Interview Tips

|| श्री स्वामी समर्थ ||

शिक्षण पूर्ण झाले कि वेध लागतात ते नोकरीचे. नोकरीसाठीची पहिली पायरी म्हणजे “ Interview  ”. गेल्या अनेक वर्षात IT Recruitment ह्या क्षेत्रात कार्यरत असल्यामुळे , Interview संदर्भातील माझे काही अनुभव आज आपल्यासोबत शेअर करत आहे.

आजकालच्या स्पर्धात्मक युगात नोकरी मिळणे आणि तेही आपल्या आवडीच्या क्षेत्रात हा एक मोठा challange आहे. नोकरी तर करायचीच आहे पण कुठेलीतरी जाहिरात दिसली म्हणून नोकरीसाठी Interview द्यायला जाण्यात तसाही काही अर्थ नाही.

मुळातच शिक्षण संपले कि मुलांनी आपल्या पुढील आयुष्याबद्दल दिशा निश्चित करणे गरजेचे आहे. मी कुठल्या क्षेत्रात शिक्षण घेतले आहे आणि त्यानुसार नोकरीसाठी कुठली क्षेत्रे आहेत ह्याचा सर्वप्रथम अभ्यास केला पाहिजे. आपल्याला राहत्या शहरातच नोकरी करून स्थायिक व्हायचे आहे कि परदेशात जायचे आहे हे मनाशी पक्के करायचे .आपल्याला कुठल्या प्रकारचे काम करण्याची इच्छा आहे आणि अंदाजे आपण अर्ज करणार त्या पोस्ट साठी आपली पगाराची अपेक्षा काय असायला हवी.एखादी दिसली जाहिरात चालले Interview द्यायला असे केले तर पदरी निराशाच येयील.अभ्यासपूर्ण तयारीने गेले तरच निभाव लागेल.

वरील बाबींचा खोलवर अभ्यास झाला कि सर्वात पहिली गोष्ट डोळ्यासमोर येते ती म्हणजे आपला “ अर्ज / Resume / Bio-Data ”. Resume इतका अर्थपूर्ण असावा कि समोरचा कमीतकमी प्रश्न विचारेल. Resume हा आपल्याबद्दलचे संपूर्ण तपशील थोडक्यात देणारा असावा . आपले संपूर्ण नाव , पत्ता , जन्मतारीख , राष्ट्रीयत्व ,फोन नंबर ,आपले शिक्षण (सर्वात अलीकडचे शिक्षण सर्वप्रथम असले पाहिजे ),माध्यमिक , उच्च माध्यमिक आणि तांत्रिक शिक्षण. आपण पूर्वी कुठे नोकरी केली असल्यास त्याचा तारखेवार तपशील. आपले छंद , इतर क्षेत्रात मिळवलेले प्राविण्य , आपल्याला ओळखत असणार्या २ व्यक्तींचे नाव आणि माहिती ह्या सर्व गोष्टी क्रमाने सूचित केल्या पाहिजेत.

आपला Resume हा दीड ते दोन पानापेक्षा अधिक असू नये. Resume पाहून आपल्याला Interview मध्ये प्रश्न विचारले जातात त्यामुळे त्यातील तपशील हा मुद्देसूद ,तारीखवार आणि प्रमाणशील हवा. ज्यांच्या नावाचा Ref द्याल त्यांना त्याबद्दल कल्पना असायला हवी . Resume सोबत आपली सर्व प्रमाणपत्रे (Attested & True Copies) जोडावीत.

पुढील पायरी म्हणजे Interview ची तयारी. आपण ज्या कंपनीत Interview द्यायला जात आहोत त्याबद्दल जास्तीतजास्त माहिती असली पाहिजे. जसे कंपनी किती वर्ष कार्यरत आहे, त्याच्या किती शाखा आणि वार्षिक उलाढाल किती आहे. ह्या कंपनीचे शेअर्सची स्थिती ,भविष्यातील आलेख कसा असणार आहे. कॉर्पोरेट जगतात ह्या कंपनीला काय स्थान आहे. ह्या कंपनीत पुढील पाच वर्षांनी मी कुठल्या पदापर्यंत जावू शकतो तसेच आपल्याला अपेक्षित असणारे काम इथे आहे का ह्या सर्व प्रश्नांची मनासारखी उकल झाली तर आणि तरच ह्या कंपनीत intervew  देण्यात अर्थ आहे नाहीतर आपला आणि इतरांचाही वेळ फुकट .

