ kaizen “ ह्या दृष्टीने अभ्यासण्या सारखा आहे. Kaizen हा जापनीज शब्द असून त्याचा अर्थ “ Continuous Improvement “ असा आहे. ह्याला “ Change for the Betterment “ असेही म्हंटले जाते .Kai म्हणजे “ Change ” आणि Zen म्हणजे “  Good “. 

जीवनातील रोजच्या गोष्टीत लहानसहान बदल करून आपण जीवन अधिक चांगले कसे करू शकतो हे . घरातील फर्निचर च्या रचनेत बदल करून बघा तेच घर वेगळे वाटेल. घराचे पडदे , स्वयपाक घरातील नेहमीच्या वस्तू उपकरणे ह्यांचा जागा किंवा त्यात बदल केलात तर काहीतरी वेगळेपण जाणवते . 

आजकाल मोठमोठ्या कंपन्या मध्ये  जापनीज “ Kaizen “ पद्धतीचा वापर केलेला दिसतो. एखादा रिपोर्ट किंवा अनालिसिस मध्ये बदल करून तो जास्ती सुस्पष्ट किंवा विस्तृत कसा करता येयील किंवा “ All in one frame “  कसा होयील  ह्याचा विचार सतत करून त्यात बदल करणे म्हणजे “ kaizen “ . आजकालच्या प्रगट युगात kaizen सारख्या टेक्निक आपल्याला एक स्टेप पुढेच नेतात . आहे त्यात मी असा काय करू शकते ज्यामुळे ती गोष्ट लहानश्या बदलाने सुद्धा अधिक चांगले होईल हि प्रेरणा kaizen देत राहते . रोजच्या रुटीन प्रोसेस kaizen मुळे upgrade होताना दिसत आहेत .

आपल्या मुलानाही खाण्यापिण्यात सतत बदल हवा असतो . रोज त्याच नेहमीच्या भाज्या , पराठे .मग आई हे कर आई ते कर चालू होते अनेकदा ह्यातूनच मग बाहेरचे खाणे बदल म्हणून सुद्धा खाल्ले जाते तर कधी गरज म्हणून. शेवटी जिभेचे चोचले कुणाला नाहीत .  खाण्यातील बदल अपेक्षित असतो तसाच पेहराव . ह्यातील बदल सुद्धा आपल्याला ताजातवाना करत असतो . सतत एकच पद्धतीचे कपडे वापरणे त्यापेक्षा त्यात बदल कधी साधे सुती तर कधी साडी , वेस्टर्न असे बदल आपल्याला फ्रेश करतात . वेगवेगळे अलंकार तर सगळ्यांकडेच असतात पण मग घालू आत्ता नको असे करत त्यांना कपाटातून बाहेर यायला पंचांग बघायची जणू वेळ येते . हे सर्व बदल आपल्यात सौंदर्यात दोन गुण जास्ती देतातच पण आनंद सुद्धा देतात .

आहार हा खूप महत्वाचा असतो आणि त्यात प्रत्येकाच्या आवडीही असतात . प्रत्येक कुटुंबाचे स्वास्थ बघून त्या ठरवाव्या लागतात . प्रत्येकाच्या घरात व्यक्तीसापेक्ष असणारे आजार किंवा आवडी लक्ष्यात घेवून त्या घरातील गृहिणीला मेनू ठरवायचा असतो पण त्यातही अनेक बदल करून नाविन्य आणू शकते. घरात नुसती फुले आणून वाज मध्ये ठेवली तरी घरात चैतन्य होते , नेहमीचीच सुगंधी अगरबत्ती त्यामध्ये बदल , परफ्युम , सौंदर्य प्रसाधने , अश्या रोजच्या गोष्टीत आलटून पालटून बदल केला तर तोचतोच पणाचा फील जातो. 

एखाद्या चालू प्रोसेस मध्ये बदल घडवून तीच प्रोसेस कमी वेळात अधिक चांगला परिणाम कसा देयील हे “ kaizen “ मुळे शक्य होते आणि हाच त्याचा उद्देश सुद्धा आहे. अनेक मोठ्या कंपनींची HR ह्याचा उपयोग करताना दिसतात . अनेक प्रगतशील देश ह्याचा उपयोग करून सातत्याने नवीन संकल्पना राबवत आहे . 

सतत बदलणे हा निसर्गाचा गुण आहे आणि तो आपल्या सर्वानाही लागू आहेच कि . आपला एकच मूड संपूर्ण दिवस सुद्धा नसतो . त्याचप्रमाणे एकाच सुरातील आयुष्य जगण्यातील मजा घालवते आणि लय सूर सुद्धा . “ kaizen “ ह्या सर्वांसाठी उपयुक्त असा उपाय आहेच. तसेच सतत बदल करणे म्हणजे मेंदूला खाद्य म्हणून अनेक आजार सुद्धा दूर राहतात . आता काय बदल करायच्या ह्या चिंतन प्रक्रियेत आपणही गुंतून राहतो. 

तेच आयुष्य नवीन भासते , मरगळ निघून जाते आणि आपण पुन्हा एकदा नव्याने जगू लागतो .

“ Kaizen ”  सारख्या संकल्पना आपल्या आयुष्याला निश्चित वेगळेपणा देणाऱ्या आहेत , आयुष्य सुखकर करणाऱ्या आहेत  .  kaizen सारख्या concept आपले आयुष्य बेटर करतील नाही का? करून बघा . 

2023 तुम्हा सर्वांचे आयुष्य एका वेगळ्याच उंचीवर नेणारे असणारच आहे. प्रत्येकाच्या आयुष्यात सुख समृद्धी येऊदे. प्रयत्नांचा वेग वाढवून यशश्री खेचून आणायची आहे . आपल्या सोबत इतरानाही आनंद द्यायचा आहे .

संकलन : सौ. अस्मिता दीक्षित 

संपर्क    : 8104639230

 

स्वतःला आनंदी ठेवणे हे आज मोठे आव्हान आहे - Move On

|| श्री स्वामी समर्थ ||

 

आपण आपल्या मनाला सतत कश्यात तरी अडकून पडायची जणू सवयच लावलेली आहे . सहज काहीच सुटत नाही आणि आपली सोडायची मानसिकता सुद्धा नसते. आपण सगळे जमा करून ठेवतो मग त्या घरातील अनेक वस्तू , कपडे असोत कि मनातील आठवणी आणि नको नको ती माणसे सुद्धा . वास्तू शास्त्र सांगते कि 6 महिने एखादी गोष्ट वापरली नाही तर टाकून द्या, घरात clutter करून ठेवू नका जसे जुनी न चालणारी घड्याळे , कपडे, दोर्या , पेपरची , दुधाच्या पिशव्यांची रद्दी ,द्या सगळे टाकून ....अश्याच अवस्थेत एखादी वस्तू दुसर्याला द्या कि समोरचा अजून ६ महिने ती वस्तू वापरू शकला पाहिजे. पण नाही सगळे उराशी कवटाळून बसायचे. घरात चार घड्याळे असतात आणि प्रत्येक घड्याळात वेगवेगळे वाजलेले असतात मग घरातील चार लोकांची मते सुद्धा चार वेगवेगळीच असणार कि नाही .

असो तर सांगायचे असे कि मनाला आता ह्यात सगळ्यात अडकवून ठेवू नका, मागचे मागे सोडून जा आणि पुढे चालत राहा , पुढे मोकळे आकाश आपल्याला गवसणी घालू पाहते आहे, खूप नवीन अनुभव अजून घ्यायचे आहेत , खूप खूप लोक भेटायची आहेत ,नवीन बंध जुळायचे आहेत , पुढचे आयुष्य तुमची पुढील वळणावर आतुरतेने वाट पाहत आहे . पण आपण हा नाही बोलत तो नाही बोलत ह्याने असे केले आणि त्याने असे केले ह्यातून बाहेरच नाही पडत ...सोडून द्या. जो आपला असेल तो आपल्यासोबत असणारच आहे इतरांची पर्वा आपण का करायची. कारण आज माणसे कामापुरती वापरण्याची फ्याशन आहे.  जुने जायील तेव्हाच नवीन येईल . पाणी जेव्हा वाहते असते तेव्हाच ते पिण्याजोगे असते नाहीतर त्याचे डबके होते . जुना ड्रेस द्या आणि नवीन आणा . सगळे जुने टाकून द्या आणि नवीन गोष्टीनी घर सजवा. जुन्या आठवणी क्लेशदायक असतात किती दिवस तिथेच अडकून पडणार आपण , शेवटी ज्याचे त्याचे कर्म आपल्यासोबत . किती आणि कायकाय मनाला लावून घ्यायचे आणि कश्यासाठी , लोक मजेत आनंदात जगत आहेत मग आपणच हा मनाला दुक्ख देत देत जगायचे.  वरचा बसला आहे आणि तो सगळ्याचा हिशोब वेळ आली कि करतोच आणि तो त्याचाच अधिकार आहे ह्यावर माझा विश्वास आहे .

आज समुपदेशन करताना लक्ष्यात येते कि लोक त्याची मनाची शांतता घालवून बसली आहेत ,त्याच त्याच पाशात अडकली आहेत त्यामुळे आयुष्य जगायचेच विसरून गेली आहेत . तुम्ही कितीही चांगले वागा हा समाज तुम्हाला जगू देत नाही हे सत्य आहे . कुणालाही कुणाचे चांगले झालेले पाहवत नाही मग अशी लोक कश्याला हवी तुमच्या मित्र यादीत ? काय संबंध ? अचानक बोलणे बंद करणे अचानक आपल्या आयुष्यातून निघून जाणारी माणसे आपल्या मनाचा क्षणभर सुद्धा विचार करत नाहीत मग आपण सुद्धा त्यांचा का विचार करायचा? ती आपली कधीच नव्हती . आपण आपले मुक्त नक्कीच जगू शकतो का नाही ? प्रयत्न करून बघा नक्कीच यशस्वी व्हाल. आज रोजच्या जीवनात प्रत्येक क्षणी मोठमोठाली आव्हाने आहेत.

आजची तरुण पिढी प्रचंड स्ट्रेस मध्ये जगत आहे , मुला मुलींची लग्नाची वये खूप पुढे गेली आहेत . काही मुले तर इतरांचे अनुभव ऐकून लग्न नकोच म्हणतात . आज लग्न संस्था मोडकळीला आलेली आहे कारण जबाबदारी कुणाला नको आणि आपण एकटे जगू शकतो हा पराकोटीचा अहंकार .पण हा विचार अजून १० वर्षांनी टिकणारा नाही तेव्हा वय निघून गेलेलें असेल. असो .

आपल्याला देवाने दिलेले २४ तास खूप काही करायला पुरेसे आहेत . स्वतःला आनंदी ठेवणे हा आजचा मोठा चालेंज आहे ,पटतंय का? कारण अर्ध आयुष्य दुसर्याला काय वाटेल ह्यातच व्यतीत झालय आपले. आयुष्यभर साडी नेसणार्या काकू नी खरच एकदातरी  ड्रेस घालून बघावा , मग बघा त्या बदलेल्या वस्त्राबरोबर त्यांना किती मोकळे ढाकळे वाटेल. अशीच मनावर असंख्य वर्ष चढलेली नको नको त्या आठवणींची  पुटे,  जळमटे सुद्धा दूर करा , मनाची साफसफाई करतच पुढील आयुष्याचा प्रवास करुया. नाहीतर जगातील सगळे आजार होतील. माणसाचे मन आजारी पडते आणि मग शरीर म्हणूनच मनाला आनंदी ठेवण्याचा ध्यास घ्या .

नवीन वर्षात कुठलेही संकल्प करू नका कारण ते 24 सुद्धा टिकत नाहीत. चालायला जायचे आहे ना? शुभस्य शीघ्रम .उठा आणि चालायला जा ठरवू बिरवू काही नका just do it. आपल स्वतंत्र व्यक्तिमत्व जपा , आपल्या मताला सर्वप्रथम आपणच किंमत द्यायची असते तरच इतर देतील. केलेल्या चुका मोठ्या मनाने स्वीकारा तरच मन शांत होयील आणि काहीतरी मार्ग मिळेल. दुसर्याला दोष देत बसू नका ,खूप झाले ते आता . कायम दुसर्यावर अवलंबून रहायची सवय सोडून दिली पाहिजे. स्पष्ट बोलणे आणि फटकळ बोलणे ह्यात फरक आहे जो कित्येकांना समजत नाही कारण तितकी कुवत नसते . पण आपण आपली मते ठामपणे मांडायला शिकले पाहिजे .  आपण एकटे येतो आणि एकटेच जाणार आहोत आणि हेच अंतिम सत्य आहे जे बदलणार नाही त्यामुळे स्वतःचे छंद जोपासा. कश्याला कायम सतत कुणीतरी हवे बरोबर . आज जितकी कमी माणसे आपल्यासोबत आणि जितक्या कमीतकमी बातम्या तितके आपण सुखी . आज घरात कुणी विचारत नाहीत म्हणून फेसबुकवर गर्दी करणारे अनेक आहेत ,सतत कुणालातरी शोधात राहणारे ,सगळेच नाहीत पण आहेत .

अहो प्रत्येकाला दुक्ख आहे फक्त त्याचे स्वरूप वेगळे आहे , म्हंटलेच आहे ना जगी सर्व सुखी असा कोण आहे ? जीवन जगून खूप झाले पण आपल्या स्वतःच्या मनात त्याच्या अंतरंगात डोकवायचे राहूनच गेले. मला काय हवे आहे ? मला काय वाटते हे सगळ्यात महत्वाचे आहे. स्वतःच्या अस्तित्वाची ओळख आणि आपल्या ह्या जन्माचे प्रयोजन अति महत्वाचे आहे. ह्या सर्व प्रश्नांची उत्तरे उपासना , साधना आणि ध्यानातून नक्कीच मिळतील निदान तसा प्रयत्न तरी केला पाहिजे. आपल्याला जे करायचे ते आपण बरोबर करतो आणि जे करायचे नाही त्यासाठी १०० कारणे सांगतो. बघा विचार करा .

आपल्या मनाचा कल कुठे आहे ते आपल्याला माहित असते , वाचन , लेखन ह्यांनी सैरावैरा पळणारे मन  नक्कीच शांत होईल. आपली विचारधारा पक्की असणे , नियत साफ असणे आवश्यक आहे . देवाने सगळ्यांना संधी दिली आहे पण आपण त्याचा उपयोग किती करतो ते आपल्या हातात आहे . आज कुठलाही विषय किंवा क्षेत्र घ्या अत्यंत वाईट स्पर्धा , दुसर्याला खाली खेचण्याची मनोवृत्ती सर्व आहेच पण ह्यातूनही आपल्याला आपला प्रवास आनंदी करायचा आहे हे आव्हान आहे . यशाचे  शिवधनुष्य पेलण्याची जिद्द आपण ठेवायचीच आहे कारण आपले सद्गुरू अनंत हाताने आपल्या मागे उभे आहेत .

मी तर माझे सर्व जीवन त्यांना समर्पित केले आहे . माझा त्या शिक्तीला साष्टांग दंडवत आहे , अगदी कश्याचाही विचार मी करत नाही, त्यांच्या इच्छेत सर्व इच्छा विलीन केल्या आहेत . समोरचा बोलला आपण बोलायचे नाही बोलला नाही बोलायचे . इतके साधे सोपे जगायला महाराजांनीच मला शिकवले आहे. वेळ भरभर निघून जातोय आणि आपले एकेक पाऊल मृत्यूकडे जात आहे म्हणूनच हा वेळ सार्थकी लावणे महत्वाचे आहे . काय वाटते ? आपण आनंदी असतो तेव्हा सर्व जग सुंदर वाटत राहते आणि निराश उदास असतो तेव्हा जगूच नये असे वाटते . उंबरठ्याच्या बाहेर जग सुरु होते आणि तिथे आपले कुणीही नसते , पण त्याच्या आत आपली माणसे असतात ज्यांच्याप्रती आपली काही कर्तव्येही असतात . ती पूर्ण करणे आपले प्रथम कर्तव्य त्यामुळे समाज कारणात आणि राजकारणात किती अडकून पडायचे हे आपण ठरवायचे शेवटी ज्याच्या खिशात पैसा त्याला मान हे आज समीकरण आहे. लष्करच्या भाकर्या भाजून आल्या कुटुंबाचे पोट भरणार नाही आणि कुणी आपल्याला दमडा हि देणार नाही हे पक्के लक्ष्यात ठेवले पाहिजे .  