आजकालच्या इंटरनेट युगात तार interview इंटरनेट च्या माध्यमातून घेतले जातात ,अश्यावेळी आपल्या देह्बोलीसोबत आपले संभाषण चातुर्य , आपल्या आवाजाची लय महत्वाची ठरते .आपल्या आवाजातील सकारात्मकता , आत्मविश्वास तिथे दिसणे अत्यावश्यक आहे.

“ Interview ” मध्ये काय बोलायचे नाही? हे समजणे म्हणजे  “ Interview  ” अशी साधी सोपी व्याख्या आपण करुया. Interview  मधली हीच तर मेख आहे. मुळात प्रत्येक Interview साठीची पूर्वतयारी परिपूर्ण असेल तर नोकरी हमखास मिळतेच . Interview च्या ठिकाणी गेल्यावर तिथे अनेक उमेदवार दिसले तर नर्व्हस न होता ह्या पोस्ट साठी मीच योग्य आहे असा मनात सकारात्मक विचार केला पाहिजे.

Interview मधे कसे बसावे ,उठावे काय बोलावे हेही महत्वाचे आहे कारण आपली देहबोली बरच काही सांगून जाते. आपले शिक्षण विचारले तर आपण पदवीधर आहोत हे उत्तर पुरेसे असते पण काहीजण त्यासोबत मी १० वी, १२ वी झालो आहे अशीही रीघ ओढतात . आपण पदवीधर झालो त्यातच १०वी १२वी झालो हे ओघानेच आले कि, ते वेगळे कश्याला सांगायचे. Interviewer ने विचारलेला प्रश्न निट समजून उत्तर द्यावे , प्रश्न समजला नाही तर तो पुन्हा विचारावा , समजून घ्यावा आणि उत्तर द्यावे कारण कधीतरी Interview चे panel असू शकते आणि एकापेक्षा अनेक माणसे Interview घेतात तेव्हा कधीतरी आपली तारांबळ उडते, दडपण येते आणि प्रश्न निट समजत नाही . चुकीचे उत्तर देण्यापेक्षा प्रश्न पुन्हा विचारावा ,त्यात काहीही गैर नाही. आपल्याला एखाद्या प्रश्नाचे उत्तर समजले नाही तर , मला माहित नाही हे अगदी खरे सांगावे कारण तेच जास्ती संयुक्तिक असते. आपल्याला किती पगार अपेक्षित आहे ह्या प्रश्नावर आपले काहीतरी उत्तर निश्चित असलेच पाहिजे कारण ह्या जगात प्रत्येक कामाची जशी किंमत आहे तशी प्रत्येक माणसाचीही आहे. तुम्ही द्याल तो पगार असे उत्तर चुकूनही देवू नये.

आपले प्रत्येक उत्तर आपल्या व्यक्तिमत्वाची आणि आपल्या विचारसरणीची ओळख करून देते हे लक्ष्यात असुदे. उत्तरे विचारपूर्वक द्यावीत त्यासाठी काही सेकंदांचा अवधी घ्यावा . Interview मध्ये जे विचारले आहे त्याला धरूनच मोजक्या शब्दात उत्तरे असावीत ,फार भापट पसारा नको. उत्तरे देताना अहंकार नको पण आत्मविश्वास मात्र हवा. कंपनीबद्दल माहिती विचारली तर अगदी लेटेस्ट माहिती द्यावी म्हणजे चांगले इम्प्रेशन पडते . आपल्या वाचनात किती सातत्य आहे हे Interviewer ला समजते.

Interview जाताना फार गडद कपडे न घालता शांत रंगाचे पण आपले व्यक्तिमत्व खुलवणारे कपडे घालावेत. आपले व्यक्तिमत्व छाप पाडणारे हवेच पण त्यासोबत आपले विचार , बोलण्याची शैली, ज्ञान , अभ्यास वृत्ती आपले त्या कंपनीतील स्थान पक्के करते.

एका मुलाला मी एका बहुचर्चित कंपनीत Interview साठी पाठवला तेव्हा आदल्या दिवशी त्याच्या वडिलांचा मला फोन आला . ते म्हणाले मुलाचा एक सुट आहे तो घालून जावूदे का Interview ला ? प्रथमदर्शनी मला हा प्रश्न अनपेक्षित होता पण समजल्यावर मी त्यांना म्हंटले अहो नको रोज जसा असतो तसा साधा पण नीटनेटका जावूदे. त्यांच्या ह्या प्रश्नामागे अनेक प्रश्न होते. ते निवृत्त होते आणि त्यांच्या मुलाची नोकरीच त्या कुटुंबाला आर्थिक स्थैर्य मिळवून देणार होती. म्हणून त्यांना नोकरी मिळवण्यासाठी कुठलीही कसूर ठेवायची नव्हती. असे अनेक पालक आहेत जे मुलांच्या नोकरीसाठी हवालदिल आहेत.