ठरवायचे काहीच नाही पुढे जात राहायचे . एखादी गोष्ट कृतीत उतरवणे महत्वाचे . आज आयुष्यत खूप काही करण्यासारखे आहे. रोज एकाला तरी हसवा , कुणाच्या दुक्खावर किंवा व्यंगावर हसण्यापेक्षा हे बरे. ज्योतिष शास्त्राच्या अभ्यासकांनी निदान एक तरी घटस्फोट वाचवा , एकाचे तरी match making मस्त करून द्या. खरे ज्ञान द्या . घटस्फोट  झालेली माणसे वाईट नसतात फक्त दोन वेगळा विचार करणारी माणसे एकत्र आलेली असतात . मार्केटिंग अजिबात नको फसवणूक नको. लोक हुशार आहेत त्यांना ते समजते आणि आपली पत जाते त्यापेक्षा खरे आपला ठसा उमटवून जाते तोही कायमचा . आज मार्केटिंग चा जमाना आहे. जो दिखता है वह बिकता है . पण लोकांकडून किती पैसे उकळायचे आणि किती टोप्या घालायच्या? असो.  सतत कुढत बसणे, जीवनात घडलेल्या वाईट आठवणी , प्रसंग माणसे ह्यांच्याभोवती रुंजी घालत बसणे म्हणजे स्वतःच्याच हाताने आयुष्याची माती करणे. इथे कुणाला कुणाचीही पडलेली नाही .

12 राशींची माणसे ह्या जगात आहेत ,काही मनाला लावून घेणारी आहेत तर काही आपल्याच स्वप्नांना पंख लावणारी आहेत. चला तर मग 2023 नवनवीन स्वप्ने बघुया ती पूर्ण करण्यासाठी धडपड करुया , अविश्रांत कष्टाने यशश्री खेचून आणूया आणि स्वतःच्या असण्याला एक नवीन अर्थ प्राप्त करून देवूया .
आज सोशल मिडीया प्रगत आहे त्याने खूप सुप्त लेखकाना जन्म दिला आहे. तुम्हीही आपले विचार शब्दबद्ध करा , लिहिते व्हा आणि विचारांना दिशा द्या. इतरांना प्रेरणा द्या . एखाद्या खळखळणार्या धबधब्या सारखे आयुष्य जगा , डबके होऊन जगण्यात मजा नाही . जिवंतपणे कत्येक मरणे जगणार्या लोकांना जीवन जगायची प्रेरणा द्या.

दुसर्याचा द्वेष करून , हेवे दावे ,मत्सर करून ह्या जगात कुणीही सुखी झाले नाही आणि होणारच नाही . उलट आपणच मानसिक रुग्ण होतो अश्याने . मनात महाराजांनाच आणून बसवले तर इतर टुकार विचारांना तिथे जागाच राहणार नाही . प्रयत्नपूर्वक हा प्रयत्न करून बघा . आज आर्थिक समस्या , विवाह , वास्तू , मुलांची शिक्षणे , व्यसने ,संतती न होणे अश्या अनेक विचारांनी मनुष्य त्रस्त आहे. आपल्या जराश्या स्मित हास्याने , दोन गोड शब्दांनी एखाद्याला जगायला स्फूर्ती मिळाली तर तो आनंद खरच अनमोल असेल.पटतंय का? मग लगेच कृती करूनच टाका .
2023 तुम्हा आम्हा सर्वांसाठी “ अनमोल “ असुदे , स्वप्नपूर्तीचे , आकाशाला गवसणी घालणारे ,आरोग्यदायी , दुसर्याला आनंद देणारे , अध्यात्माची गोडी चाखत महाराजांच्या चरणाशी आयुष्य समर्पित करणारे असुदे हीच महाराजांच्या चरणी प्रार्थना . सकारात्मक जीवन जगायची गुरुकिल्ली आपल्याच कडे आहे आता फक्त ती वापरायची आहे.

माझा फोन आला नाही तर काळजीच्या स्वरात मला फोन करून माझी खुशाली विचारणाऱ्या , माझ्या लेखनाला सतत प्रेरणा देणार्या माझ्या गुरु ,सखी सौ. शिल्पाताई अग्निहोत्री ह्यांच्यापुढे मी नतमस्तक आहे आणि  माझ्या 2022 मधील हा माझा अखेरचा लेख त्यांना समर्पित करताना विशेष आनंदही होत आहे. .

संकलन : सौ. अस्मिता दीक्षित

संपर्क : 8104639230

 

 

 

 

  

 

 

 

 

 

अध्यात्माची Expiry Date

 || श्री स्वामी समर्थ ||

आता तुम्ही म्हणाल हे काय आता नवीन ?? हो खरच नवीन आहे , मीही आज पहिल्यांदा ऐकले आणि त्यावर लिहिल्याशिवाय झोप लागायची नाही म्हणून ह्या चार ओळी लिहिण्याचा लेखनप्रपंच .

आज एका व्यक्तीचे समुपदेशन केले . मुलाच्या आजारपणाचा प्रश्न होता. असो. सर्व यशाशक्ती बोलून झाल्यावर त्या म्हणाल्या ताई मला समजले आता कायकाय करायचे ते आणि कश्यासाठी करायचे .  म्हंटले मनात विश्वास ठेवा ज्या देवतेचे पूजन करता तिला शरण जा आणि मगच उपाय फलद्रूप होताना दिसतील. 

मुलाच्या आजारपणाचा प्रश्न होता . पत्रिकेतील शनी षष्ठ स्थानात त्यावर गोचर शनी व्ययातून बघतोय आणि मूळ पत्रिकेतील मंगळ तृतीयात . पोटाचा आजार होणारच , वायुतत्व बिघडले कि पचन बिघडणार . लग्नेश षष्ठ स्थानात .असो गेले दोन वर्ष शनी मुळे त्या मुलाला अधिक त्रास झाला. 

पुढे त्या जे म्हणाल्या ते ऐकून मी अक्षरश हतबुद्ध झाले. गेले दोन वर्षापूर्वी त्यांनी कुणाकडून तरी घरात होम हवन , पूजा शांती दोन दिवस अखंड जप असे बरेच काय काय करून घेतले तरीही काहीही फरक नाही . गेल्या वर्षी त्यांनी विचारले कि अजून काहीच फरक नाही तेव्हा उत्तर मिळाले कि “ हे सर्व उपाय फक्त वर्षभरासाठी असतात , वर्ष झाले आता त्याचा परिणाम गेला आता पुन्हा करायला लागतील.” सर्वसामान्य माणसाच्या खूप पलीकडे असणारे हे उत्तर मलाही पचनी पडले नाही . व्रत वैकल्ये , अध्यात्म साधना ह्याला  Expiry Date असते हे मला आज नव्यानेच समजले आणि ज्ञानात भर पडली . 

एखाद्या देवतेचे पूजन हे मनापासून केले तर देवता प्रसन्न होणार कि म्हणणार “ संपले आता Expiry Date झाली “ .

मुळातच आपल्याला कुणीही काहीही करायला सांगितले तर ते नेमके कश्यासाठी आहे ? हे जाणून घेतले पाहिजे आणि जर स्वतःच्या बुद्धीला पटले तर आणि तरच केले पाहिजे. उठसुठ कुणी काहीही सांगेल आपण ते करणार का? हा प्रश्न आपण स्वतःलाच विचारला पाहिजे ,दुसर्याला दोष देवून काहीही उपयोग नाही . डोळे मिटून एखाद्या गोष्टीचे मर्म जाणून न घेता केलेली कुठलीही गोष्ट व्यर्थ आहे. विचार करा तुम्हालाही पटेल. 

निर्बुद्ध पणाने केलेली गोष्ट सर्वार्थाने व्यर्थ जायील.  वरील उदाहरणात शनी मुले ज्या गोष्टी होत आहेत त्याला शनीचीच उपासना हवी , षष्ठ स्थान पोट दर्शवते आणि शनी वायुतत्व असंतुलित करत असल्यामुळे हनुमान चालीसा , जप ,शनीचे मंदिरात जाऊन दर्शन घेणे ह्या गोष्टीमुळे फरक पडणार आणि ह्या आपण का करत आहोत ह्याचे कारण समजले तर आपण अजून कळकळीने करू , हो ना? 