हा लेख वाचणार्या आणि माझ्या IT मधील करिअर मध्ये सर्व मुलांना नेहमी एकच सांगत असे. मिळेल ती पहिली नोकरी घ्या आणि सुरवात करा. स्वतःवर विश्वास ठेवा , जीव ओतून काम करा आणि सदैव शिकण्याची तयारी ठेवा . स्वतःला सर्व काही येतंय हा खोटा अहंकार बाळगू नका आणि कुठल्याही कामाला कमीही लेखू नका. ह्या सर्वातून तावून सुखावून निघालात तर हिर्यासारखे चमकाल आणि दैदिप्यमान असे यश मिळवाल ह्यात शंकाच नाही.

नोकरी नसते तेव्हा आपल्याकडे फारसा choice नसतो. पहिली नोकरी कदाचित आपल्याला सर्व अपेक्षा पूर्ण करणारी नसेलही पण हीच तुमच्या करिअर ची इमारत रचणारी वीट असेल जी तुम्हाला अनेक यशाची शिखरे पादाक्रांत करण्यात मदतगार ठरेल.

Interview देणारा आणि घेणारा ह्यांचे perfect tunning जमले कि तुमचे काम फत्ते झाले म्हणून समजा. Interview हि एक प्रोसेस आहे. पूर्वी एकच Interview होत असे पण आजकाल Adaptive टेस्ट , Group Discussion , Interview अश्या दिव्यातून पार व्हायला लागते.

बरेचदा मनासारखा Interview झाला तरी नोकरी मिळत नाही आणि मग मुले फार निराश होतात. पण कधीतरी आपलाही दिवस येणार हि सकारात्मक भावना मनात कायम जपली पाहीजे.नोकरी करायची मनापासून तळमळ आहे ना ? मग नक्की मिळणार.

पहिल्यापेक्षा अधिक जोमाने पुढील Interview ला सामोरे गेले पाहिजे. Interview process खरतर आपल्याला घडवत असते , अनेक गोष्टी त्यातून आपण शिकत असतो ज्या पुढे कधीना कधी उपयोगाला येतातच.आपण सोबत नेलेल्या सर्व प्रमाणपत्रांची सूची व्यवस्थित असली पाहिजे. आज जगात अशी लाखो माणसे आहेत जी आपल्या आवडीचे काम करत नाहीत पण अर्थार्जनासाठी त्यांना ते करावे लागते. कधीतरी आपल्या गुणवत्तेप्रमाणे आपली नोकरी आणि अर्थार्जन नसते ,त्यामुळेही मन निराश होते . ह्यावर उपाय म्हणजे सतत वाचन करत राहिले पाहिजे आणि लेटेस्ट ट्रेंड माहिती पाहिजेत. एक दिवस आपलाही असणारच आहे.पूर्वीच्या काळी लोक बहुधा सरकारी नोकरीत असत आणि अगदी एका टेबल वर 25 -30 वर्षे काम करत असत. आता मुले वर्षाला २-४  नोकर्या बदलताना दिसतात .

मला वाटते कितीही चांगली ऑफर आली तरी इतक्या सहजतेने नोकरी बदलू नये त्याचा वाईट परिणाम आपल्या करिअर वर नक्कीच होतो. आपल्या प्रोफाईल मध्ये स्थिरता दिसणे अति आवश्यक आहे.

नोकरी हा आजकाल ज्वलंत प्रश्न आहे, सामान्य कुटुंबातील मुलांना नोकरी मिळाली तर ते संपूर्ण कुटुंबच उभे राहते. एक नोकरी आपले आयुष्य घडवते म्हंटले तर वावगे ठरू नये. नोकरी मिळणे त्याहीपेक्षा मिळवणे हि एक प्रक्रिया आहे आणि वरील नमूद केलेले सर्व मुद्दे आपण अभ्यासले तर हे शिवधनुष्य आपण लीलया पेलू शकतो ह्यात दुमत नसावे.

कुठलीही गोष्ट सहज सोपी नाही ,पण सुयोग्य विचार , संयम आणि प्रामाणिक मेहनत आपल्याला आपल्या ध्येयापर्यंत नक्कीच पोहोचवते . 

अस्मिता  

लेख आवडल्यास अभिप्राय द्यायला विसरू नका.

Antarnad18@gmail.com

#antarnad #job #recruitment #interview #resume #biodata #profile #communication #first impression #salary #group discussion #market trend #company growth #competition #consultant

#अंतर्नाद #नोकरी #स्पर्धापरीक्षा #पगार #पदवी #आत्मविश्वास #सकारात्मक विचार #वाचन