आज आयुष्यात जे काही करायचे ते अत्यंत जागरूक पणे,  डोळसपणे करायचे , आम्हाला ह्यातले काही समजत नाही असे न म्हणता समजून घ्यायचे आणि मग करायचे . सांगकामेगिरी अजिबात करायची नाही . श्रद्धा , भक्ती ,उपासना ह्या नक्कीच फलद्रूप होतात त्यांना Expiry Date नसते हे लक्ष्यात ठेवा . उलट जितकी अधिक उपासना तितके मोक्षाचा मार्ग सुकर . महाराजांचे चरणाशी अश्या भक्तांना नक्कीच जागा प्राप्त होते . 

आयुष्य हे रोलर कोस्टर राईड सारखे आहे ,सगळे दिवस आपण बघतो चांगले वाईट . काही आपले भोगही असतात आणि ते भोगल्याशिवाय आपली सुटका नसते त्यामुळे ते भोगून उलट एकेक हिशेब चुकते करावे . कधीकधी काळ आणि वेळ जावा लागतो आणि पुन्हा जीवन पहिल्या सारखे लयबद्ध होते , सूर जुळतात आणि जीवन आनंदी होते . जरा डोके दुखले कि लगेच गोळी घ्यायची सवय घटक आहे कारण आपल्याला सहन करण्यासाठी लागणारा संयम संपला आहे.

समुपदेशन करताना समोरचा जातक फोनवर समस्या सांगायच्या आधीच तुम्ही उपाय पण सांगणार ना? हा प्रश्न विचारतो म्हणजे समस्या आहे हे गृहीतच धरले का तुम्ही ? म्हणून मी नेहमी सांगते अत्यंत आवश्यकता असल्याशिवाय सगळे उपाय ठाकले तर फक्त मार्गदर्शन म्हणून पत्रिका बघा , उठसुठ अजिबात नाही. पत्रिका पवित्र आहे ती खिरापत नाही सगळीकडे वाटायला. रोज तुम्हाला कुणीना कुणी काहीतरी करायला सांगेल तुम्ही करणार का? विचार करा .जागृत व्हा .

गोचर ग्रह अनेकदा परिणाम करतात चांगले आणि वाईट पण ते तात्पुरते असतात ,जीवन उध्वस्त होत नाही त्यांनी पण आपली लगेच पळापळ सुरु . असो .तहान लागली म्हणून विहीर खणू नये . गुरुसेवेचा ध्यास घ्यावा . गुरुतत्वाचे अखंड  पालन करावे , शुद्ध आचरण आणि भक्ती महाराजांच्या समीप नेते. काहीतरी मिळावे म्हणून सेवेत राहू नये . उपासना नित्याची असावी , संकटे येतीलच ती हवीतही , जीवनाचा तोही एक भाग आहे जो अपरिहार्य आहे पण त्याचे निरसन सुद्धा होते महाराज मार्ग दाखवतात ,आपल्याकडे हवे ते गुरूंच्या प्रती निष्ठा , संयम आणि सातत्य . 

आपल्या जीवनाला नक्कीच Expiry Date आहे पण आपल्या सेवेला , श्रद्धेला , समर्पणाला , भक्तीला नाही ...

संकलन : सौ. अस्मिता दीक्षित 

संपर्क : 8104639230

वरदहस्त ठेवा शिरी मी अनंत अपराधी

 || श्री स्वामी समर्थ ||

आज श्री गजानन विजय ग्रंथाचे पारायण महाराजांनी पूर्ण करून घेतले. हा ग्रंथ म्हणजे श्री दासगणू महाराजांचा अनमोल ठेवा समस्त मानव जातीला संदेशप्रत आहे. आपले ग्रंथवैभव म्हणजे पारमार्थिक खजिना आहे. कुठलाही ग्रंथ जीवन कसे जगावे आणि जीवनाची मुल्ये शिकवून जाणारा आहे. प्रत्येक शब्द रसाळ आणि भक्तीचा कस लावणारा आहे. हे ग्रंथ वाचून एखाद्याला परमार्थाची गोडी नाही लागली तरच नवल इतके सामर्थ्य ह्यात सामावलेले आहे.  देव आपल्या भोळ्या भक्तीसाठी आसुसलेला आहे. हा ग्रंथ वाचून प्रापंचिक अडचणींवर  कशी मात करता येते हे ह्यातील 21 व्या अध्यायात  विषद केले आहे. 

भक्त होणे कठीण आणि परमभक्त होणे म्हणजे एक दिव्यच म्हंटले पाहिजे. ह्या ग्रंथातील महाराजांचे सर्वच भक्त त्यांच्या अनेक परीक्षा पार करत कसे परमभक्त झाले ह्याचे सुरेख विश्लेषण वाचताना प्रत्येक प्रसंग डोळ्यासमोर उभा राहतो आणि आपले मन सहजरीत्या त्या काळात विहार करून येते . मला तर हा ग्रंथ वाचताना आणि इतर वेळी सुद्धा शरीर इथे आणि मन महाराजांच्या चरणी असल्यासारखेच वाटत राहते . 

प्रचीतीविना भक्ती नाही पण ती येण्यासाठी तितकीच समरसता हवी अन्यथा ग्रंथ नसून एक पुस्तक वाचल्या सारखेच आहे नाही का? ग्रंथातील प्रत्येक शब्दात त्यांचे अस्तित्व जाणवले तर आपण ह्या ग्रंथात समरसून गेलो आहोत असे समजायला हरकत नाही ,अन्यथा सर्व फोल आहे. भावनारहित वाचन उपयुक्त नाहीच . 

जीवन मृत्युच्या उंबरठ्यावर उभे आहोत आणि आता मला तारणारे फक्त तुम्ही आणि तुम्हीच आहात ह्या उत्कट भावनेने जर हा ग्रंथ वाचला तर सर्व मनोकामना पूर्ण होतील ह्यात शंका नसावी . पण तो भाव आणि ती एकरूपता आपण आणत नाही. अत्यंत निष्काम भक्तीने केलेले वाचन निश्चित फलद्रूप ठरेल. 

आपल्याला त्यांच्याकडे काहीही मागायची खरच गरज नाही पण आपण सामान्य माणसे आहोत. संकट समयी जे मनात येयील ते बोलतो पण त्यामागे तूच सुखकर्ता तूच दुखकर्ता हा भाव असतो . परमेश्वर हा माणसाच्या जीवनाचा आधार आहे आणि म्हणूनच त्याचे प्रत्यक्ष अस्तित्व असणारे सर्वच ग्रंथ अनमोल , अद्भुत आणि असामान्य आहेत .तरीही फक्त कठीण प्रसंगात परमेश्वराची आठवण होते हे सत्य आहे.  नित्य पठण करणारेही अनेक भक्त आहेत आणि त्यांना त्याची अनुभूतीही येत असते .

जसजशी पारायणे होत जातात तसतसे आपल्या स्वतःच्याही विचारांमध्ये परिवर्तन होत जाते . आपले अशांत असलेले मन हळूहळू स्थिरावत जाते . अनेक वेळा “ सद्गुरू कृपे साठी काय करावे “ असा प्रश्न विचारला जातो . कश्याला असा विचार करायचा ? सद्गुरू कृपा दिसत नाही पण जाणवते . 

मला शेगाव ला जावेसे वाटत आहे, तिकीट नाही मिळाले जीव तळमळत आहे, पोथी वाचताना अश्रू अनावर होत आहेत . मनोमन त्यांच्याच चरणी असल्याचा भास होत आहे , हे सर्व काय आहे? हि गुरुकृपा नाही तर अजून काय आहे? आपल्या आयुष्यात अध्यात्मिक मार्गावर पडणारे पहिले पाऊल हि सुद्धा त्यांचीच कृपा आहे. आपला वाल्याचा वाल्मिकी त्यांच्याच कृपेने होतो . माझे गुरु आहेत आणि ते मला सांभाळत आहेत हा विश्वास असणे हीच तर गुरुकृपा आहे. सतत त्यांचे होणारे भास , त्यांच्या भेटीची आस , त्यांच्याबद्दलचे वाचन, लिखाण, अनुभव कथन हे सर्व गुरु कृपा नाहीतर अजून काय आहे? गुरु आपल्या अत्यंत समीप , अवती भवतीच आहेत आणि त्यामुळे आपण सुरक्षित आहोत .

आपल्यासोबत जन्मोजन्मी आपले गुरु आहेत , ह्याच नाही तर आधीच्या अनेक जन्मात त्यांनी आपली साथ दिली आहे, आईप्रमाणे आपला सांभाळही केला आहे पण ते ओळखण्याची ताकद आणि कुवत आपल्यात नसल्यामुळे आपल्याला ते जाणवत नाही . खरतर आपण जन्मापासून त्यांच्याच कृपेच्या छायेखाली वावरत आहोत आणि म्हणूनच एका क्षणी आपल्या हाती हे अद्भुत ग्रंथही येतात . सद्गुरू आपल्या सोबत अखंड असतात पण ते आहेत ह्याची जाणीव आपल्याला होणे तो क्षण म्हणजे आपला अध्यात्मातील प्रवेश . 

सद्गुरूकृपेसाठी वेगळे काहीच करायला नको , ती आपल्यावर आहेच आहे. आपल्याला समाजात अनेक लोक त्रास देतात , कित्येक वेळा मान अपमानाचे प्रसंग येतात पण अश्यावेळी शांत राहून आपण सद्गुरुवर ह्या गोष्टी सोडून देतो . आपण काय तर आपण चार थोबाडीत मारू पण त्यांनी केलेली शिक्षा आयुष्यभर धडा शिकवणारी असते . 

आज अनेकांना अनेक प्रश्न भेडसावत आहेत जसे नोकरी , अर्थार्जन . महाराज आपल्याला पोस्टाने चेक नाही पाठवणार पण काम नक्कीच आणून देतील , आता ते केले नाही आणि पोथी पुराणे वाचत बसले तर कसे होणार ? स्वामिनी स्पष्ट सांगितले आहे आळशी माणसाचे तोंड सुद्धा पाहू नये . 

परमेश्वर आपल्याकडे काहीच मागत नाही , त्यांनीच आपल्याला घडवले आहे . आपल्याकडे त्याला देण्यासारखे आहे तरी काय ? देवाचिये द्वारी उभा क्षणभरी . पण तो एक क्षण सुद्धा पुरता नाही देत आपण त्याला.

आपल्या मनात अनेक विचारांचे काहूर उठलेले असते पण ग्रंथ वाचनाने आणि नामस्मरण केल्यामुळे ते हळूहळू कमी होत जाते . अध्यात्माचा रंग आयुष्याला वेगळीच दिशा देतो आणि जीवन कृतार्थ होते . एखाद्या गोष्टीचा हव्यास धरतो आपण, अमुक एक हवे,  हे झाले पाहिजे असे सतत वाटत राहते आणि ते मिळवण्यासाठी माणूस आयुष्यभर धडपडत राहतो पण कालांतराने त्या गोष्टी किती निष्फळ आहेत ह्याची जाणीव होते . म्हणूनच दासगणू म्हणतात “ एका संतावाचून विचारांचे परिवर्तन कोणी न करू शके आण , सत्य एक त्यांनाच कळे . “ म्हणूनच अध्यात्म कळणे  अवघड पण एकदा समजले कि त्याची गोडी चाखत आयुष्य सहज पुढे जात राहते .

मनुष्य जन्म मिळणे कठीण आणि तो सार्थकी लागणे त्याहून कठीण .  सद्गुरूंचा जीवनाला खूप मोठा आधार वाटत राहतो , ज्याचे कुणी नाही त्याचा देव आहे  , नाही का? गुरूंच्या शिवाय जीवनाला अर्थ हि नाही . त्यांच्या सेवेत दुक्खाची झळ लागत नाही आणि संकटांचा माराही जाणवत नाही. एकदा का त्यांच्या शाळेत नाव घातले आणि त्यांचे बोट धरले कि मग ते नेतील तिथे आणि करतील ते आपल्या भल्यासाठी हा विश्वास भक्तांनी अभेद्य ठेवलाच पाहिजे. 

सरतेशेवटी म्हणावेसे वाटते  “ वरदहस्त ठेवा शिरी मी अनंत अपराधी “

संकलन : सौ. अस्मिता दीक्षित 

संपर्क : 8104639230

 

 

   

 

अहंकार हा आत्मा असणारे कृत्तिका नक्षत्र

 || श्री स्वामी समर्थ ||

टीप : माझा प्रत्येक लेख मी अनेक पत्रिका आणि व्यक्तीमत्वांचा अभ्यास करून लिहिते तेव्हा कृपया माझे नाव काढून किंवा ह्यातील संदर्भ काढून बदलून स्वतःच्या नावावर पोस्ट करू नये हि विनंती . माझेच लेख नाव काढून मलाच whatsapp वर येत आहेत म्हणून आज स्पष्ट लिहिले.

गेल्या आठवड्यात पाहिलेल्या 3 पत्रिकेतील ग्रहांचा विलक्षण योग हा  “ कृत्तिका “ ह्या रवीच्या नक्षत्राशी होता . म्हणून आज हा लेखन प्रपंच .

एकाच राशीत 4 चरण येणाऱ्या नक्षत्राचे वैशिष्ठ वेगळे असते. एकाच राशीत त्यांना आपले सर्व गुण व्यक्त करता येतात . कृत्तिका ह्या रवीच्या नक्षत्राचे एक चरण मेष राशीत आणि ३ चरण जेव्हा वृषभ राशीत जातात तेव्हा ह्या नक्षत्राला कात्री लागते आणि त्याला त्रिपाद नक्षत्र म्हणून संबोधले जाते . 

मेष ह्या सेनापती मंगळाच्या राशीत आलेले हे रविचे तेजस्वी नक्षत्र आहे. कृत्तीकेवर प्रभाव आहे अग्नीचा अंगिरस ऋषींचे गोत्र असलेले हे नक्षत्र 7 तारकांनी बनलेले असून देवता अग्नी आहे. म्हणूनच कृत्तीकेवर अग्नीचा प्रभाव आहे. हे कफ प्रवृत्ती आणि पृथ्वी तत्वाचे आहे. 

कृत्तिका म्हणजे कापणे ,धारधार बोचणे ह्याची जाणीव असते. कृत्तिका नावाची मुलगी फटाकडी असते उद्धट उर्मट असते पण कर्तुत्ववान सुद्धा असते ,ध्येय असते काहीतरी मिळवायचे असते कारण अग्नी हि प्रेरणा असते . वृषभेत 3 चरण येत असल्यामुळे दिसायला सुंदर असतात पण हे नक्षत्र सुरु होते ते मंगळाच्या मेष राशीपासून सुरु होते. कृत्तिका हे प्रथम नक्षत्र मानून त्याला पूर्वजांनी देव नक्षत्राचा मान दिला आहे .

ह्या नक्षत्राची देवता आहे प्रत्यक्ष रवी जो रोज आपल्याला दर्शन देतो.  सर्वाना समानतेने वागवणारा , जीवन चैतन्यमय करणारा , वैभव सौख्य ह्या सर्वाचे एकत्रित संघटन करणारा रवी आणि त्याची प्रखर पण तेजोपुंज अशी सूर्य किरणे सर्वत्र विखुरली कि आयुष्य नव्याने जगावेसे वाटते . नक्षत्र देवता जी असते त्याचे गुण त्या नक्षत्रात येतात .

हि माणसे कडक शिस्तीची असतात . कुणाला घाबरत नाही. आयुष्यातील सगळ्या लढाया लढताना शूरता दाखवतात . इच्छाशक्ती , आत्मविश्वास प्रचंड असतो. अग्नी हि देवता आहे. ह्याला अनेक प्रतिक आहेत . कुणी ह्याला वस्तरा म्हंटले आहे तर कुणी ह्याला द्राक्षाचा घोष म्हंटले आहे. चाकू सुरी परशु अश्या धारधार शस्त्रांचे आवरण आहे. 

मेष राशीतील हे नक्षत्र आणि मेषेचे प्रतिक मेंढा आहे जो कुठेही चढू शकतो. कृत्तीकेवर प्रभाव आहे अग्नीचा . अग्नी हीच देवता आहे.  अग्नी म्हणजे काहीतरी सुरु करून देणारा . वेदकाळापासून अग्नीला अनन्य साधारण महत्व दिले आहे. अग्नीत आहुती देतो तेव्हा भूलोकातून इतर लोकात अग्नीत दिलेल्या आहुतीच्या मार्फत आपण आपले मेसेज पाठवत असतो. 

अग्नीतत्व दाहक असले तरी उर्जा देते , अंधार दूर करते आणि सत्य समोर आणते. रूप समोर आणते. ह्या नक्षत्राला प्राण्यांचे प्रतिक म्हंटले तर शेळी आहे. शेळीचे दूष अनेक रोगांवर चालते. शेळी हवी तिथे अगदी काटेरी बाभळीची पाने सुद्धा बिनदिक्कत खाते. म्हणजेच अत्यंत कठीण अश्या कामातून वाट काढण्याचे काम हे नक्षत्र करते .हवे तिथे जावू शकते . डोंगर्याच्या माथ्यावर . निसर्गावर जास्ती अवलंबून आहे. झाडपाला खाणार . शेळीच्या दुधात आयुर्वेदिक सत्व गुण आहेत. इतर पदार्थांना हा प्राणी तोंड लावत नाही. स्वछ्य आणि निसर्गतः शुद्ध असलेले तिचे दुध आहे. हे नक्षत्रही तसेच आहे. महत्वाच्या कामासाठी उपयुक्त ठरणारे हे नक्षत्र आहे. 

सर्व चांगल्या वाईट गुणांचे इथे मिश्रण आहे . एखादी तिखट बोलणारी स्त्री ,तिच्या नादी लागणे योग्य नाही . प्रखर आणि स्पष्ट बोलणे , अंतर्बाह्य एकच असलेले व्यक्तिमत्व ह्या कृत्तिका नक्षत्राचे आहे . अत्यंत सचोटी प्रामाणिकपणा आणि त्याग . प्राण जाये पण वचन न जाये अश्या मनोवृत्तीची माणसे ह्या नक्षत्रात आहेत . 

धारधार वस्तूंचे प्रतिक असल्यामुळे ह्या व्यक्तींचे व्यक्तिमत्व धारधार आहे. नाही पटले तर कात्रीने कापून टाकावे . माणसे जोडणे आणि टिकवण्याचे काम भरणी नक्षत्र करते. 

निष्ठुरपणे माणसे तोडून टाकणारे हे नक्षत्र आहे. हे एखाद्या  महान व्यक्तीचे ऋषी मुनींचे असू शकते कारण त्याला कोण किती माझ्या मागे येते आहे , त्याची फिकीर नाही किती अनुयायी आहेत ह्याची काही पडलेली नाही . ज्याला पटेल तो येयील. माझ्यावर कितीजणांनी प्रेम करावे ह्याची फिकीर नाही. ह्या नक्षत्राला भावनिकता आत्मीयतेचा ओलावा नाही. समर्पणाची वृत्ती आहे . घालून पाडून बोलणे तोडून टाकणारे हे नक्षत्र आहे. ह्या नक्षत्राच्या व्यक्तींच्या जवळ जायलाही लोक भितात . ह्यांना भावना नाहीत कठोर आहे. तिका म्हणजे आव्हान देणे आणि घेणे . 

ह्या नक्षत्राचा अभ्यास करताना काही गोष्टी लक्ष्यात ठेवायच्या आहेत त्या म्हणजे  लग्न बिंदू रवी ,चंद्र लग्नेश किंवा महत्वाचे ग्रह ह्या नक्षत्रात असतील तर त्यांची उर्जा वाढते. परिस्थिती काहीही असो , विनाशाकडे जावू शकतात , आक्रमक होतात . शुक्र किंवा रवी बिघडला असेल तर परिणाम वाईट असतात . स्पष्टवक्ते असतात . बोलणे धारधार असत. भूक फार असते. ह्यांचा राग व्यक्त करणे हा रवीचा राग आहे. राजाला सतत रागावून चालत नाही . ह्या व्यक्ती ध्येयवादी असतात पण त्यामुळे भावनाविरहित होतात , कित्येकदा कोरड्या असतात त्यामुळे फार गोड बोलू शकत नाहीत. म्हणून ह्यांना लवंगी मिरची नाव दिले आहे. रवि हा राजा आहे त्याला बंधनात ठेवलेले आवडणार नाही म्हणून ह्यांचा स्वभावही तसाच मुक्त असतो, कुणीही त्यांच्यावर अधिकार गाजवलेला आवडणार नाही. ह्यांना सतत कौतुक करून घेणे आवडते. थोडक्यात काय तर आत्मस्तुती आणि आत्मप्रौढी मिरवणे सतत मी हे केले आणि मी ते केले . स्वतःच्या भोवती आरत्या ओवाळून घेणे आवडते . एखादी गोष्ट मोठी करून सांगणे जे छान जमते . राजा हा स्तुतीप्रीय असतोच पण हलक्या कानांचाही असतो त्यात अश्या लोकांचा बुध सुद्धा बिघडला असेल तर वैचारिक बैठक , सारासार विचारशक्ती आणि एखाद्या गोष्टीची शहानिशा करून न घेता वक्तव्य करणे ह्या चुका वारंवार होतात .

हि लोक इतरांना  स्वार्थी वाटतात. नक्षत्र बिघडले असेल तर कुणाचेच ऐकत नाहीत , खादाडी खूप आहे त्यामुळे पचनाचे प्रोब्लेम होतात . सतत खाण्याने विचार सुद्धा दुषित होतात. भिन्नलिंगी आकर्षण असू शकते. जे खात आहे ते नाही पचले तर आरोग्य बिघडते , बुद्धीचा उपयोग नीट नाही केला तर इतरांना चुकीचे ज्ञान देतात . मेषेसारख्या तडफदार राशीतील हे नक्षत्र आहे . मेंढ्या सारखे ह्या व्यक्ती कुठेही अवघड स्थितीत टिकून राहू शकतात . मेंढ्यांना लहान सहान वाटातून बाहेर कसे पडायचे ते चांगले समजते तसेच हि माणसेही धूर्त असतात .कुठून कोणाकडून कशी कामे करून घ्यायची लोकांना कसे manage करायचे ते छान जमते. आपले काम झाले कि माणसे कशी वापरून फेकून द्यायची हे ह्यांच्याकडून शिकण्यासारखे आहे. पण त्याची वाईट फळ सुद्धा त्यांना भोगावीच लागतात .

हे रविचे नक्षत्र असूनही शुभ कार्याला वर्ज आहे. क्रूर राक्षस गण प्राप्त झाला आहे.  कठोर आहे, स्वकेंद्रित असतात . तोडणे हा स्वभाव आहे. अधोमुखी आहे. अग्नीतत्व आहे म्हणून भूगर्भात उसळणार्या उर्जा ज्वालामुखी ह्यांचे संशोधन करतात . कुणी जवळ केले नाही तर दुक्ख करीत बसायला ह्या नक्षत्रा जवळ वेळ नाही. वृषभ राशीत ह्या नक्षत्राचे ३ चरण आहेत . शुक्र स्वामी आहे. शुक्र म्हणजे वैभव शांतता  प्रेम आणि सुख . शुक्र वैवाहिक सुखाचा कारक आहे. आणि जेव्हा हे नक्षत्र इथे येते म्हणजे पती पत्नीत येते तेव्हा ह्या नक्षत्राला शुक्राचा कोमलपणा सांभाळता येत नाही. 

अग्नीने पेटलेले हे नक्षत्र आहे. नुसती ठिणगी पडायचा अवकाश .ह्यात कोण जळतय भस्म होतंय . बेपर्वा असलेले हे नक्षत्र आहे. रवी ह्या नक्षत्रावर आपले स्वामित्व सिद्ध करतो आहे. रवीच्या अधिकाराचा स्वीकार इथे शुक्र करत आहे. कुणाला आपण काय बोलतोय आणि त्यात कुणाला किती दुक्ख होतंय ह्याचा विचार नसल्यामुळे लोक फार जवळ करत नाहीत . पण दुर्दैव असे कि त्यांना हे समजत नाही .

शुक्र हा वैवाहिक सुखाचा रसिक ग्रह आहे.जल तत्वाचा आहे. शुक्र हा कृत्तिकेत गेला तर हा अग्नीच संसाराची विल्हेवाट लावतो. लग्नाच्या वेळी साथ देण्याचे वाचन अग्नीभोवती फेरे घालून केलेले असते. पण हा शुक्र कृत्तिकेत असल्यामुळे ह्याची वाट लागते.

अहंकार , मोठेपणा आपले श्रेष्ठत्व सिद्ध करण्याचीच त्यांची अव्याहत धडपड चालू असते  . अहंकार हा ह्या नक्षत्राचा आत्मा आहे.  हे नक्षत्र अग्नीचे असल्यामुळे आणि अग्नी वरवर जातो. अग्नीचे वैशिष्ठ काय आहे . जुन्याला चिटकून बसणारे हे नाही . वेगळ्या संकटांचे आव्हान स्वीकारणारे आहे.  जितके मोठे आणि खडतर आव्हान तितके ते पेलवते . जिद्द आणि जिद्दीतून निर्माण होणारा अहंकार जो नको आहे. रावणात अहंकार होता . शिवभक्त होता पण अहंकाराने वाट लागली. त्याच्या अनन्यसाधारण  भक्तीला प्रसन्न होवून शंकर त्याच्यासोबत जायला निघाले. तरी कैलास पतीला मी माझ्यासोबत घेवून चाललो हा पराकोटीचा अहंकार त्यामुळे विनाश झाला आणि तो धुळीला मिळाला.

मी मोठा आहे माझ्याशिवाय काही होणार नाही हा अहंकार खूप आहे . इतरांना नजरेतून कमी लेखणे. अग्नी हे प्रतिक काय सांगते. म्हणून ह्या नक्षत्रात शुक्र असलेल्या स्त्रिया बरेचदा आत्मघात करून घेतात . ६ तारकांचे हे नक्षत्र पण ह्याला सप्ततारका म्हणून संबोधले जाते. पण ६ च तारका दिसतात . 

जरी हे नक्षत्र क्रूर असले एक घाव दोन तुकडे करणारे , तरी त्याची सहनशीलता ,त्याग,आत्मसमर्पण ह्याचा विचार करून चंद्र वृषभेत उच्च झाला . अग्नी आहे संतापला पेटला तर कुणाच्या हाती येणार नाही .

अग्नी हा माणसाच्या जीवनाला माणूसपण देणारा आहे. पहिली पाठशाला ह्या अग्नीने शिकवली. आधी तो माकड होता संस्कृतीचा गंध नव्हता , काहीही खावे कसेही जगावे . पण हा अग्नी जेव्हा त्यांना सापडला चकमकीच्या रुपात त्यांना सुखाचे वरदान मिळाले. त्यामुळे त्यांना माणुस होता आले. माणूस कच्चे मांस खात होता . जसा आहार तसा विकार . 

अग्नीचा शोध लागला आणि अन्न शिजवून खायची कल्पना समजली रुजली आवडली आणि प्रत्यक्षात आली तेव्हा ह्या माणसाच्या खाण्यात आलेल्या ह्या अन्नाचे पचन लवकर होऊ लागले आणि हा अग्नी त्यांना सहाय्यभूत झाला. धर्म म्हंटले कि अग्नीच येतो. अग्नी धर्माचे प्रतिक आहे . अग्निहोत्र करणारे लोक आहेत . अग्नी सकाळी पेटला कि जीवन सुरु होते. अग्नी नसेल तर शरीर प्रेतवत थंड होईल. अंगात अग्नी आहे म्हणून शरीरातील रक्त विशिष्ठ पद्धतीने वाहत आहे. शरीरात चैतन्य आहे. ह्या नक्षत्रामध्ये कामाची तडफ आहे चैतन्य आहे. काम पूर्ण करण्याची जिद्द आहे. बोलतील ते करून दाखवतील. प्रखरता आहे. म्हणून ह्या अग्नीतत्वामुळे सुसंकृत मानवजात निर्माण झाली.

अग्नीने बुद्धीला अग्नी दिला. कुठल्या माणसाला कधी जवळ करायचे आणि कुणाला कधी तोडायचे ह्याचे उत्तम उत्कृष्ठ संतुलन करणरे हे नक्षत्र आहे. भावनिकता नाही . कुणाला काही बोलल्याची खंत नाही. अश्या विचारांचे नक्षत्र आहे.अग्नीतत्वाचा  मोठ्या प्रमाणात प्रादुर्भाव आहे . अग्नीचे स्वरूप वेगवेगळ्या रीतीने व्यक्त केले आहे. होमहवन यज्ञ ह्यासाठी अग्नी लागतो. आहुती अर्पण करतो तेव्हा स्वाहा म्हंटल नाही तर कुठलीही देवता त्या स्वीकारणार नाही. स्वाहा नावाची तारका होती आणि तिचे प्रेम अग्नीवर असल्यामुळे ती अग्निकडे आकर्षिले जात होती. अग्नीला स्वाहा बद्दल आकर्षण नव्हते. म्हणून तिने अग्नी सोबत आपले अस्तित्व ह्या यज्ञात संपवले.  स्वाहाचा हात पकडून अग्नीने तिला वरदान दिले कि इथून पुढे जो कुणी यज्ञ करील आणि कुठल्याही देवतेला आहुती देयील पण तुझा उल्लेख केला नाही तर कुठलीच देवता ती आहुती स्वीकारणार नाही. 

पुन्हा त्याग आणि त्यातून आलेला मोठेपण . स्वाहा चा जयजयकार करा . स्वाहा हि देवी आहे तिचे अस्तित्व तिथे आहे तिला जागृत करून मान देवून तिच्या अस्तित्वाची जाण ठेवून आपण आहुती देतो. सुसंकृत मन इथे दिसते , ज्याने आपल्यासाठी त्याग केला तर त्याची जाण ठेवणे हे ह्या नक्षत्राकडे आहे. 

हा अग्नी जसा ब्रम्हांडात आहे तसा पिंडात आहे. पोटात सुद्धा अग्नी आहे . जेव्हा अग्नी प्रज्वलित होईल म्हणजे भूक लागेल तेव्हाच अन्न ग्रहण करावे म्हणजे ते पचेल अन्यथा पचणार नाही .म्हणून कृत्तिका हे आकाशातच नाही तरी ते प्रत्येकाच्या शरीरात आहे. अन्न  पचवण्यासाठी आवश्यक आहे. 

ह्या व्यक्तीच्या लोकांना टाकावू वस्तू ,अडगळ चालत नाही . घरात स्वछ्यता लागते. सूर्यप्रकाश जिथे जातो तिथे समाधान शांती निरोगी उत्चाही वातावरण असते.  “feel good factor” असतो. प्रकाश आहे तिथे सुख समाधान वैभव आहे . हा प्रकाश ह्या कृत्तीकेच्या कडून हा प्रकाश मिळतो. एखाद्या फटीतून सुद्धा प्रकाश आत येतो. नित्य नियमाने सूर्य येतो आणि चैतन्याचा पाऊस बरसून जातो. 

अपयश ह्या नक्षत्राला सोसवत नाही , तेज प्रखरता आहे. रवी आणि अग्नी मंगळ सर्वांचे तेज आहे. ह्या नक्षत्राचे जे अग्नीतत्व आहे ते प्राणवर्धक आहे तसेच प्राणघातक सुद्धा आहे. 

मी पणा अहंकार लोभ मत्सर ,पेटून घेवून मारणे , अविचार ह्यांनी व्यापलेली माणसे . अरेरावी विचार करून घेवून जीवनाचा शेवट करतात . कुठल्याही गोष्टीला २ टोके असतात एक सृजनशीलतेचे आणि एक विनाशाचे. ह्या लोकात चैतन्य असते बुद्धी तीव्र असते कारण माणसे तेजोमय असतात . 

अग्नी हा नेहमी वर जातो ,प्रगती पथावर जातो. राजस मनोवृत्तीचे लोक असतात . मिळवण्याचा हव्यास आहे. घर झाले आता बंगला झाला पाहिजे. पुढे जात राहणार . आयुष्यात सतत काहीतरी ध्येय ठेवतील आणि ते मिळवण्यासाठी कष्टांची पराकाष्टा हि करतील.

ज्ञानाची भूक कर्तुत्वाचा हव्यास . स्वतःचा गौरव मीपण मोठेपणा . ह्यात जगत राहणारी हि अग्नी शलाका आहे. म्हंटले तर उपयोगी पडणारी आहेत पण खावूनही पोट भरले नाही तर सतत  आहुती टाक सतत सांगत राहतो. सतत खात राहतील. फळ खातील पण काहीतरी खाणे हे आहे. खादाड नक्षत्र आहे.  अविरत खाण्यामुळे शरीर आजारी पडते आणि अनेक रोगांसाठी  दवाखान्याच्या पायर्या चढायला लागणार . सगळ्याचा व्यय होणार. इथे महत्वाचा घटक हा रवी आहे. रवी हा राजा आत्मा चैतन्य आनंद सुख प्रकाश सकाळचे कोवळे ऊन सुखावह वाटते. रवी जवळ नव निर्मितेचे सामर्थ्य आहे. 

रवी हा राजा आहे . प्रजेच्या सुखासाठी राजा नियम करतो पण प्रजेसाठी चांगल्या योजनाही करतो. सर्वांच्या सुखाची चिंता वाहणारा राजाच असतो . तसे हे नक्षत्र आहे. हे लोक मदत करणारेही असतात .भरणी भरण पोषण करत असेल तर कृत्तिका हे व्यक्तिमत्वाला अटकेपार झेंडे लावण्याचे सामर्थ्य तेज बुद्धी कर्तुत्व असामान्य कर्तुत्व देते. 

एकदा एक ठरवले कि ते करणारच. ह्या नक्षत्राला रवीच्या तेजाचेही वरदान आहे. 

रवी हा जीव जीवात्म्यांचा आत्मा , नवग्रहांना प्रकाश देणारा , ग्रहांचा राजा स्वयंभू प्रकाशाचा ग्रह ह्याचे स्वामित्व कृत्तीकेला लाभले आहे. हा रवी धन्वंतरी आहे 

ह्या लोकात अहंगंड रुबाबदार पणे राहणे त्याचबरोबर आत्मकेंद्रित असणे हेही आहेच . 

कृत्तिका नक्षत्र क्रूर असेल तर इथे चंद्राचे भावनाशीलता कसे चालणार .जर चंद्र इथे पापग्रहांच्या दृष्टीत आला तर बिघडतो. 

कुठलाही ग्रह हा पूर्ण शुभ किंवा अशुभ नाही. तो कुठल्या नक्षत्रात स्थानात आहे आणि त्यावर कुठल्या ग्रहाची दृष्टी आहे ह्यावरून फलीताला वेगवेगळे कंगोरे देतो.

अग्नी हा संरक्षक आणि संवर्धक असतो. अग्नी आहे म्हणून भूक आहे म्हणून हि लोक खादाड असतात त्यांना भूक असते आणि आजार होतात . हि लोक फार विद्वान असतात . ज्ञान खातात . हे शास्त्र शिकावे ते शिकावे . अधाशी असणे ह्याला मर्यादा असायला हवी. 

श्रीकृष्णाचा चंद्र हा वृषभ राशीत कृत्तिका नक्षत्रात आहे म्हणून विश्वरूप दर्शन दिले. सर्व प्रकारच्या मनोवृत्ती सामावून घेण्याची वृत्ती होती. शिशुपालाला योग्य वेळेला शासन करणे, दुर्योधनाला योग्य वेळी यम सदनाला पाठवणे . जरासंधाला त्याच्याच पद्धतीने मारणे . द्रौपदीला योग्य वेळी अभय दान देणे. हे कौशल्य होते. 

6 8 १२ मध्ये ह्या नक्षत्रात आलेले ग्रह क्रूर अश्या व्यक्तिमत्वाचे दर्शन घडवतात . किंवा ज्या भावात हे नक्षत्र आलेले आहे आणि ज्या ग्रहाच्या वाट्याला आलेले आहे त्यानुसार त्याची फळे पाहायला मिळतात. मंगळ आणि रवी दोघेही लाल रंग आणि हा रंग इथे अधिक आहे क्रूरतेचे प्रतिक आहे. ह्यांना १ आणि ३ अंक शुभ आहे.

हे लोक दीर्घद्वेषी आणि शीघ्रकोपी असतात .अत्यंत प्रखर व्यक्तिमत्व , त्यांचा शब्द म्हजे हृदय कापून टाकतील. त्यांचा राग म्हणजे एखाद्याला पुरून उरेल हट्टी दुराग्रही असतात . ८ -८ दिवस बोलणार नाही स्वतःला कोंडून घेतील. विचार स्फोटक असतात .  अतिविचार करून बाहेर पडतील आणि अपघात होईल. विष खातो , मारून घेतो ,नस कापून घेतील इतका संताप होतो.. 

धारधार शास्त्राने दुसर्याला मारतील.

ह्या नक्षत्रात मंगळ राहू केतु हे ग्रह आले  तर त्रास होतो . कृत्तिका नक्षत्रात शुक्र आला आणि मंगळाच्या दृष्टीत आला . मंगळ हर्शल केंद्रयोग असेल तर पापाचा प्रादुर्भाव अधिक असतो. प्लुटो पण असेल तर जागतिक दुक्ख विध्वंसक होईल. भूकंप ज्वालामुखी होतात तेव्हा ह्या नक्षत्रातून गोचरीचे भ्रमण होत असते. 

विवाहात अडथळे असतात . इथे रवी असेल तर हट्टी आणि उग्र स्वभाव असतो. सारखे रागावणे बोलणे आक्रमक तडजोड करत नाहीत .कृत्तिका नक्षत्रातील संतती सुद्धा हट्टी दुराग्रही असते कुणाचेही ऐकत नाही. आईवडिलांचा सल्ला ऐकत नाहीत त्यांच्या सुखाची काहीच जाण नसते. पंचम भाव जर ग्रह  कृत्तिका नक्षत्रात असेल तर मुले होण्यास अडचणी होतात . गर्भपात होतो.

हे नक्षत्र तृतीयात आले आणि पापाग्रहानी युक्त दुष्ट नसेल तर मोठ्या प्रकारचा मानसन्मान मिळवते. रविमुळे ताप येणे ,पंचम सप्तम दशम स्थानात हे नक्षत्र आले तर त्रासदायक . मुले जाणे, गर्भपात होणे मुले मोठी होवून मारणे, लागलेली नोकरी अचानक जाणे.गळवे होणे , अल्सर होणे. एखादी कृत्तिका नक्षत्रातील सासू कारण नसताना सुनेचा छळ करते .

स्वयंपाक घर चालवणे , बेकरीत काम करणे ,लोहारकाम , सोनारकाम ,भीषण अश्या आगीला विझवण्यासाठी लागणारी यंत्रणा वापरणे. रवी हा राजा मंगळ हा सेनापती म्हणून प्रशासकीय अधिकारी , निवडणुकीत निवडून येणारे लोक, रवी हा धन्वंतरी आहे. गुरु हा विज्ञान दर्शक आणि मेडिकल शी संबंधित आहे त्यामुळे उत्तम डॉक्टर , सर्जन ह्या नक्षत्रात होतात . 

धाडस आहे त्यामुळे मोठे पोलीस अधिकारी , सरकारी नोकरीत काम करणारे लोक . शस्त्र बनवणे चाकू सुरया बनवणे . मेडिकल संबंधी उत्पादने तयार करणे . इंजेक्शन च्या सुया किंवा औषधे बनवणे. निर्मिती क्षमता ह्या नक्षत्रात आहे. फिरते व्यवसाय ,दवाखाने , यात्रेच्या ठिकाणचे दवाखाने चालवणारे हे लोक असतात . MR , औषध देणारे नर्स कारण रवी हा पावित्र्याचे लक्षण आहे आणि गुरु हा पवित्राचे लक्षण आहे . सेवाभाव आहे. ते पांढरे कपडे घालून विचारांचे पवित्र प्रगट करतात . योग शिकवणारे करणारे .पौरोहित्य करणारे लोक पांढरे कपडे घालणारे . गुरु हा ज्ञानी धर्माशी संबंधित , रवीचा संबंध अग्नीशी आहे. म्हणून रवी म्हणजे नेता राजा . यज्ञ करणारे लोक ह्यात येतात . अग्निहोत्र करणारे लोक .

लग्न बिंदू ,सप्तमेश , धनेश , अष्टमेश , शुक्र , मंगळ , चंद्र ( विशेषतः प्रथम चरणात )कृतिकेत असेल तर त्या पत्रिका अभ्यासपूर्ण असतात .

कृत्तिका हे अग्नी तत्वाचे नक्षत्र आहे ते सुंदर रूप देते , ज्ञानाची अन्नाची किंवा लैंगिक भूक असेल ती ह्या लोकात सर्वाधिक असते.  अग्नी हा वणव्यासारखा पसरतो. त्यामुळे ह्यांची कीर्ती किंवा अपकीर्ती सुद्धा असू शकते. 

कुठलीही रास , नक्षत्र ,ग्रह हे परिपूर्ण नाहीत ,त्याला अनेक कंगोरे आहेत . जिथे फटकळपणा आहे तिथे कर्तुत्व सुद्धा आहे हे विसरून चालणार नाही . पण त्यातील अवगुण पुढे आले तर चांगल्या गुणांची सुद्धा माती होते ह्याचा विसर पडू न देणे हे महत्वाचे आहे. 

जप : ओम अग्नेय नमः

संकलन : सौ. अस्मिता दीक्षित 

संपर्क : 8104639230